Phan Đắc Hòa sinh nơi Mai Vĩnh
Xã Mông Thôn, thuộc tỉnh Thừa Thiên
Mồ côi cha lắm ưu phiền
Mẹ con gồng gánh về miền Lưỡng Kim
Làng Nhu Lý dễ tìm cách sống
Phan Đắc Hòa năng động chăm ngoan
Chàng xin học đạo lo toan
Năm mười hai tuổi con ngoan tân tòng
Bố đỡ đầu hết lòng chăm sóc
Gởi nhà dòng cho học lên thêm
Mười năm đèn sách ngày đêm
Mong thành linh mục bề trên chối từ (1)
Về học lực cũng như, đạo đức
Si-mon Hòa dư sức vượt qua
Nhưng vì rắc rối tại gia
Nên chàng chấp nhận sau ra làm thầy
Thầy lang Hòa dựng xây hạnh phúc
Xứ Nhu Lý đông đúc giáo dân
Tấm gương đạo đức chuyên cần
Thầy là gương mẫu dấn thân cho đời
Là thầy thuốc tuyệt vời! uy tín
Sống đơn giản trung tín giúp người
Hiền hòa, ngay thẳng, tươi cười
Chức trùm, chức chánh, mọi người bầu cho
Thời cấm đạo ông lo giúp đỡ
Đức cha Y trốn ở nhà ông
Quan quân sau đến quá đông
Ông chèo thuyền chở qua sông tìm đường
Quân vây kín nhiễu nhương nguy hiểm
Bởi có người chỉ điểm bất trung
Bước đi đã đến đường cùng
Quan quân bắt hết tập trung đưa về
Cổ tra gông, gươm kề vào cổ
Còn đau thương, gian khổ, nào hơn
Khảo tra, trút cả, căm hờn
Sắt nung, kìm kẹp từng cơn mỗi ngày
Vua ngỡ rằng mạnh tay sẽ thắng
Si-mon Hòa ngậm đắng nuốt cay
Đức tin son sắt vững ngay
Xé da, cắt thịt, chẳng thay đổi lòng
Vợ con đến vào trong thăm viếng
Ông điềm đạm từng tiếng khuyên răn
Ở nhà biết chắc khó khăn
Sống cho xứng đáng thiện căn con người
Phải thờ kính Chúa Trời trên hết
Tuyên xưng Ngài lấy chết làm vinh
Mẹ con lo liệu lấy mình
Ngày đêm hãy giữ hương kinh dâng Ngài
Người vợ với mười hai con nhỏ
Nhưng Thiên Chúa chối bỏ được sao ?
Đức tin luôn ở thế cao (2)
Tôi xin chấp nhận bá đao theo Ngài
Tám tháng trời chông gai nếm đủ
Chờ mong ngày chiếu dụ vua ra
Kinh hạt như thể ở nhà
Bạn tù cũng hát thánh ca với người
Trong đau khổ mầm tươi vẫn nở
Ông truyền đạo luôn ở trong tù
Ngày mười hai cuối mùa thu
Tháng mười hai lạnh vi vu gió về
Án Minh Mạng đã phê trảm quyết
Tám tháng trời, da diết, đau thương
Thập hình, vác hết, đoạn đường
Si-mon vui nhận, làm gương, cho đời
Quan, lính giải tới nơi Cổng Chém
Chợ An Hòa gần xém ngay bên
Si-mon ngước mắt lên trên
Phó dâng hồn xác đáp đền lên Cha
Hồi trống lệnh vang ra mạnh mẽ
Người lý hình đã lẹ như dơi
Lưỡi đao chém xuống đầu rơi
Máu phun xối xả hồn rời xác thân
Thủ cấp Ngài ba lần phiên chợ
Treo trước làng, dân sợ tránh xa
Ba ngày sau mới được tha
Đem về Nhu Lý tang gia ở làng.
Si-mon Hòa cao sang Hiển Thánh
Tấm gương sáng lóng lánh hậu sinh
Hôm nay hợp với Thiên Đình
Giáo Hội mừng kính quang vinh muôn đời
Trầm Hương Thơ
Ngày 10.12 giáo hội mừng kính ngài
Ngài sinh năm 1774 tại làng Mai Vĩnh, xã Mông Thôn, tỉnh Thừa Thiên.
Tử đạo ngày 12.12.1840 tại Cổng Chém, gần chợ An Hoà Huế
ĐGH. Lêo XIII ngày 27.5.1900. đã suy Ngài lên bậc chân phước.
Ngày 19-06-1988, ĐGH. Gioan Phaolô II suy tôn ngài lên bậc hiển thánh.
(1) (Vì là con của bà nhỏ nên ngài không được chịu chức linh mục)
Thân phụ là công thần Lại Bộ Thượng Thư Phan Đắc Thục (ngày nay chức quan Thượng Thư có thể được coi tương đương với chức Bộ trưởng), thân mẫu tên là Đóa chịu làm vợ lẽ và có hai người con một nam và một nữ với quan thượng thư. Cụ Phan Đắc Thục qua đời khi cậu Hòa 12 tuổi. Cuộc sống gia đình bắt đầu có những thay đổi, bà Đóa đưa hai chị em tới làng Nhu Lý sinh sống. Đây là làng Công giáo toàn tòng và có gia đình Công giáo ông Tảo tốt bụng đã giúp đỡ mẹ con cậu Hòa. Ít lâu sau, bà và các con đã trở lại đạo.
(2) Một quyết định vô cùng khó khăn nếu chối đạo ngài sẽ được tha về với gia đình
Ngày 12 tháng Chạp năm 1840, tức ngày 12-12-1840, quan lãnh binh và quan bộ dẫn 30 lính đến đem thầy Hòa đi xử. Quan bộ cỡi ngựa đi đầu rồi đến quan giám sát, thầy Hòa đeo gông vắn đi giữa 4 tên lính cầm gươm sẵn sàng và ở giữa hai hàng lính, trước mặt thầy một tên lính cầm bản ghi án. Một tên khác đi sau cầm gươm dùng để chém. Khi thầy Hòa ra khỏi cửa thành có ba tiếng trống và quan tuyên đọc bản án. Khi đoàn người đến chợ An Hòa thuộc họ Ðốc Sơ (nay là xã Hương Sơ, thành phố Huế), quan giám sát truyền lệnh dừng lạị Ông Quán trải hai tấm chiếu xuống đất và một tấm vải trắng để Thầy Hòa quì lên trên. Từ khi bước ra khỏi tù, khuôn mặt thầy Hòa vẫn điềm nhiên và chiếu rạng vui tươi. Vì được báo trước, cha Ngôn sẽ đứng đàng sau ông quan để ban phép giải tội cho thầy Hòa. Lúc ấy thầy Hòa biết chắc có cha Ngôn liền quì xuống thống hối để đón nhận phép giải tội trong khi quan ra lệnh cởi gông và trói tay sau lưng.
Mới tiếng trống thứ nhất, lý hình đã chém đầu thầy gần rơi khỏi cổ. Chúng lấy gươm cắt đứt đầu khỏi cổ và tung lên trời cho mọi người xem thấy. Ðầu rơi xuống đất ngay chỗ xác ngài. Sau đó các quan và lính rút lui còn lại một mình quan đội canh cái đầu. Sau quan đội giao cho làng Ðức Sơ ngoại đạo để bêu đầu đủ ba ngày. Mọi việc hoàn tất vào lúc quá nửa trưa. Các người lo việc an táng lấy vải cuốn xác giữ lấy chờ khi lấy được đầu sẽ mang về chôn ở Nhu Lý.