Tin Thế Giới
Tin Thế Giới
Phúc trình SIPRI cho biết: Chi phí quân sự trên thế giới lên tới mức kỷ lục
- Viết bởi G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Chi phí quân sự trên hoàn cầu đã đạt tới mức kỷ lục: thế giới ngày càng võ trang thêm, theo phúc trình mới nhất của Viện quốc tế nghiên cứu về hòa bình, gọi tắt là SIPRI, ở Stockholm, thủ đô Thụy Điển.
G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Chiến tranh nay được liệt kê vào doanh vụ mang lại nhiều lợi tức nhất trên thế giới, với những chi phí khổng lồ ở các miền trên trái đất. Thực vậy, chi phí cho võ trang đã leo thang liên tiếp trong chín năm nay, và nay lên tới đỉnh cao 2.443 tỷ Mỹ kim, trong đó 55% do Mỹ và khối NATO. Con số này tương đương với 2,3% tổng sản lượng thế giới.
Viện SIPRI nhấn mạnh rằng từ năm 2009, các cuộc đầu tư về quân sự đều gia tăng tại năm châu. Một trong số những động lực đẩy mạnh sự leo thang đặc biệt này phải kể đến chiến tranh tại Ucraina, một nhân tố đã hoàn toàn đảo lộn những viễn tượng của các nước Âu châu về an ninh. Sự thay đổi này được phản ánh qua việc ngày càng gia tăng tỷ lệ tổng sản lượng quốc gia cho chi phí quân sự.
Sự gia tăng ấy cũng diễn ra tại Á, Úc châu và Trung Đông. Rất tiếc là không có miền nào trên thế giới có sự cải tiến trong lãnh vực này.
Nga và Ucraina
Đặc biệt trong lãnh vực chi phí quân sự, Nga đứng thứ ba trên thế giới: nước này dành ngân khoản tương đương với 102 tỷ Euro, tức là 4,5% trên bình diện thế giới và mỗi năm tăng 24%, tức là 5,9% tổng sản lượng quốc gia. Ucraina đứng thứ tám trên thế giới về đầu tư trong lãnh vực võ khí. Nước này đã gia tăng chi phí lên 51%, tương đương với hơn 60 tỷ Euro, tức là bằng một phần ba tổng sản lượng quốc gia. Với gần 32 tỷ Euro viện trợ quân sự nhận được, Ucraina đã thu hẹp khoảng cách với Nga: tổng chi phí quân sự của Ucraina bằng 91% chi phí của Nga.
Mỹ và NATO
Trong bối cảnh thế giới trên đây, theo phúc trình của viện SIPRI, đứng đầu chính là Mỹ, với mức đầu tư là 2,3% tổng sản lượng quốc gia, tức là 860 tỷ Euro, và chiếm 37% chi phí quân sự của thế giới, và 68% chi phí quân sự của 31 nước thành viên khối NATO.
Trung Đông cũng gia tăng chi phí quân sự trong một thập niên, tức là tăng 9%, đứng đầu là Arập Saudi, tiếp đến là Israel gia tăng 24%, vì cuộc tấn công tại Gaza, sau cuộc khủng bố của Hamas, ngày 07 tháng Mười năm 2023.
Tại Viễn Đông, theo SIPRI, Trung Quốc chi gần 278 tỷ Ero, tức là tăng 6%, Nhật Bản chi 50,2% cho quân sự trong năm ngoái (2023), tức là tăng 11% so với năm 2022 trước đó. Cả chi phí của Đài Loan cũng tăng 11% trong năm ngoái, với 16,6 tỷ Mỹ kim.
Theo ông Maurizio Simonelli, Phó Giám đốc viện Nghiên cứu Quốc tế giải trừ võ trang, các dữ kiện trên đây cho thấy các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Đài Loan đang gia tăng võ trang, và Trung Quốc vẫn là nước đứng thứ hai trên hoàn cầu về chi phí quân sự, sau Mỹ. Thái Bình Dương tiếp tục là vùng căng thẳng cao: “Trung Quốc là nước cạnh tranh lớn với Mỹ. Nhưng chi phí quân sự của Trung Quốc chỉ bằng một phần ba so với Mỹ”.
Tại Liên Hiệp Âu châu, năm ngoái (2023), tất cả 27 nước đều gia tăng chi phí quân sự. Cuộc xung đột tại Ucraina càng làm cho quan hệ quốc tế căng thẳng, và hiện nay giữa Nga và các nước Tây phương không có chỗ cho đối thoại, và người ta chỉ nghĩ đến việc gia tăng ngân sách quân sự. Điều này bao hàm việc trở về thời chiến tranh lạnh hoàn toàn trong ngàn năm mới”.
Ông Simoncelli cũng nhận định rằng: “Thật là một ảo tưởng hoàn toàn khi nghĩ rằng các vấn đề quốc tế có thể được giải quyết bằng võ lực. Chúng ta đã thấy điều đó trong lịch sử: mỗi khi con người tìm cách giải quyết các vấn đề bằng bạo lực, thì lại tạo nên những tiền đề cho các cuộc chiến tranh mới và những oán ghét kéo dài trong nhiều thập niên”.
(Vatican News 22-4-2024)
Tòa án tối cao Phần Lan chấp nhận xét xử một vụ trưng dẫn Kinh thánh
- Viết bởi G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Tòa án Tối cao Phần Lan chấp nhận xét xử vụ kiện một cựu Bộ trưởng nước này bị cáo buộc về tội “xách động oán ghét”, vì truyền đi một tin nhắn, tweet, trưng dẫn Kinh thánh.
G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Đó là bà Paivi Rasanen, 63 tuổi, nguyên là Bộ trưởng Nội vụ, Chủ tịch đảng Dân chủ Kitô và đại biểu quốc hội từ năm 1995, và nữ giám mục Tin lành Luther là bà Juhana Pohjola, cùng bị cáo về tội đó và đã được hai tòa án cấp dưới tha bổng hồi năm 2022 và 2023. Nay công tố viện kháng án lên tòa tối cao.
Hôm 19 tháng Tư vừa qua, Tổ chức nhân quyền quốc tế ADF ở Vienne, thủ đô Áo, cho biết các quan tòa của tòa án cao nhất ở Phần Lan đã chấp nhận xét xử vụ này.
