Dân Chúa Âu Châu

Phúc âm Chúa Giêsu theo Thánh Mattheo (17, 1-8), theo Thánh Maco (9,2-13), và theo Thánh Luca (9, 28-33) viết thuật li quang cảnh Chúa Giêsu đem theo ba môn đệ Phero, Gioan và Giacobe lên núi cao. Trên đỉnh núi Chúa Giêsu biến hình với hai vị Tiên tri Maisen và Elija.

Phúc âm không nói đến tên ngọn núi nào. Nhưng theo truyền thống và khoa khảo cổ nghiên cứu đó là ngọn núi Tabor.

1. Ngọn núi Tabor

Núi Tabor cao 558 mét trên mặt nước biển ở vùng miền Galile phía Bắc nước Do Thái. Ngọn núi này cao hơn mặt đất ruộng vùng dưới chân núi 300 mét.Từ xa ngọn núi có hình thế như một qủa đồi có cấu trúc một qủa cầu hình tròn. Theo phỏng đoán ngọn núi được hình thành do phún xuất thạch của núi lửa phun ra từ thời cxa xưa tồn đọng lại, mặc dù đá ở đây là loại đá vôi.

Vào mùa Xuấn thảo mộc cây hoa huệ nhiều thứ loại mọc trổ bông hoa nơi đây rất đẹp.

Từ trên cao đỉnh núi người ta có thể quan sát nhìn toàn cảnh xung quanh rt hùng vĩ thơ mng. Có thể vì đó, nơi đây thời xa xưa cũng là nơi thờ tự kính thần linh của người Canaan. Và ngọn núi này cũng có xây tường thành lũy để bảo vệ thành phố làng mạc xung quanh bên dưới. Dấu vết này người ta tìm thấy ở khắp nơi trong vùng này kéo dài ngược về thời trước tới năm 7000 trước Chúa giáng sinh.

Theo sách Kinh Thánh, sau khi dân Do Thái về đến miền đất Chúa hứa từ Ai Cập trở về, ngọn núi này là trở thành ranh gii gia chi tc Sebulon, chi tộc Issacha và chi tộc Neptali - (Sách Giosua 19,10/34). Với họ ngọn núi này là nơi thánh thờ tự, họ mang lễ vật hiến lễ đến đây hiến tế thờ kính thần thánh- (Sách Dân số 33,19). Ngôn sứ Hosea lên án tục lệ thờ cúng này, vì mang gây ra sự tách ly chia rẽ ,và còn chứng tỏ sự ăn chơi tội lỗi - (Sách Hosea 5, 1).

Tác gỉa Thánh Vịnh 89,13 đã nói đến tên núi Tabor cùng với núi Hermon như hình ảnh của tất cả mọi núi trên mặt đất. Còn Ngôn sứ Gieremia so sánh nó với sự vượt trội về sức mạnh của quân Nabukadnesa trên quân thù (Giêremia 46,18) .

2. Tabor, nơi thờ tự

Các nhà khảo cổ đã tìm thấy dấu vết một thánh địa được xây dựng trên núi Tabor có từ thời thế kỷ 4. hoặc thứ 5., và cả những di tích nơi thờ kính thần thánh của người Canaan ngày xưa đã xây ở đây còn lưu sót lại.

Cũng có một vài chứng minh cổ xưa còn cho rằng nơi đây Thánh nữ Helena có thể đã xây một đền thờ. Những người hành hương hồi thế kỷ 6. và 7. còn nói đến ba vương cung thánh đường đã được xây ở đây. Ba vương cung thánh đường nhắc nhớ đến lời Thánh Phero xin làm ba lều, khi chứng kiến thấy cảnh Chúa Giêsu biến hình cùng với Tiên tri Maisen và Elija.

Người ta cũng thuật lại nơi đây ngày xưa có thời là i các vị Tu sỹ đến hội họp sinh sống. Và ngày nay còn tìm thấy một bức tranh khắc ráp theo hình thể Mosaic trên nền nhà vào thời xa xưa đó.

Năm 533 sau Chúa giáng sinh Công đồng Constantinople họp trên núi Tabor. Năm 808 sau Chúa giáng sinh 18 Tu sỹ cùng với Giám mục Theophanes đến đây cư ngụ chăm sóc ngôi thánh đường trên núi Tabor.

Năm 1101 sau Chúa giáng sinh các Tu Sỹ Dòng Bebedictô đến xây dựng lập Dòng sinh sống tu trì, xây đền thờ trên núi Tabor. Nhưng khoảng từ năm 1212 sau Chúa giáng sinh, quân Sarazenen đến xâm chiếm nhà Dòng. Họ xây thành lũy chống kẻ thù. Sau đó những tín hữu Chúa Kito được phép nhận lại đất địa nơi đây. Đến 1263 sau Chúa giáng sinh quân của Sultan Bibars đến xâm chiếm và pháhủy toàn bộ cơ sở.

