Tin Thế Giới

Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, ông Antonio Guterres tái lên án những tội ác do Israel thi hành tại Gaza để trừng phạt những người dân vô tội tại miền này, sau biến cố ngày 07 tháng Mười năm ngoái Hamas tấn công chống Israel.

G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA

Bài phát biểu lập trường trên đây của ông Guterres đã được ông Amina Mohammed đọc thay, hôm mùng 02 tháng Mười Hai vừa qua, tại Hội nghị cấp bộ trưởng tại Cairo, thủ đô Ai Cập, về việc trợ giúp nhân đạo tại Gaza.

Trong bài phát biểu, có đoạn viết: “Như tôi đã lập lại nhiều lần, không gì có thể biện minh cho những hành động đáng ghê tởm, vào ngày 07 tháng Mười năm 2023 từ phía Hamas cũng như việc bắt giữ làm con tin. Và không gì có thể biện minh cho việc trừng phạt tập thể chống nhân dân Palestine. Tình trạng người Palestine tại Gaza thật là khủng khiếp và gây kinh hoàng: hơn 40.000 người Palestine, phần lớn là phụ nữ và trẻ em đã bị giết. Trong thực tế, toàn thể dân chúng tại Gaza phải di tản, và lắm khi phải làm nhiều lần. Nạn suy dinh dưỡng lan rộng. Chỉ trong bốn tháng gần đây, gần 19.000 trẻ em bị đưa vào nhà thương điều trị vì suy dinh dưỡng cấp tính, tình trạng này hầu như tăng gấp đôi trong nửa đầu năm nay. Nạn đói gần kề. Trong khi đó hệ thống y tế sụp đổ. Gaza hiện nay có số trẻ em bị cắt chân tay với tỷ lệ cao nhất thế giới. Nhiều trẻ em bị què cụt chân tay và bị phẫu thuật mà không có thuốc mê. Điều mà chúng ta đang chứng kiến có thể gia tăng và trở thành những tội ác hình sự quốc tế nặng nhất”.

Vậy mà, đứng trước tình trạng thê thảm và nhu cầu lớn lao như thế, các đồ cứu trợ bị ngăn chặn, thật là một gương mù. Điều đó vi phạm tỏ tường công pháp quốc tế về nhân đạo, về việc phải tôn trọng và bảo vệ các thường dân cũng như bảo đảm cho những nhu cầu thiết yếu của họ được đáp ứng. Có nhiều thách thức đối với những nghị quyết của Hội đồng bảo an Liên Hiệp Quốc yêu cầu ngưng bắn và để cho các đồ cứu trợ được đưa tới mà không bị cản trở. Người ta cố tình không biết tới án quyết của Tòa án quốc tế, đã ra lệnh tạm thời phải được tôn trọng.”

“Bất kỳ trợ giúp nào đi qua được để vào Gaza thì bị cướp bóc, trong khi việc chuyển trao các đồ cứu trợ đó bị cản trở, vì những quả đạn chưa nổ, cũng như vì đường xá bị phá hủy và quá đông người. Tháng Mười Một vừa qua, 90% các xe tải, 98 trên tổng số 109 xe, đã bị cướp bóc tại Kerem Shalom”. Không những thế, “Chính hệ thống cứu trợ cũng bị đe dọa. Từ đầu cuộc xung đột, đã có 251 nhân viên thuộc Liên Hiệp Quốc đã bị giết, hầu hết họ làm việc cho tổ chức Unrwa cứu trợ dân tị nạn Palestine. Ngoài ra, những cơ cấu nhân đạo, trong đó có các nhà thương và trường học, bị hư hại hoặc bị phá hủy. Đó là điều tuyệt đối không thể chấp nhận được và phải chấm dứt”.

Ông Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc còn khẳng định rằng; “Chúng ta hãy rõ ràng: ác mộng Gaza không phải là một cuộc khủng hoảng về hậu cần. Đó là một cuộc khủng hoảng ý chí chính trị và tôn trọng các nguyên tắc cơ bản của công pháp quốc tế về nhân đạo”.

Ông Guterres yêu cầu cấp thiết hỗ trợ hoàn toàn các đồ cứu trợ để cứu mạng sống cho nhân dân Palestine qua tổ chức Unrwa và tăng cường những cố gắng tìm giải pháp chính trị để chấm dứt ác mộng này. “Nay đã đến lúc ngưng bắn tức khắc và trả tự do vô điều kiện cho tất cả các con tin. Chấm dứt việc chiếm đóng bất hợp pháp các lãnh thổ Palestine, như Tòa án quốc tế trù định và Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc yêu cầu. Và đạt tới một giải pháp hai quốc gia cho hai dân tộc, Israel và Palestine sống cạnh nhau trong an ninh, với Jerusalem là thủ đô của cả hai nước”.