Trong tuyên ngôn do tổ chức ADF phổ biến, bà Paivi Rasanen nói rằng: “Tôi vẫn an bình và sẵn sàng bảo vệ tự do ngôn luận và tôn giáo trước tòa án tối cao”. Bà cũng cho biết sẵn sàng nại tới tòa án nhân quyền của Âu châu nếu cần.”
Bà Rasanen bị cáo về tội tuyên truyền tín ngưỡng tôn giáo bảo thủ về hôn nhân và luân lý tính dục. Từ giữa năm 2019, bà đã bị cảnh sát Phần Lan điều tra. Trong tư cách là thành viên Giáo hội Tin lành Luther Phần Lan, bà đã tiếp tục với các vị lãnh đạo Giáo hội qua diễn đàn trực tuyến Twitter, và chất vấn phúc trình chính thức của Giáo hội về sự ủng hộ biến cố “Pride 2019” ủng hộ đồng tính luyến ái, chuyển giống và lưỡng tính, gọi là LGBT. Bà cũng đăng một hình với những câu trích từ thư thánh Phaolô gửi dân thành Roma. Những câu đó bị điều tra và đi tới tập tài liệu quảng cáo của bà Rasanen hồi năm 2014.
Hồi tháng Tư năm 2021, Tổng kiểm sát Phần Lan đã cáo bà Rasanen về tội “xách động chống một thiểu số”.
(KAP 20-4-2024)
Tổ chức UNICEF: Cứ mười phút, có một trẻ em bị giết ở Gaza
- Viết bởi G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Tổ chức Nhi đồng Quốc tế UNICEF cho biết trong gần 70 ngày chiến tranh Israel chống Hamas, ở Gaza, cứ mười phút thì có một trẻ em bị giết, hơn 12.000 em bị thương và chỉ có khoảng 3.500 người, nhất là các trẻ em được di tản ra nước ngoài.
G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Những con số và tình trạng trên đây do bà Tess Ingram, chuyên gia truyền thông của tổ chức UNICEF, báo cáo sau sứ vụ thứ hai, dài hai tuần lễ tại Gaza. Bà đã được hướng dẫn tới các nhà thương, qua các đường phố, những nơi trú ẩn tạm bợ của dân chúng. Bà nói về con số rất cao các trẻ em bị thương trong cuộc xung đột, theo các dữ kiện từ các văn kiện của Bộ y tế Palestine, con số đó lên tới 12.000 em. Nhiều trẻ em bị giết, bị thương, bị cắt bỏ chân tay mà không có thuốc gây mê và đang chờ đợi các phẫu thuật để phục hồi. Các trẻ em mang một phần lớn những vết thương, vết sẹo của chiến tranh hiện nay ở Gaza. Bà Ingram kể rằng: các vị giám đốc một số trong mười một nhà thương ở Gaza còn hoạt động, nói với tôi là thiếu nhân viên y tế và vật dụng, kim chích, mũi khâu, thuốc mê... Sự thiếu thốn này ảnh hưởng tiêu cực đến sự chữa trị và săn sóc, nhất là những cuộc phẫu thuật.
Theo tổ chức Sức khỏe Thế giới, OMS, thật là khó xin được sự di tản y tế. Chỉ có một nửa số bệnh nhân đã làm đơn xin được di tản được chấp thuận: chỉ có 3.500 em được chấp thuận ra nước ngoài chữa trị, trong thời gian gần 20 ngày. “Những trường hợp y khoa khẩn cấp ở Gaza, các em bệnh nhân phải có thể được hưởng các dịch vụ y tế thiết yếu hoặc được phép di tản đi nơi khác. Các em bệnh nhân hoặc bị thương được di tản phải có một người thân trong gia đình cùng đi. Mỗi ngày, có ít nhất 70 em bị thương, cần làm sao để con số các cuộc di tản y tế cho các em bệnh nhân được gia tăng để các em có thể được chữa trị. Trước tình trạng cứ mười phút có một em bị giết hoặc bị thương, cần phải ngưng chiến, đó là cách thức duy nhất để ngăn chặn sự sát hại và gây thương tích cho các trẻ em.
(Sir 16-4-2024)
Thủ tướng Ý ủng hộ lệnh cấm mang thai hộ
- Viết bởi Vatican News
Vatican News
Phát biểu tại một hội nghị ở Roma, bà Meloni gọi việc mang thai hộ là “vô nhân đạo” và cho rằng đó là việc “cho thuê tử cung”. Bà khuyến khích Thượng viện Ý thông qua luật quy định rằng việc người Ý thuê người ở nước ngoài làm người thay thế cha mẹ là phạm tội, một đề xuất đã được Hạ viện thông qua.
Theo luật hiện hành, việc mang thai hộ chỉ bất hợp pháp khi được thực hiện trong phạm vi biên giới của đất nước. Bà Meloni nhấn mạnh: “Không ai có thể thuyết phục tôi rằng việc thuê tử cung của một người là một hành động tự do. Không ai có thể thuyết phục tôi rằng việc coi trẻ em như một sản phẩm không cần kê đơn trong siêu thị là một hành động yêu thương. Tôi vẫn coi việc cho thuê tử cung là vô nhân đạo”.
Thông điệp chống việc mang thai hộ của Thủ tướng Ý phù hợp với những lập luận được đưa ra gần đây của Giáo hội Công giáo. Trong một văn kiện được Bộ Giáo lý Đức tin công bố vào ngày 08/4, Toà Thánh khẳng định rằng việc mang thai hộ vi phạm cả “phẩm giá của trẻ em” và “phẩm giá phụ nữ”. Văn kiện viết: “Phụ nữ bị tách khỏi em bé đang lớn lên trong mình và trở thành một phương tiện đơn thuần phục tùng lợi ích hoặc mong muốn độc đoán của người khác. Điều này trái ngược về mọi mặt với phẩm giá cơ bản của mỗi con người và với quyền của mỗi người luôn được thừa nhận một cách cá vị và không bao giờ trở thành một công cụ cho người khác”.
Ý và một số quốc gia khác ở Âu châu khác như Tây Ban Nha, Đức, Pháp, Phần Lan, Na Uy, Áo và Thụy Sĩ, cấm mọi hình thức mang thai hộ. Chỉ một số quốc gia ở châu Âu cho phép mang thai hộ được trả tiền, chẳng hạn như Ucraina và Nga.
