Tôi Tớ Thiên Chúa Phanxicô Garcés và Các Bạn (k. 1781)
Cha Garcés được người thổ dân rất quý mến. Một cuộc nổi dậy của người Yumas chống với binh lính Tây Ban Nha đã khiến các tu sĩ Juan Diaz và Matias Moreno từ trần ở Trung Tâm San Pedro y San Pablo, các cha Phanxicô Garcés và Juan Barreneche bị giết ở Trung Tâm La Purísima Concepcion.
Lược sử
Vì sự can thiệp của nhà cầm quyền trong các sứ vụ truyền giáo và vấn đề chiếm đất ở Tân Thế Giới đã khiến thổ dân da đỏ nổi dậy và Giáo Hội đã mất đi các nhà truyền giáo hăng say. Là người cùng thời với Chân Phước Junipero Serra và trong thời gian cuộc Cách Mạng Hoa Kỳ, Phanxicô Garcés sinh ở Tây Ban Nha năm 1738, và ngài gia nhập Dòng Phanxicô ở đây.
Ở Arizona, Cha Phanxicô làm việc cho các thổ dân da đỏ người Papago, Yuma, Pima và Apache. Công cuộc truyền giáo đã đưa ngài vượt qua rặng Grand Canyon và đến tiểu bang California.
Ngài bị giết ở Trung Tâm La Purísima Concepcion.
Suy niệm 1: Can thiệp
Vì sự can thiệp của nhà cầm quyền trong các sứ vụ truyền giáo và vấn đề chiếm đất ở Tân Thế Giới đã khiến thổ dân da đỏ nổi dậy và Giáo Hội đã mất đi các nhà truyền giáo hăng say.
Thiên Chúa vốn trọn lành (Mt 5,48;19,17) nên sự can thiệp của Người luôn mang lại điều tốt cho người. Thánh Rita xin gia nhập Dòng Augustine ở Cascia, nhưng bị từ chối vì không còn là trinh nữ. Với sự kiên trì và lòng tin mạnh mẽ, Thiên Chúa đã can thiệp để ngài được nhập dòng. Người ta kể rằng, một đêm kia Thiên Chúa đã đưa ngài vào trong khuôn viên của tu viện dù đã kín cổng cao tường. Thấy vậy, các nữ tu tin rằng ý Chúa muốn ngài được chấp nhận vào dòng.
Thánh Zita luôn lưu tâm đến những người nghèo và bơ vơ. Lòng thương người ấy không phù hợp với hoàn cảnh của một đầy tớ cũng như khiến gia chủ phải khó chịu. Và Thiên Chúa đã can thiệp. Thật vậy, một ngày kia, Zita đã phân phát cả một kho chứa đậu cho những người trong phố khi nạn đói hoành hành. Khả nghi, gia chủ xuống xem xét và lạ lùng thay họ thấy kho vẫn đầy những hạt đậu.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con luôn sống thánh và làm việc tốt để xứng hưởng sự can thiệp của Thiên Chúa.
Suy niệm 2:. Nhà cầm quyền
Vì sự can thiệp của nhà cầm quyền trong các sứ vụ truyền giáo và vấn đề chiếm đất ở Tân Thế Giới đã khiến thổ dân da đỏ nổi dậy và Giáo Hội đã mất đi các nhà truyền giáo hăng say.
Các nhà cầm quyền nói chung dầu luôn theo đuổi chỉ tiêu ích quốc lợi dân, nhưng cũng phải nói thêm là tìm phát triển bản thân và gia đình. Như thế khía cạnh vị tha luôn bị hạn chế. Chính vì thế hiện tượng tiêu cực luôn xảy ra.
Thật vậy vì sự can thiệp của nhà cầm quyền ở Tân Thế Giới đã khiến thổ dân da đỏ nổi dậy và Giáo Hội đã mất đi các nhà truyền giáo hăng say: vào năm 1767, các cha dòng Tên đã bị trục xuất, và vào khoảng năm 1781, một cuộc nổi dậy khác của người Yumas chống với binh lính Tây Ban Nha đã khiến các tu sĩ Juan Diaz và Matias Moreno từ trần ở Trung Tâm San Pedro y San Pablo. Các cha Phanxicô Garcés và Juan Barreneche bị giết ở Trung Tâm La Purísima Concepcion.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp các nhà cầm quyền biết sử dụng quyền được ban từ trên cao (Ga 19,11) theo ý Đấng đã ban cho.
Suy niệm 3: Truyền giáo
Vì sự can thiệp của nhà cầm quyền trong các sứ vụ truyền giáo và vấn đề chiếm đất ở Tân Thế Giới đã khiến thổ dân da đỏ nổi dậy và Giáo Hội đã mất đi các nhà truyền giáo hăng say.