(Sir 2-12-2024)

Cuộc xung đột giữa Israel và Hamas, từ sau ngày 07 tháng Mười năm ngoái, và nay với Hezbollah bên Liban, có nguy cơ lan rộng, không những gây thiệt hại nặng nề về nhân mạng, nhưng cũng rất trầm trọng về kinh tế.

G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA

Hồi tháng Tám vừa qua, ngân hàng trung ương của Israel ước lượng phí tổn chiến tranh cho đến lúc bấy giờ, là 67 tỷ đôla, trong đó có 32 tỷ do chi phí quân sự. Nếu cuộc chiến còn tiếp tục thêm, thì cần có 5 tỷ 390 triệu đôla để tài trợ các chiến dịch quân sự. Thêm vào đó, cần 10 tỷ đôla để trợ giúp khoảng 100.000 người Israel di tản từ miền nam, giáp giới với Gaza và từ miền bắc Israel, giáp với Liban, là những nơi dễ bị trúng tên lửa của Hamas và Hezbollah. Trái lại, việc tái thiết các nhà cửa bị tàn phá được ước lượng vào khoảng 6 tỷ đôla.

Sau ngày 07 tháng Mười năm 2023, theo tờ Washington Post, Israel đã động viên khoảng 287.000 lính trừ bị, một con số lớn vì dân số nước này là 9 triệu 656.000 người, tính đến cuối năm 2022, trong đó có 73,6% là người Do thái (7.106.000), 21,1% là người Arap (2.037.000), và 5,3% (513.000) là những người khác. Các binh sĩ này là những người làm việc trong các xí nghiệp và công ty Israel. Việc động viên số người đó tạo nên sự thiếu hụt công nhân viên, và khiến cho mức sản xuất suy sụp, tổng sản lượng quốc gia trong quý thứ tư của năm ngoái giảm 19,4%.

Cả con số công nhân Palestine từ miền Cisjordani và Gaza trước đây được vào làm việc ở Israel, phần lớn trong lĩnh vực xây cất, cùng giảm sút: vì lý do an ninh, Israel không còn cấp giấy phép làm việc cho số người này nữa nên họ thất nghiệp, và điều này cũng ngăn chặn sự tăng trưởng kinh tế của Israel. Tuy nước này tìm cách nhập khẩu các công nhân từ các nước khác, nhưng không đạt được thành quả mong muốn.

Ngoài ra, các xí nghiệp, ngành du lịch và đầu tư vào Israel cũng suy giảm trầm trọng. Tính tới tháng Bảy năm nay, hơn 46.000 xí nghiệp của Israel bị đóng cửa, và theo tờ “Israel Thời báo”, đến cuối năm nay, con số này có thể sẽ tăng lên 60.000 xí nghiệp. Điều này có nghĩa là không có lĩnh vực kinh tế nào của Israel không bị thương tổn vì chiến tranh.

(Sir 5-10-2024)

Theo Cao Ủy tị nạn Liên Hiệp Quốc, số người tị nạn trên thế giới đã tăng gần gấp đôi trong vòng mười năm qua: từ 59,2 triệu trong năm 2014 lên 117,3 triệu trong năm 2023.

G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA

Ngày 20 tháng Sáu này là Ngày Thế giới về người Tị nạn, do Liên Hiệp Quốc ấn định từ năm 2001 để nhắc nhớ tất cả những người đã và đang trốn chạy các cuộc xung đột võ trang, bách hại, các vụ vi phạm hàng loạt các quyền con người.

Năm vừa qua, có 68,3 triệu người tản cư và 31,6 triệu người tị nạn, 5,8 triệu người khác được sự bảo vệ quốc tế, cho dù họ không có qui chế pháp lý của người tị nạn. Sau cùng, có 6,9 triệu người đang xin tị nạn. Ngoài ra, có hơn sáu triệu người tị nạn Palestine. Những người này được tổ chức Liên Hiệp Quốc trợ giúp người tị nạn Palestine, gọi tắt là Unrwa, săn sóc. Cơ quan này được thành lập năm 1949 để săn sóc họ.