Bà Françoise Combes, nhà vật lý thiên văn: “Tôi nghĩ chúng ta không đơn độc trong Vũ trụ”
- Viết bởi Marta An Nguyễn dịch
Người đoạt huy chương vàng năm 2020 của Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp, CNRS, nhà vật lý thiên văn Françoise Combes giữ ghế chủ tịch “Thiên hà và vũ trụ học” tại Collège de France https://vi.wikipedia.org/wiki/Coll%C3%A8ge_de_France. Lớp học năm nay của giáo sư là về các ngôi sao và lỗ đen. Trang La Croix L’Hebdo gặp giáo sư tại văn phòng của bà ở Đài thiên văn Paris của bà, trung tâm nghiên cứu thiên văn học cao cấp được thành lập dưới thời Vua Lu-i XIV.
la-croix.com, Mikael Corre, 2024-03-23
Thưa giáo sư, sự sống đến từ đâu trong Vũ trụ?
Giáo sư Françoise Combes: Vũ trụ được tạo thành từ các chất khí, những đám mây khí chứa tất cả các thành phần cần thiết cho sự sống. Khi tôi bắt đầu vào nghề năm 1975, chúng tôi cố gắng tìm hiểu thành phần của nó. Theo một cách nào đó, chúng tôi là những “thợ săn phân tử”. Chúng tôi tự hỏi: chúng ta có thể quan sát được những nguyên tố nào trong chất khí giữa các vì sao cực kỳ loãng (gọi là hạt) này?
Để ông có thể hình dung, chất khí bao quanh chúng ta trong căn phòng này (giáo sư Françoise Combes chỉ không khí chung quanh bà) chứa 100.000 tỷ tỷ hạt trên mỗi xăng-ti-mét khối. Trong môi trường giữa các vì sao, nó chỉ có 10 hạt trên mỗi xăng-ti-mét khối. Làm sao chúng ta có thể tưởng tượng được, trong những điều kiện này, các nguyên tử có thể gặp nhau và tạo thành phân tử? Tuy nhiên, đây là những gì chúng tôi quan sát được từ những năm 1980 trở đi, làm chúng tôi ngạc nhiên!
Mặc dù mật độ thấp nhưng khí giữa các vì sao chứa các phân tử hydro, cũng như carbon, oxy, nitơ… Mọi thứ tạo nên sự sống trên Trái đất. Đó là những gì làm nên chúng ta.
Xin lỗi, nhưng làm thế nào chúng ta có thể “quan sát” các phân tử hydro, carbon monoxide hoặc oxy trong Vũ trụ?
Hầu hết các phân tử này không phát ra ánh sáng có thể thấy được, nên chúng ta không thể “nhìn thấy” chúng bằng kính thiên văn quang học. Nhưng chúng ta có thể bắt được sóng milimet mà chúng phát ra, miễn là chúng ta dùng đúng tần số.
Vào những năm 1970, kính thiên văn vô tuyến duy nhất có khả năng thực hiện được điều này là ở Hoa Kỳ. Vì thế chúng tôi phải vượt Đại Tây Dương, mang theo những chiếc vali rất lớn để đựng các bộ dao động – “klystrons”, như chúng tôi gọi chúng. Chúng tôi gặp khó khăn khi qua hải quan vì phải cần rất nhiều giấy chứng nhận để chứng minh đây là dụng cụ khoa học, chứ không phải bom! Sau đó, chúng tôi đến California, Arizona hoặc Texas, leo lên kính viễn vọng vào ban đêm với cờ-lê mỏ-lét, vặn klystron để thay đổi tần số. Mục đích là làm cho bộ dao động đập theo tín hiệu của bầu trời. Đó là thời của những người tiên phong.
Tôi nghĩ đây là cách mà nhóm của bà là những người đầu tiên xác định được carbon monoxide (CO) trong thiên hà Andromeda. Bà đã học được gì?
Đúng, đó là năm 1977 với kính thiên văn Arizona. Người Mỹ không thấy gì ở Andromeda vì họ nhìn vào trung tâm thiên hà. Chúng tôi tìm được ở một nơi khác ngoại vi hơn. Phát hiện này rất quan trọng vì CO giúp chúng ta có thể “theo dõi” (thu được các tín hiệu) các phân tử hydro, loại khí chính trong Vũ trụ!
Việc này giúp chúng tôi hiểu rõ hơn về cách các ngôi sao được sinh ra. Chúng tôi nhận ra các phân tử như hydro không được phân bố đồng đều trên khắp Vũ trụ. Chúng tạo thành những đám mây, chúng sẽ tập trung lại dưới tác dụng của trọng lực của chính chúng và trở thành những đám mây lớn, bên trong sẽ hình thành những cục nhỏ (cụm vật chất). Và nó trở thành một cấu trúc có thứ bậc: các khối khác được tạo ra bên trong các khối, v.v., cho đến khi khối dày đặc nhất tự sụp đổ.
Trong sự sụp đổ, khí trở nên đậm đặc và rất nóng làm các phản ứng hạt nhân có thể được kích hoạt. Hydro sau đó kết hợp thành helium, phóng ra một năng lượng khổng lồ và tỏa ra bên ngoài. Một ngôi sao đã chào đời.
Đây có phải là cách mặt trời được sinh ra không?
Chắc chắn rồi, đó là mặt trời khi nó còn trẻ, cách đây 4,5 tỷ năm, đúng như vậy. Điều ấn tượng nhất là bây giờ chúng ta có thể nhìn thấy các ngôi sao ở giai đoạn rất sớm này nhờ giao thoa kế Alma, được đặt ở sa mạc Atacama, Chi-lê.
Tôi nhớ, năm 2012, lần đầu tiên chúng tôi quan sát thấy một trong những tiền sao này (“ngôi sao bé”). Đó là một đĩa có các vòng, như những cái chúng tôi đã làm trên máy tính. Chúng ta có thể phân biệt sự hình thành của ngôi sao, ở trung tâm của đĩa và các hành tinh ở trong phần rỗng của các vòng.
Vậy các hành tinh được tạo ra cùng thời điểm với ngôi sao của chúng?
Đúng. Sau đó, sự phối hợp tiếp tục trong suốt cuộc đời của ngôi sao. Sự hình thành các nguyên tố mới tiếp tục cho đến ngày ngôi sao, nếu nó đủ lớn, sẽ phát nổ thành siêu tân tinh và các nguyên tử mới sau đó là các phân tử carbon, oxy hoặc nitơ được tạo ra sẽ bị ném vào Vũ trụ. Đây là những yếu tố tạo nên sự sống trên Trái đất. Đó là lý do vì sao nhà thiên văn Canada Hubert Reeves (1932- 2023) nói rằng chúng ta là bụi sao.