Từ thời điểm này núi Tabor hoàn toàn bỏ trống cho đến 1631 sau Chúa giáng sinh các Tu Sỹ Dòng Phanxico đến lập nhà Dòng, xây vương cung thánh đường trên ngọn núi này vào năm 1924.

3. Vương cung thánh đường Chúa biến hình

Trên đỉnh núi một đại lộ rộng lớn có cổng dẫn vào vương cung thánh đường Chúa biến hình được Dòng Phanxico xây dựng năm 1924 theo hình dạng ba cánh hình con thuyền trên nền tảng của nền đền thờ cũ.

Ngoài mặt tiền vương cung thánh đường có một vòng cung ở giữa hai tháp vươn cao làm thành như một bức tường có ba phần vươn lên trời . Hình ảnh này như chào đón khách hành hương đến viếng đền thờ , và đồng thời cũng nhắc gợi tâm trí nâng tâm hồn lên cao. Ba hình vòng cung mặt tiền ngoài đền thờ nhắc nhớ đến Chúa Giêsu biến hình đàm đạo với hai Tiên Tri Maisen và Elija trên núi này.

Trong vương cung thánh đường ở hai bên phía cuối có hai nhà nguyện nhỏ, một kính Thánh Tiên tri Maisen ở bên trái và một ở bên phải kính Thánh Tiên Tri Elija. Phía cung thánh là bàn thờ kính Chúa Giêsu biến hình. Trên trần cung thánh có hình khắc mầu vàng sáng chói vẽ quang cảnh Chúa Giêsu biến hình đang nói chuyện với hai Thánh Tiên tri và sự hiện diện của ba môn đệ Phero, Gioan và Giacobe.

4. Thời điểm và mối tương quan

Phúc âm theo Thánh Mtheo và Maco nói 6 ngày sau đó Chúa Giêsu mang theo ba môn độ lên núi. Còn Thánh Luca viết 8 ngày sau đó. Thời gian sáu hay tám ngày cho ta thông tin vào dịp tuần lễ Sukkot - lễ Lều trại của nười Do Thái- Và như thế Chúa biến hình vào ngày sau cùng của lễ Sukkot.

Lễ Sukkot - Lễ Lều trại - theo số nhiều là Sukka, của người Do Thái là một trong ba lễ hành hương trong đạo Do Thái . Lễ mừng này diễn ra vào mùa Thu trong tháng 9. hoặc tháng 10. và kéo dài 7 ngày, từ ngày 15. đến ngày 21 tháng Tischri tháng thứ bảy theo niên lịch Do Thái. Lễ Sukkot, lễ Lều trại, năm 2015 sẽ diễn ra từ ngày 28. tháng chín đến 04. tháng mười.

Biến cố Chúa Giêsu biến hình trong mối liên quan với lễ Sukkot của đạo Do Thái nói lên tất cả lễ mừng trong đạo Do Thái đều có bao gồm khía cạnh: đến từ niềm tin thiên nhiên, nói về Đấng Tạo Hóa và công trình sáng tạo, nhắc nhớ đến việc Thiên Chúa làm và sau cùng đưa đến lễ niềm hy vọng Thiên Chúa đến. Ngài đến để hoàn thành công việc cứu chuộc cùng mang lại sự hòa giải với toàn thế công trình sáng tạo.

Những biến chuyển lớn trong cuộc đời Chúa Giêsu đều có liên quan mật thiết tới lể mừng trong đạo Do Thái. Trong nghi lễ phụng vụ của đạo Do Thái ý tưởng về sự mong đợi, sự sống luôn đóng vai trò chính yếu trung tâm.

Cũng có suy diễn cho rằng biến cố biến hình của Chúa Giêsu thời Tân ước đối chiếu với biến cố lên núi của Tiên Tri Maisen ngày xưa thời Cựu ước trên núi Sinai như trong sách Xuất hành 24, 16 thuật lại-

Hình ảnh này được vẽ trên tường chung quanh nhà nguyện Sixtina ở Vatican, một bên là những hình ảnh biến cố thời Cựu Ước và một bên đối diện là những biến cố thời Tân ước với Chúa Giêsu - trong số đó có quang cảnh biến cố cảnh Maisen lên núi Sinai nhận bản Lề luật của Thiên Chúa và hình ảnh cảnh Chúa Giêsu biến hình trên núi Tabor.

Tiên tri Maisen lên núi Sinai theo lệnh của Thiên Chúa với ba cộng sự viên Aaron, Nadab và Abihu. Chúa Giêsu lên núi Tabor với ba môn đệ Phero, Gioan và Giacobe.