Một dữ kiện tích cực trong phúc trình mới nhất của Cao Ủy tị nạn Liên Hiệp Quốc, đó là trong năm qua (2023), có một triệu người tị nạn và hơn năm triệu người tị nạn nội địa có thể trở về nhà, vì đã có những điều kiện an ninh cần thiết và cuộc khủng hoảng khiến họ phải bỏ chạy đã được giải quyết.

Trong năm ngoái, đã nảy sinh và gia tăng cuộc khủng hoảng nhân đạo trầm trọng nhất trong lịch sử, do cuộc nội chiến bùng nổ tại Sudan hồi tháng Tư năm 2023 giữa hai tướng lãnh: họ tranh giành kiểm soát đất nước, khiến cho mười triệu tám trăm ngàn người phải bỏ gia cư đi lánh nạn, trong đó có hơn một triệu phải chạy sang các nước láng giềng của Sudan.

Quốc gia thứ hai có tình trạng trầm trọng về con số người tản cư là Cộng hòa Dân chủ Congo, nơi mà bảy triệu người đã phải di tản từ nhiều năm mà không có hy vọng hồi hương, vì tình trạng bất an kéo dài ở miền đông nước này.

Đức Thánh cha đã nhiều lần nhắc nhở và kêu gọi các tín hữu quảng đại đón tiếp và giúp đỡ người tị nạn, lần mới nhất là vào cuối buổi Tiếp kiến chung, hôm thứ Tư, ngày 19 tháng Sáu vừa qua. Ngài nói: “Hôm nay là áp ngày Thế giới về người Tị nạn, ngày 20 tháng Sáu do Liên Hiệp Quốc đề xướng. Tất cả chúng ta đều được kêu gọi đón nhận, thăng tiến và đồng hành, hội nhập những người đến gõ cửa chúng ta. Tôi cầu nguyện để các nước nỗ lực đảm bảo cho những người tị nạn những điều kiện nhân đạo và tạo dễ dàng cho tiến trình hội nhập”.

(Sala Stampa 19-6-2024; La Bussola quotidiana 20-6-2024)

Tổ chức Nhi đồng quốc tế, Unicef, báo động rằng 53% các trẻ em nước này có những lối cư xử rủi ro nguy hiểm đối với các mìn và những bom đạn chưa nổ, mặc dù đã được thông báo về những nơi có những thứ nguy hiểm ấy.

G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA

Trên đây là nội dung một nghiên cứu do một toán chuyên gia Unicef thực hiện nơi các trẻ em Ucraina, từ 10 đến 17 tuổi. Phúc trình của tổ chức Nhi đồng quốc tế này cho biết 62% người trẻ từ 14 đến 17 tuổi và các thiếu niên đến từ các vùng nông thôn cũng như từ các gia đình nghèo có những lối cư xử nhiều rủi ro nhất. Mặc dù 97% các em được phỏng vấn đều tuyên bố là đã biết về những quy luật an ninh liên quan đến mình, nhưng lối cư xử của các em vẫn có nhiều rủi ro nguy hiểm.

Các thiếu niên ở các vùng Zaporizhzhia, Kharkiv, Kherson, và Donetsk, và một phần miền Sumy, là những nơi đang xảy ra chiến tranh với Nga, chứng tỏ mức độ ý thức cao về vấn đề an ninh đối với mìn. Trái lại, các thiếu niên ở các vùng bị nhiễm mìn như Chernihov, Kiev và Zhytomyr tỏ ra ít biết hơn về những nguy hiểm ấy, giống như tại những vùng không bị chiến tranh.

(Sir 17-6-2024)

Khi Đức Thánh cha Phanxicô đến viếng thăm Singapore, từ ngày 11 đến ngày 13 tháng Chín năm nay, một vị thủ tướng mới tại nước này sẽ đón tiếp ngài. Đó là ông Lawrence Wong, mới tuyên thệ nhậm chức hôm thứ Tư, ngày 15 tháng Năm vừa qua.

G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA

Ông Lawrence Wong, hay tên tiếng Hoa đầy đủ của ông là Hoàng Tuần Tài (Shyun Tsai), 51 tuổi, Thủ tướng thứ tư của Singapore. Cho đến nay, ông là Phó Thủ tướng, dưới thời ông Lý Hiển Long (Lee Hsien Loong), 72 tuổi, con của Thủ tướng Lý Quang Diệu (Lee Kuan Yeu), người lập quốc và cai quản đất nước này trong 31 năm trời.