Bà có nghĩ có sự sống trong Vũ trụ ngoài Trái đất?
Chắc chắn có. Tôi nghĩ chúng ta không đơn độc. Sẽ không thể có việc chỉ có một hành tinh trong Vũ trụ như Trái đất đáp ứng các điều kiện để tạo ra một dạng sống. Hãy nghĩ về số lượng hành tinh chúng ta đã phát hiện được kể từ năm 1995 khi Michel Mayor và Didier Queloz (các nhà vật lý thiên văn tại Đại học Geneva) phát hiện ra hành tinh ngoài hệ mặt trời đầu tiên, tức là một hành tinh quay quanh một ngôi sao khác ngoài Mặt trời!
Ngày nay chúng ta biết tất cả các ngôi sao đều có một, hai, ba, bốn, tám hành tinh. Bây giờ, trong Dải Ngân hà có bao nhiêu, 200 hay 300 tỷ ngôi sao? Và chúng ta chỉ đang nói về một thiên hà, nhưng có tới 2.000 tỷ thiên hà giống như của chúng ta! Những con số này làm xác suất có những hành tinh tương đương với Trái Đất gần bằng 1.
Vấn đề là những Trái đất nhỏ như của chúng ta, ở khá xa ngôi sao của chúng rất khó phát hiện. Nhưng chúng ta sẽ đến đó. Hiện tại, chúng ta có phương tiện để phát hiện cái mà chúng ta gọi là siêu Trái đất, “Sao Mộc nóng”. Đây là những hành tinh lớn, rất nóng, rất gần với ngôi sao của chúng.
Nếu chúng ta phát hiện được sự sống trên một hành tinh khác, nếu tôi không lầm, tôi có thể nói đó là dấu vết của một đời sống đã qua.
Đúng, chắc chắn như thế. Ánh sáng phải mất một thời gian mới đến được với chúng ta và những vật thể chúng ta đang nói đến ở rất xa. Hàng chục ngàn năm ánh sáng tách một số ngôi sao ra khỏi Dải Ngân hà. Giữa các thiên hà, nó được đo bằng hàng triệu tỷ năm ánh sáng. Vì vậy, khi quan sát các vật thể trong Vũ trụ, chúng ta thực sự chỉ nhìn thấy hình ảnh đã qua của chúng. Theo một cách nào đó, chúng tôi là những nhà khảo cổ học. Đây là vấn đề: nếu chúng ta tìm thấy sự sống ở đâu đó, chắc chắn nó sẽ ở rất xa chúng ta và có lẽ đã tuyệt chủng.
Nhưng chúng ta cũng đang tìm gần Trái đất hơn, trong hệ mặt trời. Chúng ta biết chung quanh Sao Mộc có các vệ tinh như Europa, Ganymede hay Callisto là băng giá – chúng còn được gọi là các mặt trăng băng giá của Sao Mộc. Tuy nhiên, khi đi gần, một số vệ tinh nhân tạo (Galilê, Juno, v.v.) đã nhìn thấy các mạch nước phun. Người ta tin có lực thủy triều làm vỡ băng, bên dưới lớp băng đó sẽ có những đại dương khổng lồ. Vì thế tháng 7 năm 2023, Cơ quan Vũ trụ châu Âu đã phóng vệ tinh Juice (Jupiter Icy Moons Explorer). Và nó sẽ chỉ đến Sao Mộc năm 2031. Nhưng nó sẽ cho chúng ta xem xét được thành phần của loại nước này.
Đi tìm thực vật nổi trên Sao Mộc?
Theo một cách nào đó. Vấn đề sẽ là xem liệu có vi khuẩn nào, có tàn dư nào của sự sống hay không. Sao Mộc ở rất gần, đó là lý do vì sao chúng tôi tới đó. Nhưng chúng tôi không từ bỏ việc đi tìm những dấu vết sự sống ở xa hơn. Seti (Tìm kiếm trí thông minh ngoài Trái đất, Search for Extra-Terrestrial Intelligence, một viện của Mỹ) cũng tìm cách thu thập các tín hiệu có thể có ngoài Trái đất. Nhưng nếu một thông điệp từ nền văn minh khác phải mất 100.000 năm mới đến được với chúng ta thì sẽ rất khó để trả lời… (Cười.)
Đó là mối quan hệ với thời gian ở một quy mô hoàn toàn khác, nhưng bà tiếp chúng tôi ở văn phòng của bà ở Đài thiên văn Paris, nơi bà làm việc. Đó là ngôi nhà có lịch sử lâu đời…
Đúng. Đài thiên văn được thành lập năm 1667 dưới thời vua Lu-i XIV. Phải mất vài thập kỷ sau khi phát minh ra kính viễn vọng thiên văn, điều này mang đến những tiến bộ đáng kể!
Cũng vài chục năm sau khi Giáo hội công giáo lên án Galilêô năm 1633. Giáo sư nghĩ gì về các tiến trình của Đức Gioan-Phaolô II năm 1992 khi ngài muốn phục hồi nhà khoa học vĩ đại này.
Thật tốt khi Giáo hội làm được điều này, nhưng chúng tôi tự hỏi vì sao Giáo hội không làm sớm hơn. Giữa chúng tôi, năm 1992, Galilêô đã được phục hồi cho tất cả mọi người, kể cả ở Vatican, nơi có các nhà thiên văn học, họ cũng có đài thiên văn ở Arizona.
Một lần tôi được mời đến Vatican để dự một hội nghị và tôi thấy linh mục Dòng Tên José Gabriel Funes, người đứng đầu đài thiên văn, năm 2015 thầy Dòng Tên Guy Consolmagno kế nhiệm ngài) là người rất cởi mở. Hơn nữa, chính một trong những người tiền nhiệm của ngài, linh mục Georges Lemaître (nhà thiên văn học người Bỉ, chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Giáo hoàng từ năm 1960 đến năm 1964), là người đầu tiên nói về “nguyên tử nguyên thủy”. Đây là điều mà Fred Hoyle, một người hay gièm pha lý thuyết của linh mục, sau này gọi là “vụ nổ lớn”. Chính cái tên này vẫn còn, nhưng chính Lemaître – người biết đến thuyết tương đối vừa được Albert Einstein khám phá – là người đã nhìn thấy không gian đó giãn nở. Và nếu chúng ta quay ngược thời gian, toàn bộ Vũ trụ xung quanh chúng ta ban đầu ở trong một điểm, đó là nguyên tử nguyên thủy.