5. Những ngọn núi và cuộc đời Chúa Giêsu

Phúc âm thuật lại, Chúa Giêsu sinh ra trong hang chuồng xúc vật ngoài cánh đồng Bethlehem. Nhưng cuộc đời rao giảng và chết sng li cùng lên trời của Chúa Giêsu lại gắn liền với núi đá cao.

Ngài ăn chay nơi thanh vắng ở hoang địa sa mạc, nhưng lại bị ma qủi đưa lên núi cao dụ dỗ. Bài giảng đầu tiên Tám mối phúc thật Chúa Giêsu giảng từ trên núi cao, ngài thường tìm lên núi cu nguyện, biến hình trên ngọn núi Tabor, trong núi vườn cây dầu hấp hi lo buồn đổ mồ hôi máu, bị đóng đinh chịu tử hình trên núi sọ Golgotha và sau cùng sống lại lên núi cao trở về trời cùng Thiên Chúa Cha.

Song song trước đó trong thời Cựu ước là những ngọn núi Sinai, Horeb, Morija, là những ngọn núi mạc khải và đồng thời nói về ngọn núi đền thờ.

Như thế núi là hình nh nói vnơi chn đi lên, không phi chkhung cnh hình thc bên ngoài, nhưng mang sâu đm ý nghĩa thâm sâu ca ni tâm. Núi cao như hình nh sgii thoát khi nhng gánh nng trong đi sng hng ngày, trên núi cao ngưi ta hít thkhông khí trong lành ca công trình thiên nhiên, ttrên núi cao ngưi ta có tm nhìn bao quát xa rng ca cnh thiên nhiên và vđp ca nó rõ hơn.

Thánh sLuca, ngưi duy nht viết tưng thut: „Đang khi Chúa Giêsu cu nguyn, ngài biến hình. mt ngài sáng chói, áo ngài trng như tuyết.“ (Lc 9,29). Như thế cuc biến hình là mt biến ccu nguyn.

Chúa Giêsu cu nguyn cùng Đc Chúa Cha. Tâm hn ngài kết hp vi Thiên Chúa Cha. Trong skết hp mt thiết vi Thiên Chúa Cha, Đng là ánh sáng tinh ròng, Chúa Giêsu đã trthành ánh sáng, trong ánh sáng Thiên Chúa và trong ánh sáng ca chính ngài là Con Thiên Chúa.

Ngày xưa Tiên tri Maisen lên núi Sinai gp gThiên Chúa, khi xung núi „ da mt ông chiếu sáng“ ( Sách Xut hành 34,29). Do đưc nhìn thy cùng nói chuyn vi Thiên Chúa, ánh sáng ca Thiên Chúa chiếu ta trên ông, và làm cho ông trnên sáng chói.

Như thế có thnói, tbên ngoài ánh sáng chiếu trên Maisen làm cho ông thành ánh sáng chiếu ta ra. Còn Chúa Giêsu thì không vy, Ngài chiếu sáng ttrong thâm tâm tâm hn ca chính ngài ra bên ngoài. Ngài không chtiếp nhn ánh sáng tThiên Chúa, mà chính ngài là ánh sáng bi ánh sáng.

Áo Chúa Giêsu trnên trng sáng chói lúc biến hình là hình nh din ttương lai ơn cu đca con ngưi chúng ta. Trong sách Khi Huyn ca Thánh Gioan, áo trng là hình nh din tbn cht ca nưc tri, áo ca các Thìên Thn trên tri, áo ca ca nhng ngưi đưc Chúa cu đ. Áo ca nhng ngưi đưc cu đtrng tinh ròng , vì hđưc tm ra trong máu Con Chiên. ( Kh 7,14.)

Hình nh này nhc nhđến tm áo trng ngày nhn lãnh Bí Tích ra ti. Qua Bí tích ra ti đưc cùng liên kết vi sthương khó ca Chúa Giêsu. Và sthương khó khnn ca Chúa Giêsu thanh ty htrnên trong trng tinh tuyn khi vết nhơ ti li. Qua bí tích ra ti chúng ta đưc cùng vi Chúa Giêsu Kitô mc chiếc áo trng ánh sáng tinh tuyn và trthành ánh sáng.

Phúc âm thut li Thánh Phero sau khi ngmê bng tnh nói vi Chúa Giêsu „ Thưa Thy, đây tht hay. Chúng con xin dng ba lu, mt cái cho Thy, mt cái cho Maisen và mt cái cho Elija“.

Ti sao Thánh Phero li nói đến nhng chiếc lu mà không nói đến điu gì khác hơn na?