Singapore là một nước đa tôn giáo và chủng tộc. Tôn giáo lớn nhất tại đây là Phật giáo, tiếp đó là Ấn giáo, Hồi giáo và Kitô giáo. Tỷ lệ tín hữu Kitô tại nước này gia tăng từ 9,9% hồi năm 1980 và lên 18,9% trong năm 2020, sự tăng trưởng này do việc xin nhập đạo và số sinh trong các gia đình Kitô.

Thủ tướng Hoàng Tuần Tài là một chuyên gia thực tiễn, đã từng đứng đầu nhiều bộ trưởng. Trong những tháng tới đây, ông sẽ triển khai quan niệm của ông về tương lai của Singapore và có thể trong năm nay, ông sẽ triệu tập một cuộc bầu cử mới.

Tuy có bầu cử, nhưng trong thực tế, Singapore vẫn là một nước độc đảng. Một hệ thống bầu cử được thiết kế để đảm bảo cho quyền hành của Đảng Hành động nhân dân trong nhiều thập niên qua. Vị lập quốc Lý Quang Diệu chịu ảnh hưởng mạnh của các giá trị Phật giáo. Với việc hợp pháp hóa các sòng bạc và đồng tính luyến ái trước khi kết thúc nhiệm kỳ, Thủ tướng Lý Hiển Long đã phá vỡ các nguyên tắc luân lý sắt đá của thân phụ.

Singapore là chặng chót trong chuyến tông du dài 11 ngày của Đức Thánh cha tại bốn quốc gia: Indonesia, Papua New Guinea và Đông Timor, sau cùng là Singapore, từ ngày 03 tháng Chín đến ngày 13 tháng Chín.

Singapore là một Tổng giáo phận trực thuộc Tòa Thánh, do Đức Hồng y William Ngô Thành Tài (Goh Seng Chye) cai quản. Theo Niên giám năm 2023 của Tòa Thánh, tại đây có 170.000 tín hữu Công giáo trên tổng số hơn năm triệu 450.000 dân cư, thuộc 29 giáo xứ với 79 linh mục giáo phận và 82 linh mục dòng, 160 nữ tu. Đức Hồng y cho biết phần lớn các thánh lễ bằng tiếng Anh, nhưng cũng có tiếng quan thoại, Tamil và các ngôn ngữ khác ở miền Đông nam Á và Âu châu cho các cộng đoàn tín hữu nhập cư.

(Tổng hợp KAP 15-5-2024)

Tổ chức Nhi đồng Quốc tế, Unicef, báo động rằng “tám phần mười các trường học tại Gaza bị tàn phá hoặc bị hư hại, như trường tại Khan Younis này. Cần thời gian dài trước khi các trường này có thể được tái thiết và các trẻ em có thể đi học lại. Trong khi đó, kết toán thật đơn sơ. Chỉ có một câu trả lời cho vấn đề này là hãy ngưng chiến”.

G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA

Trên đây là lời khẳng định của Unicef trong một Video được Văn phòng Trung Đông và Bắc Phi của Unicef, bàn về ảnh hưởng của cuộc xung đột hiện nay đối với sự giáo dục các trẻ em. “Các trẻ em ở Gaza không được đến trường học từ sáu tháng nay. Điều này có nghĩa là các em không được học, chơi đùa, không có thầy cô, không có các cơ cấu. Tình trạng này đặt các em nguy cơ lớn, dễ bị bóc lột và lạm dụng, lao động trẻ em, hôn nhân sớm và một loại những nguy hiểm khác”.

Nhân viên của Unicef cũng kể rằng: “Tôi đã gặp nhiều trẻ em ở Gaza, các em kể với tôi là muốn trở lại trường học, các em thiếu bạn bè... Còn các cha mẹ thì kể với tôi về ảnh hưởng của sự thiếu trường học trên sức khỏe tâm thần của các trẻ em thật là trầm trọng, trong khả năng học hỏi và trong sự phát triển”.

(Sir 20-5-2025)

Chi phí quân sự trên hoàn cầu đã đạt tới mức kỷ lục: thế giới ngày càng võ trang thêm, theo phúc trình mới nhất của Viện quốc tế nghiên cứu về hòa bình, gọi tắt là SIPRI, ở Stockholm, thủ đô Thụy Điển.

G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA

Chiến tranh nay được liệt kê vào doanh vụ mang lại nhiều lợi tức nhất trên thế giới, với những chi phí khổng lồ ở các miền trên trái đất. Thực vậy, chi phí cho võ trang đã leo thang liên tiếp trong chín năm nay, và nay lên tới đỉnh cao 2.443 tỷ Mỹ kim, trong đó 55% do Mỹ và khối NATO. Con số này tương đương với 2,3% tổng sản lượng thế giới.