Linh mục Lemaître đến nói chuyện này với Đức Piô XII để nói với ngài đừng đề cập đến nguyên tử nguyên thủy, vì ngài tuyên bố trong một thông điệp năm 1951: “Khoa học đích thực, càng tiến bộ thì càng khám phá ra Thiên Chúa. Vụ nổ lớn này thật tuyệt vời, có lẽ đó là Tạo dựng.” Và linh mục Lemaître trả lời: “Không, không, điều đó không liên quan gì cả.”
Theo giáo sư, liệu có thể có đối thoại giữa thiên văn học và tôn giáo?
Giả sử đây là hai thái độ hoàn toàn khác nhau. Khoa học cần bằng chứng. Khoa học chỉ tin vào những gì có thể nhìn thấy, phát hiện, đo lường được… Tôn giáo là đức tin. Chúng ta phải tin mà không cần bằng chứng. Đây là hai cách tiếp cận cần phải được phân biệt rõ ràng. Sau đó, một số nhà khoa học như linh mục Lemaître và những người khác ngày nay vẫn còn, là những người có đức tin…
…Đây có phải là trường hợp của giáo sư không?
Không, đây không phải là trường hợp của tôi. Nhưng điều đó không ngăn cản chúng ta có cái nhìn nhân văn. Phải mất vài tỷ năm, hành tinh của chúng ta mới có thể sinh sống được, các sinh vật nhỏ, amip đơn bào, thực vật, cá sấu và con người xuất hiện dần dần. Phải mất một thời gian dài. Và tôi nghĩ chúng ta vẫn đang còn tiến.
Vậy, sự phát triển của sự sống trên trái đất trong tương lai sẽ như thế nào? Tôi không thể nói, nhưng nếu chúng ta tránh được thảm họa, tôi nghĩ chúng có thể rất tích cực. Tôi lạc quan.
Nếu Vũ trụ chỉ được tạo thành từ các hành tinh và đá thì đó sẽ là một Vũ trụ hơi buồn phải không? Sự phát triển của cuộc sống là một điều gì đó rất tươi sáng. Một cái gì đó mang lại ý nghĩa.
Quan điểm của giáo sư về tiến bộ khoa học trong những thập kỷ gần đây là gì?
Sự tiến bộ đã tăng theo cấp số nhân. Chúng tôi đã khám phá ra rất nhiều điều. Phải nhận ra. Trong vũ trụ học, năm 1929, chúng ta đã xác định Vũ trụ đang giãn nở. Chưa đầy bảy mươi năm sau, năm 1998, chúng tôi phát hiện, nó không chỉ đang giãn nở mà còn đang tăng tốc.
Chúng ta phải tưởng tượng sự tiến bộ mà điều này tạo nên trên quy mô thế kỷ. Trong những năm 1920, một trong những tranh luận khoa học chính là: liệu các thiên hà bên ngoài Dải Ngân hà có tồn tại không? Trước đó người ta cho rằng các thiên hà không tồn tại. Rằng Dải Ngân hà là toàn bộ Vũ trụ. Nhưng Dải Ngân hà là dải màu trắng chúng ta nhìn thấy trên bầu trời. Khi chúng tôi nhận ra, trên thực tế Dải Ngân là một thiên hà, chúng tôi đã đặt tên cho tất cả những thiên hà khác theo tên của chúng tôi (trong tiếng hy lạp, galaxías có nghĩa là “Dải Ngân hà”).
Giáo sư có nghĩ rằng sự tiến bộ sẽ tiếp tục với tốc độ này?
Có thể chúng sẽ vẫn theo cấp số nhân, chỉ cần nhìn vào thập kỷ vừa qua. Lấy lỗ đen làm ví dụ. Vào thế kỷ 18, các nhà khoa học John Michell và Pierre-Simon Laplace có trực giác cho rằng có những vật thể nén đủ, để vận tốc thoát lớn hơn vận tốc ánh sáng, cái mà ngày nay chúng ta gọi là những lỗ đen (chúng có màu đen vì ánh sáng không đến được để làm cho chúng thoát ra). Kể từ năm 2019, chúng tôi chắc chắn chúng tồn tại vì chúng tôi đã thu được hình ảnh về bóng của chúng.
Và cũng tương tự với sóng trọng lực (dao động cong của không-thời gian). Nhà bác học Albert Einstein đã dự đoán chúng năm 1916, cùng thời điểm với thuyết tương đối, nhưng ông nói: “Nó quá yếu, chúng ta sẽ không bao giờ có thể phát hiện ra chúng.” Năm 2015, chúng tôi đã phát hiện được một số trong số chúng. Đó là một kỳ công tuyệt vời! Và hôm nay, chúng tôi đã xác định được hàng trăm trong số này.
Vì chúng ta đang nói về tiến bộ, tôi mong giáo sư phản ứng với tình trạng phụ nữ vẫn là thiểu số trong hầu hết các lãnh vực nghiên cứu khoa học. Giáo sư nghĩ điều này sẽ thay đổi?
Trong vật lý thiên văn, chúng tôi có 30% là phụ nữ, còn hơn ở trong khoa toán học và vật lý lý thuyết. Nhưng những khác biệt này với nam giới là do định kiến. Tôi rất ngạc nhiên khi đọc một nghiên cứu gần đây về trẻ em học lớp một. Đầu năm, con gái cũng giỏi toán như con trai. Và sáu tháng sau, nghiên cứu cho thấy có một em bỏ học. Thật ngạc nhiên khi thấy nó nhanh như thế nào… Tôi nghĩ điều đó phụ thuộc vào các giáo viên, những người xung quanh, những người sẽ cho rằng toán học ít thu hút các bé gái hơn và thuyết phục các em về chuyện này.
Nhìn rộng hơn, tôi nghĩ mọi thứ đang đi đúng hướng. Ở đây cũng vậy, chúng ta phải thấy sự tiến bộ. Ở Pháp, phụ nữ chỉ mới được vào đại học từ đầu thế kỷ 20. Trước đó, họ không thể học ngành y, một nghề ngày nay chủ yếu là nữ. Thật điên rồ khi chúng ta nghĩ về vấn đề này, nhưng trường Bách Khoa (École Polytechnique) chỉ mới mở cửa cho phụ nữ năm 1972. Viện Hàn lâm Khoa học cũng vậy, thời đó họ đã từ chối không cho bà Marie Curie vào… Việc ứng cử của bà đã tạo một tranh luận lớn giữa tất cả các Học viện, họ nói: “Ồ không, không thể có phụ nữ được!” Và bà có hai giải Nobel…
Vậy giáo sư có lạc quan không?