Như đã nói, cuc biến hình ca Chúa Giêsu trên núi cao Tabor trùng vào ngày chót ca lSukkot, llu tri, trong đo Do Thái. Ngày lnày theo sách Levi 23, 41- 43 nói rõ“ Các ngươi phi mng lSukkot, lLu tri, như mt lkính Đc Chúa trong vòng by ngày mi năm: đó là quy tc vĩnh vin cho các thế hca các ngươi. Vào tháng thby, các ngươi phi mng lđó . Trong vòng by ngày, các ngươi phi trong lu bng cành cây, mi ngưi bn xti Israel phi trong lu bng cành cây, đcác thế hca các ngươi biết rng Ta đã cho con cái Israel trong lu bng cành cây, khi ta đưa chúng ra khi đt Ai Cp. Ta là Đc Chúa, Thiên Chúa ca các ngươi.

Llu tri vi nhng chiếc lu làm bng cành cây thiên nhiên không chnhc nhđến knin biến cbo vgìn gica Thiên Chúa cho dân Do Thái ngày xưa đi trong sa mc, nhưng còn nói đến điu quan trng hơn na vmt llu tri tương lai sau này cho mi ngưi trong thi gian đang ti, mà nơi đó hđưc cu thoát cư ng. Như vy lLu tri nói lên đc tính vmt ý nghĩa thi gian cu đngày sau cùng.

Thánh Phero ngưi Do Thái cùng là tín hu theo đo Do Thái chc chn đã biết cùng hiu ý nghĩa đo đc thn hc ca lSukkot, lLu tri, mà Ông cùng vi Chúa Giêu va mng.

Ông cũng va trưc đó my ngày đã nói lên lòng tin ca mình, khi ông tuyên xưng công khai Chúa Giêsu là Con Thiên Chúa vi Thy mình.

Ông cũng thu hiu nhn ra trong thâm tâm thi giđng cu đđang đến. Vì thế lSukkot, lLu tri, là hình nh gương mu cho tâm trí ông đang trong lúc ngây ngt đưc chiêm ngưng vhuy hoàng ca Chúa Giêsu. Nên ông đã có suy nghĩ và nói đến dng ba chiếc lu. Đó là nhng chiếc lu công trình sáng to ca Thiên Chúa, nhng chiếc lu lch sơn cu đvà nhng chiếc lu nim hy vng.

Li nói ca Phero xin làm ba Lu không là bc trc ngu hng do cm tính. Nhưng là kết qa ca mt đi sng tmt con ngưi có tâm hn đo đc yêu mến nhng gì có liên quan đến vic làm ơn cu đca Thiên Chúa đã, đang cùng smang li nh hưng sâu rng tích cc cho đi sng con ngưi.

***************

Trên núi Sinai, Thánh tiên tri Maisen tiếp nhn bn LLut, Thora, ca Thiên Chúa cho dân Israel trong thi Cu Ưc.

Còn trên núi Tabor chính Chúa Giêsu tmình ra là Thora, sách LLut thi Tân ưc cho toàn thnhân loi.

Trên núi Sinai, Thiên Chúa đã mc khi cho Maisen bn LLut ca Ngưi truyn cho dân Israel. Hphi căn ctheo lut này mà sng.

Trên núi Tabor biến hình, Chúa Giêsu mc khi cho ba môn đkhông chvinh quang ca Thiên Chúa, nhưng còn vcuc xut hành chu khnn thương khó ca Ngài bt đu Giêrusalem. Cuc thương khó khnn ca ngài mang li ơn cu chuc nim hy vng cho mi con ngưi. Và Thiên Chúa Cha trên núi này đã mc khi cho ba môn đbiết vChúa Giêsu là Con yêu du ca Ngài.

Đc Thánh giáo hoàng Gioan Phaolo đnh, khi còn sinh thi đã lập ra nguyn ngm ssáng trong cho chui tràng ht mân côi:

Thbn thì ngm: Đc Chúa Giêsu biến hình trên núi. Ta hãy xin cho đưc lng nghe và thc hành li Chúa.

Knim chuyến hành hương Kđi tìmsang thăm viếng đt Thánh Do Thái tngày 02. đến 12. Tháng Hai 2015 ca 51 thành viên giáo hu Chúa Kitô vi Cha Giuse Nguyn trng Tưc.

Chúa nht thhai mùa chay

Lm. Daminh Nguyn ngc Long

********************

Ly cm hng t:

- Joseph Ratzinger BENEDIKT XVI. JESUS von Nazareth I., Herder Fr. im Bresgau 2007, Chương hai trang 353 - 365.

-  Heinz Schuermann, Das Lukasevangelium, chương 1,1-9,50, Sonderausgabe, Herder i. Bresgau 1984.

-  Nguyn tm Thưng, Kđi tìm, 34 bài suy nim trên đưng đi, in ln thhai 2009, chương 25. và 26. vChúa Giêsu biến hình trên núi Tabor.