Viện SIPRI nhấn mạnh rằng từ năm 2009, các cuộc đầu tư về quân sự đều gia tăng tại năm châu. Một trong số những động lực đẩy mạnh sự leo thang đặc biệt này phải kể đến chiến tranh tại Ucraina, một nhân tố đã hoàn toàn đảo lộn những viễn tượng của các nước Âu châu về an ninh. Sự thay đổi này được phản ánh qua việc ngày càng gia tăng tỷ lệ tổng sản lượng quốc gia cho chi phí quân sự.

Sự gia tăng ấy cũng diễn ra tại Á, Úc châu và Trung Đông. Rất tiếc là không có miền nào trên thế giới có sự cải tiến trong lãnh vực này.

Nga và Ucraina

Đặc biệt trong lãnh vực chi phí quân sự, Nga đứng thứ ba trên thế giới: nước này dành ngân khoản tương đương với 102 tỷ Euro, tức là 4,5% trên bình diện thế giới và mỗi năm tăng 24%, tức là 5,9% tổng sản lượng quốc gia. Ucraina đứng thứ tám trên thế giới về đầu tư trong lãnh vực võ khí. Nước này đã gia tăng chi phí lên 51%, tương đương với hơn 60 tỷ Euro, tức là bằng một phần ba tổng sản lượng quốc gia. Với gần 32 tỷ Euro viện trợ quân sự nhận được, Ucraina đã thu hẹp khoảng cách với Nga: tổng chi phí quân sự của Ucraina bằng 91% chi phí của Nga.

Mỹ và NATO

Trong bối cảnh thế giới trên đây, theo phúc trình của viện SIPRI, đứng đầu chính là Mỹ, với mức đầu tư là 2,3% tổng sản lượng quốc gia, tức là 860 tỷ Euro, và chiếm 37% chi phí quân sự của thế giới, và 68% chi phí quân sự của 31 nước thành viên khối NATO.

Trung Đông cũng gia tăng chi phí quân sự trong một thập niên, tức là tăng 9%, đứng đầu là Arập Saudi, tiếp đến là Israel gia tăng 24%, vì cuộc tấn công tại Gaza, sau cuộc khủng bố của Hamas, ngày 07 tháng Mười năm 2023.

Tại Viễn Đông, theo SIPRI, Trung Quốc chi gần 278 tỷ Ero, tức là tăng 6%, Nhật Bản chi 50,2% cho quân sự trong năm ngoái (2023), tức là tăng 11% so với năm 2022 trước đó. Cả chi phí của Đài Loan cũng tăng 11% trong năm ngoái, với 16,6 tỷ Mỹ kim.

Theo ông Maurizio Simonelli, Phó Giám đốc viện Nghiên cứu Quốc tế giải trừ võ trang, các dữ kiện trên đây cho thấy các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Đài Loan đang gia tăng võ trang, và Trung Quốc vẫn là nước đứng thứ hai trên hoàn cầu về chi phí quân sự, sau Mỹ. Thái Bình Dương tiếp tục là vùng căng thẳng cao: “Trung Quốc là nước cạnh tranh lớn với Mỹ. Nhưng chi phí quân sự của Trung Quốc chỉ bằng một phần ba so với Mỹ”.

Tại Liên Hiệp Âu châu, năm ngoái (2023), tất cả 27 nước đều gia tăng chi phí quân sự. Cuộc xung đột tại Ucraina càng làm cho quan hệ quốc tế căng thẳng, và hiện nay giữa Nga và các nước Tây phương không có chỗ cho đối thoại, và người ta chỉ nghĩ đến việc gia tăng ngân sách quân sự. Điều này bao hàm việc trở về thời chiến tranh lạnh hoàn toàn trong ngàn năm mới”.

Ông Simoncelli cũng nhận định rằng: “Thật là một ảo tưởng hoàn toàn khi nghĩ rằng các vấn đề quốc tế có thể được giải quyết bằng võ lực. Chúng ta đã thấy điều đó trong lịch sử: mỗi khi con người tìm cách giải quyết các vấn đề bằng bạo lực, thì lại tạo nên những tiền đề cho các cuộc chiến tranh mới và những oán ghét kéo dài trong nhiều thập niên”.

(Vatican News 22-4-2024)