Có, vì sau đó nó tiến triển giống như đường cong của thị trường chứng khoán, đôi khi có những bước thụt lùi nhỏ. Nhưng tôi nghĩ chúng ta không nên tuyệt vọng về điều này. Bà Yvonne Choquet-Bruhat, vật lý gia phụ nữ đầu tiên được bầu vào Viện Hàn lâm Khoa học năm 1979, bà vẫn còn sống, bà đã 100 tuổi.
Nhưng cũng có vấn đề về bạo lực tình dục và giới tính trong môi trường nghiên cứu, không phải là không liên quan. Tôi rất ngạc nhiên trước kết quả của một cuộc khảo sát gần đây do Quỹ L’Oréal ủy quyền làm trên toàn cầu. 49% nhà nghiên cứu nữ được khảo sát cho biết họ đã từng bị quấy rối tình dục. Điều làm tôi ngạc nhiên nhất là trong phần lớn các trường hợp, những tình huống này đều bị giấu kín và bưng bít. Nhưng tôi nghĩ về vấn đề này, làn sóng #MeToo đang giúp tiếng nói. Và thật hạnh phúc!
Cuộc đời
1952 Sinh ra ở Montpellier.
1975 Giảng dạy tại École Normale Supérieure (ENS).
1989 Nhà thiên văn học tại Đài thiên văn Paris.
2004 Nhà thiên văn học nữ đầu tiên gia nhập Viện Hàn lâm Khoa học.
2014 Giữ ghế chủ tịch Thiên hà và vũ trụ học tại Collège de France.
2020 CNRS trao Huy chương Vàng của cho công trình nghiên cứu về sự phát triển của các cấu trúc thiết yếu của Vũ trụ.
Một nơi
Grenada
“Chính xác hơn là kính thiên văn Iram, Viện Thiên văn Vô tuyến Millimetric, Institut de radioastronomie millimétrique), đặt tại Sierra Nevada, Tây Ban Nha, ở độ cao 2.800 mét. Đây là kính thiên văn vô tuyến ăn-ten đơn nhạy nhất thế giới. Nhạy cảm đến mức nó cho phép chúng ta “nhìn xuyên suốt vụ nổ lớn” và quan sát thấy, bất kể khoảng cách về thời gian hay không gian, chúng ta luôn tìm thấy những phân tử giống nhau. Điều này có nghĩa là, nếu có sự sống ở nguồn gốc của Vũ trụ, thì đó sẽ là sự sống tương tự như của chúng ta.”
Một nhân vật tuyệt vời
Bà Margaret Burbidge và bà Vera Rubin
“Không thể lựa chọn giữa hai nhà vật lý thiên văn đầy cảm hứng này. Khi nhà thiên văn học người Anh gốc Mỹ Margaret Burbidge (1919-2020) bắt đầu làm việc cùng với chồng vào giữa thế kỷ 20, phụ nữ bị cấm vào các phòng thí nghiệm của Mỹ. Bà phải đấu tranh để có thể quan sát được. Còn bà Vera Rubin (1928-2016), người tôi đã có dịp nói chuyện, bà là một trong những phụ nữ đầu tiên quan sát đường cong quay của các thiên hà và phát hiện ra vật chất tối.”
Một nghệ thuật
Tranh sơn dầu
“Tôi vẽ rất nhiều, gần đây thì ít hơn một chút. Đây là niềm đam mê lớn của tôi. Tôi treo khắp nơi, trong văn phòng và ở nhà. Đó là những bản sao của những tên tuổi lớn của trường phái ấn tượng, Renoir, Monet, nhưng cũng là những hình ảnh đại diện cho các thiên hà và các đám mây giữa các vì sao.”
Marta An Nguyễn dịch
Nguồn: phanxico.vn
Sáu tháng chiến tranh Gaza: 35.000 người chết và 9.100 tên lửa được phóng đi
- Viết bởi G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Hôm mùng 07 tháng Tư vừa qua, là kỷ niệm đúng sáu tháng chiến tranh tại Gaza, khởi sự với cuộc tấn công khủng bố của Hamas chống Israel, giết hại khoảng 1.200 người.
G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Cuộc hành quân trả thù tiếp đó, Israel sát hại 35.000 thường dân và 14.000 chiến binh Hamas. Phía Israel, có 650 binh sĩ tử thương và 3.200 binh sĩ bị thương.
Thống kê được phổ biến trên tờ Israel Thời Báo (Times of Israel), số ra ngày 07 tháng Tư năm 2024, cho biết phía Hamas phóng 9.100 tên lửa từ Gaza vào Israel và 3.100 tên lửa từ Liban, khoảng 35 từ Syria.
Trong sáu tháng, Israel đã tấn công 32.000 mục tiêu, trong đó có hơn 3.600 mục tiêu được khám phá là địa điểm của Hamas trong cuộc giao tranh. Có 5 lữ đoàn trưởng và hơn 20 tiểu đoàn trưởng của Hamas bị tiêu diệt. Cơ quan tình báo của Israel đã hỏi cung khoảng 4.600 người Palestine bị tình nghi tại Gaza, trong số này nhiều người bị bắt và giải về Israel để tiếp tục điều tra.
Tại Liban, Israel đã tấn công khoảng 4.700 vị trí của nhóm Hezbollah và giết 330 người mà Israel gọi là “quân khủng bố”, phần lớn là thành viên lực lượng Hezbollah thân Iran.
Tại miền Cisjordani, theo Israel, từ ngày 07 tháng Mười năm ngoái, có 420 người Palestine võ trang đã bị giết chết. Hơn 3.700 người Palestine bị truy lùng và đã bị bắt, trong đó có 1.600 người là thành viên lực lượng Hamas.
Chiến tranh giữa hai bên đang có vài dấu hiệu tích cực, như Israel, dưới áp lực của Mỹ, đã quyết định rút quân khỏi miền Nam Gaza và mở cửa ải phía bắc để cho các đoàn xe cứu trợ được vào miền này.