Để an toàn đến được các vùng đất xa lạ, các nhà truyền giáo trong bước khởi đầu đều phải bó buộc cậy nhờ vào các phương tiện vận chuyển cũng như sự che chở của giới cầm quyền nơi đi cũng như nơi đến. Nhưng sự quan hệ này luôn phải cẩn trọng, vì nó cũng là một trở ngại và là mối đe dọa cho sứ mạng do sự hiểu lầm từ cả hai phía.
Thật thế, để bảo vệ các thổ dân tân tòng, các nhà truyền giáo Tây Ban Nha đã khôn ngoan dự định xây cất các trung tâm truyền giáo cách biệt với nơi trú đóng của binh lính và thực dân Tây Ban Nha. Nhưng các ngài không thể thực hiện được, vì quan chỉ huy ở Mễ Tây Cơ quyết định rằng hai trung tâm truyền giáo dọc theo sông Colorado, là Trung Tâm San Pedro y San Pablo và Trung Tâm La Purísima Concepcion, phải là nơi chung đụng giữa binh lính và thổ dân.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp các nhà truyền giáo luôn nhận định rõ khía cạnh chính trị là lợi ích tối ưu các nhà cầm quyền hằng nhằm tới để thật thận trọng khi phải quan hệ.
Suy niệm 4:. Chiếm đất
Vì sự can thiệp của nhà cầm quyền trong các sứ vụ truyền giáo và vấn đề chiếm đất ở Tân Thế Giới đã khiến thổ dân da đỏ nổi dậy và Giáo Hội đã mất đi các nhà truyền giáo hăng say.
Việc các nhà cầm quyền vào thời điểm đó muốn mở rộng lãnh thổ và gây ảnh hưởng lớn đến các vùng đất khác bằng việc chiếm đất đai ngoài phạm vi biên giới được xem là đường lối bình thường, thậm chí cả khi dùng đến bạo lực và chiến tranh. Việc phê phán và đánh giá, xin nhường quyền cho lịch sử.
Nhưng điều đáng tiếc phải nêu lên là có nơi và có lúc, họ đã lạm dụng vấn đề tôn giáo như trường hợp các nhà cầm quyền đã can thiệp trong các sứ vụ truyền giáo và vấn đề chiếm đất ở Tân Thế Giới, khiến gây nên thiệt hại lớn cho Giáo Hội trong nhiều thập kỷ.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con nhớ kỹ một điều để luôn tránh trong mọi trường hợp là đã lạm dụng thì không tốt.
Suy niệm 5: Nổi dậy
Vì sự can thiệp của nhà cầm quyền trong các sứ vụ truyền giáo và vấn đề chiếm đất ở Tân Thế Giới đã khiến thổ dân da đỏ nổi dậy và Giáo Hội đã mất đi các nhà truyền giáo hăng say.
Lý do nổi dậy của người thổ dân da đỏ thật quá rõ, đó là vì sự hiện diện không phải của các vị truyền giáo người ngoại quốc mà của số người binh lính mang tính thực dân. Họ đến vừa dùng bạo lực chiếm đất vừa dùng quyền cai trị chứ không phải phục vụ và giúp đỡ người địa phương.
Ngược lại các vị truyền giáo như một Cha Garcés thì được người thổ dân rất quý mến, và thường được họ chào là "Vạn Tuế Đức Giêsu", vì ngài đến để phục vụ và bảo vệ họ. Hoặc Thánh Turibius là vị thánh đầu tiên nổi tiếng ở Tân Thế Giới, vì ngài đã lăn xã và hòa mình phục vụ người thổ dân thuộc địa Peru. Ngài học tiếng địa phương, giúp thiết lập các trường học, nhà thờ, và mở cửa chủng viện đầu tiên trong Tân Thế Giới.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con đến với thế giới người ngoại giáo thì chủ yếu không chiếm đất mà chiếm lòng, bằng con đường phục vụ chứ không đòi được phục vụ.
Suy niệm 6: Làm việc
Ở Arizona, Cha Phanxicô làm việc cho các thổ dân da đỏ người Papago, Yuma, Pima và Apache.
Sở dĩ ngài đến làm việc tại đây là vì vâng lời bề trên. Thật vậy, sau khi thụ phong linh mục năm 1763, ngài được sai đến Mễ Tây Cơ. Năm năm sau ngài được bổ nhiệm về San Xavier del Bac gần Tucson, Hoa Kỳ, là một trong các trung tâm truyền giáo do các cha dòng Tên đã thành lập trước đây trong tiểu bang Arizona và New Mexico.
Cách thức làm việc của ngài đã được Cha Palou, người cùng thời với Cha Garcés, viết lại rằng: Cha Garcés được người thổ dân rất quý mến, và ngài sống với họ trong một thời gian lâu mà không bị nguy hại gì. Họ thường đem thực phẩm cho ngài và mỗi khi gặp ngài, họ thường chào "Vạn Tuế Đức Giêsu", là câu tung hô mà ngài đã dạy cho họ.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con biết cách làm việc thế nào để được người quý mến và nhất là được Chúa yêu thương.
Lm. Phêrô Nguyễn Ngọc Mỹ