Trong bối cảnh trên đây, trong buổi đọc kinh Lạy Nữ Vương Thiên đàng, trưa Chúa nhật, ngày 07 tháng Tư vừa qua, Đức Thánh cha nói rằng: “chúng ta đừng ngưng cầu nguyện cho hòa bình, một nền hòa bình công chính và lâu bền, đặc biệt là Ucraina đau thương, cho Palestine và Israel. Xin Thánh Thần của Chúa Phục Sinh soi sáng và nâng đỡ những người đang hoạt động để giảm bớt căng thẳng và giúp cho có những cử chỉ làm cho các cuộc thương thuyết có thể tiến hành. Xin Chúa ban cho các vị lãnh đạo khả năng dừng lại một chút để thương thuyết”.
(Vatican News 7-4-2024)
Trung Đông: 7 nhân viên nhân đạo thiệt mạng trong cuộc đột kích
- Viết bởi Vatican News
Vatican News
Bảy nhân viên nhân đạo của tổ chức phi chính phủ World Central Kitchen của Mỹ đã chết trong một cuộc tấn công của Israel ở trung tâm Dải Gaza khi đang đi trên một đoàn xe có hướng dẫn là công dân Anh, Úc và Ba Lan và một người mang song tịch Mỹ và Canada.
Quân đội Israel cho biết họ đang nỗ lực xác định hoàn cảnh xảy ra sự cố bi thảm này và tiếp tục phân phối viện trợ nhân đạo cho người dân Gaza, sau khi tổ chức phi chính phủ World Central Kitchen của Mỹ đình chỉ mọi hoạt động trong khu vực.
Trong khi đó, lúc 3 giờ chiều ngày 2 tháng 4 (giờ New York), một cuộc họp mở của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc theo yêu cầu của Moscow đã diễn ra sau vụ Israel tấn công lãnh sự quán Iran ở Damascus, Syria hôm qua, khiến chỉ huy của Pasdaran, Mohammad Reza Zahedi và 11 người khác thiệt mạng. Điều này đã được công bố bởi phó đại diện thường trực thứ nhất của Nga tại Liên Hiệp Quốc, Dmitry Polyansky.
Tình hình bất ổn nghiêm trọng ở Haiti
- Viết bởi G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
“Tình trạng tại Haiti thật là kinh khủng”. Các băng đảng bất lương lộng hành, chúng tấn công tất cả các phi trường trong nước và cả các nhà thương Công giáo!”
Trên đây là tuyên bố của nữ tu Marcella Catozza, người Ý thuộc Dòng Phan Sinh, hoạt động mục vụ và bác ái từ 30 năm nay tại Haiti. Chị mô tả với hãng tin Fides của Bộ Loan báo Tin mừng, truyền đi ngày 05 tháng Ba vừa qua rằng: “Các băng đảng bất lương tấn công các phi trường để chặn Thủ tướng Ariel Henry của Haiti đang từ Nairobi, thủ đô Kenya bên Phi châu, trở về nước, sau khi ký hiệp định để các lực lượng cảnh sát Kenya được gửi đến Haiti, giúp tái lập và duy trì an ninh trật tự. Các băng đảng cũng tấn công nhiều dinh thự chính phủ, kể cả các nhà tù. Nhà thương Công giáo “Thánh Phanxicô đờ Sale” ở thủ đô Port-au-Prince cũng không được kiêng nể.”
Thủ tướng Ariel Henry chưa về nước được vì không có điều kiện an ninh. Ngoài ra, cho đến thứ Năm tuần trước, ngày 29 tháng Hai, các băng đảng cũng chém giết giữa chúng với nhau, và thứ Sáu, chúng lại liên kết để tấn công các cơ sở của chính quyền. Theo nữ tu Marcella, chính Jimmy Chérizier, thủ lãnh nhóm G9, biệt danh là “Barbecue”, Thịt Nướng, đã kêu gọi các băng đảng liên kết với nhau. Nhưng thực ra tên này chính là đầu não của mọi hành động trên đây, và có lẽ chính tên này đã nhúng tay vào vụ ám sát Tổng thống Jovenel Moise của Haiti hồi năm 2021.
Đặc biệt, trong đêm thứ Sáu rạng thứ Bảy, ngày 02 tháng Ba, các băng đảng đã tấn công hai nhà tù ở thủ đô, làm cho khoảng 4.000 tù nhân tẩu thoát. Hàng chục trạm cảnh sát bị tấn công làm cho mười nhân viên công lực thiệt mạng.
Hiện nay, các băng đảng kiểm soát những khu vực quan trọng ở thủ đô. Theo Liên Hiệp Quốc, nguyên trong năm ngoái, 2023, có khoảng 5.000 người chết.
Chị Marcella cho biết: các băng đảng được trang bị với những võ khí và phương tiện tối tân, chứ không phải với những võ khí tầm thường. Chúng có cả các máy bay không người lái để theo dõi những di chuyển của các lực lượng an ninh và các lực lượng này tỏ ra bất lực trong việc ngăn chặn các băng đảng đó. Ai có lợi lộc trong việc khuynh đảo Haiti? Người ta chỉ có thể đưa ra những giả thuyết trong lúc này. “Từ ít lâu nay, người ta ghi nhận ở Haiti có sự hiện diện của ít nhất năm băng đảng ma túy Mêhicô. Những nhóm này có thể muốn biến Haiti thành một “miền đất không có chủ” để có thể quản lý dễ dàng hơn việc buôn bán Cocain của chúng, chuyển sang Bắc Mỹ và Âu châu. Vì ở giữa vùng quần đảo Caraibí, Haiti là nơi lý tưởng như một địa điểm chuyển Cocain từ Colombia và Mêhicô, hướng về các thị trường giàu có ở Tây phương”.
G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Thảm trạng nhân đạo bi thảm tại Ucraina
- Viết bởi G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Theo phúc trình của Cao Ủy tị nạn Liên Hiệp Quốc, công bố ngày 05 tháng Ba vừa qua, tình hình nhân đạo tại Ucraina tiếp tục ở mức độ thê thảm: khoảng 40% dân chúng tiếp tục cần được nâng đỡ về nhân đạo và bảo vệ, nhưng khả năng tài chánh chỉ có thể đáp ứng 13% nhu cầu.
Đối với nhiều người, đây là kinh nghiệm đầu tiên về chiến tranh và tị nạn. Tuần này là kỷ niệm mười năm bắt đầu chiến tranh tại miền Đông Ucraina. Hiện nay, gần 6 triệu 500.000 người Ucraina đang tị nạn tại nước ngoài, trong khi đó 3,7 triệu người tản cư trong nội địa nước này.
Phúc trình cho biết hai năm sau chiến tranh rộng lớn, 65% người Ucraina tị nạn ra nước ngoài và 72% những người tản cư nội địa mong ước có thể trở về nhà vào một ngày nào đó. Nhưng tỷ lệ này giảm bớt, vì nhiều người tỏ ra không chắc chắn vì chiến tranh vẫn đang tiếp diễn.
Phúc trình của Cao Ủy tị nạn Liên Hiệp Quốc mang tựa đề: “Cuộc sống bị ngưng lại: ý hướng và viễn tượng của những người tị nạn, những người hồi hương và di tản trong nội địa Ucraina”. Phúc trình và nghiên cứu này dựa trên các cuộc phỏng vấn khoảng 9.900 gia đình Ucraina tị nạn, tản cư nội địa và những người từ trong và ngoài nước trở lại gia cư của họ: tỷ lệ những người Ucraina tị nạn hy vọng trở về nước giảm bớt so với thời kỳ cách đây một năm, tức là từ 77 xuống còn 65%. Cùng xu hướng như vậy đối với những người di tản nội địa về vấn đề có thể trở lại gia cư của họ hay không, từ 84% xuống còn 72%.
Cuộc điều tra cho thấy ưu tiên của những người liên hệ được hỏi là sửa chữa lại nhà của họ ở Ucraina làm sao để họ có thể ở lại gia cư của họ. Cho đến nay đã có hơn 27.500 nhà được sửa chữa.
Cuộc khủng hoảng của người tị nạn Ucraina phần lớn do sự chia cách gia đình ở mức độ rộng lớn. Nhiều người nam Ucraina ở lại trong nước, với những khó khăn đi kèm đối với người buộc lòng phải rời bỏ nước và người còn ở lại, họ không được sự nâng đỡ của gia đình. Phúc trình này cho thấy rằng sự đoàn tụ gia đình là một trong những nhân tố thúc đẩy người tị nạn trở về nhà luôn. Một số lớn những người tị nạn trở về Ucraina trong một thời gian ngắn - khoảng 50% so với 39% hồi năm ngoái và cũng với mục đích kiểm điểm tài sản của họ và nhất là viếng thăm thân nhân. Cao Ủy tị nạn Liên Hiệp Quốc khuyên các nước tiếp cư hãy duy trì một thái độ uyển chuyển đối với những người Ucraina tị nạn, đối với những cuộc viếng thăm quê hương dưới ba tháng và làm sao để qui chế pháp lý tị nạn của họ với các quyền lợi đi kèm tại nước tiếp cư, không bị ảnh hưởng vì những chuyến về thăm gia đình như vậy. Sự bảo vệ và những nhu cầu của người tị nạn phải được bảo đảm cho đến khi họ tự ý hồi hương, trong an ninh và phẩm giá.
G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Hãng tin Asia New: Tại Hong Kong có 1.788 Navalny
- Viết bởi G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
Dư luận Âu Mỹ phẫn nộ vì nhà đối lập Alexei Navalny bị chết trong nhà tù ở miền bắc Siberia. Hãng tin Công giáo Á châu, Asia News, lưu ý dư luận thế giới rằng ở Hong Kong đang có 1.788 người bị giam cầm giống như Navalny ở Nga.
Trường hợp nổi tiếng nhất là ông Jimmy Lai, tên Hoa đầy đủ là Lê Trí Anh, đại doanh nhân, chủ nhiệm báo Apple Daily bị nhà cầm quyền Hong Kong đóng cửa hồi năm 2021, và hiện đang bị xét xử trong một vụ án, qua đó bất kỳ lời nói và cử chỉ này cũng có thể bị dùng như bằng chứng về “Âm mưu của ngoại bang” theo luật về an ninh quốc gia.
Ông Jimmy Lai, 76 tuổi, là một tín hữu Công giáo, từ hơn ba năm nay đang bị cầm tù. Con ông là Sebastian nhiều lần lên tiếng bày tỏ lo âu cho sức khỏe của cha và lo ngại rằng cha có thể chết trong tù.
Nhưng trường hợp ông Jimmy Lai chỉ là một vụ hiển hiện nhất trong số hàng trăm người đối lập kiểu Navalny đang bị cầm tù ở Hong Kong. Theo con số cập nhật của Hội đồng Dân chủ Hong Kong, công bố hôm mùng 08 tháng Hai vừa qua, hiện nay có 1.788 tù nhân chính trị trong các nhà tù ở Hong Kong, và con số này tiếp tục gia tăng: trong những tuần đầu năm 2024 này, có thêm 24 người bị đưa vào tù, trong năm ngoái, có 483 người và trong năm 2022 trước đó, có 376 người.
Trong những ngày này, một trong những mạng nổi tiếng nhất của những người Hoa đối lập lưu vong, mạng Mùa Xuân Bắc Kinh (Beijing Spring), đã công khai liên kết cái chết của ông Navalny bên Nga với cái chết của Lưu Hiểu Ba (Liu Xiaobo), người đối lập ở Trung Quốc, đã được giải Nobel Hòa Bình năm 2017 chết trong tù, và ông Bằng Minh (Peng Ming), một tín hữu Kitô tranh đấu cho nhân quyền bị kết án tù chung thân và chết trong tù ở tỉnh Hồ Bắc năm trước đó.
Phái viên hãng thông tấn Pháp AFP yêu cầu phát ngôn viên Bộ ngoại giao Trung Quốc bình luận về vụ Navalny chết rũ tù ở Nga, thì được trả lời rằng: “Đó là chuyện nội bộ của Nga, chúng tôi không có bình luận gì về vấn đề này”.
G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA
- Chào đón người nhập cư của gia đình Calo ở Ý
- Thế giới có thêm 66 triệu dân cư
- Gaza: 22 ngàn người Palestine thiệt mạng từ khi bắt đầu cuộc chiến
- Trào lưu bài Do thái nơi dân Đức tăng mạnh
- Những vụ bài Do thái ở Đức tăng 320%
- Liên Hiệp Quốc kêu gọi tôn trọng tự do tôn giáo tại Ucraina
- Mẹ của một con tin bị Hamas bắt cóc cảm ơn nỗ lực của ĐTC giúp đưa họ về nhà
- Vụ tấn công khủng bố ở Arras: “Tôi muốn Dominique là người cuối cùng”
- Paul de Livron: một dự án điên rồ, một ý chí sắt đá làm ghế lăn gỗ cho Đức Phanxicô
- Mông Cổ, mô hình phát triển độc nhất ở Trung Á