Nắng tháng Tám, rám trái bưởi.
Kinh nghiệm dân gian.
Viễn cư, chẳng nghe tiếng Cuốc quê hương mà sao Hè cũng nóng:
"Cái nóng nung người, nóng nóng ghê". (1)
Dallas 115 độ, cây cỏ khô héo. Xe lửa nhiều quốc gia Âu châu ngưng chạy vì đường sắt nóng cong. Nước Pháp mất đi gần 5000 con dân trong dăm tuần lễ. Không phải vì chiến tranh, động đất mà vì hậu quả của sức nóng nắng hầm tháng 8 năm 2004.
Vậy mà ông lãnh đạo xứ cờ hoa vẫn phom phom cùng hội viên "Câu Lạc Bộ 1000F" của ông ta chạy đua 5 cây số trong 7 phút ở trang trại vùng Texas. Để tranh nhau giật giải chiếc áo thung mang huy hiệu Tổng Thống. Nhờ mặc áo này biết đâu ông ta chẳng tránh được ảnh hưởng xấu của nắng trên da. Và để an toàn nghĩ thêm cách chinh phục thế giới.
Với diện tích 17 thuớc vuông, da là bộ phận trải rộng lớn nhất của cơ thể. Về phương diện cấu tạo, da đã làm ngạc nhiên nhiều kiến trúc sư vì tính cách bền bỉ, nhậy cảm, đàn hồi mà Thượng đế đã tạo cho da. Lại còn những chức năng quan trọng mà da trách nhiệm để bảo vệ cơ thể. Nào là rào cản chống lại sự xâm nhập của vi sinh gây bệnh, hóa chất độc hại. Nào là điều hòa thân nhiệt trước thay đổi phũ phàng của thời tiết nóng lạnh. Lại còn mang khỏi cơ thể, qua mồ hôi, những chất phế thải trong người. Cũng như mang cảm giác mềm mát cho bàn tay người tình mơn trớn, nâng niu.
Nhưng da cũng chịu chung số phận hóa già của các bộ phận trong cơ thể, cũng dễ dàng hư hao trước rủi ro của không gian và thời gian. Da khô nhăn nheo với tuổi đời chồng chất. Da ung thư, cháy xém dưới tia nắng mặt trời.
TIA NẮNG GẮT CÓ THỂ GÂY TÁC DỤNG XẤU CHO LỚP DA KHÔNG ĐƯỢC CHE TRỞ.
Nhìn qua lăng kính, ánh nắng có bẩy mầu hòa hợp: tím, chàm, da cam, xanh dương, xanh lục, vàng và đỏ. Đó là những tia tương đối lành mà mắt thường có thể nhìn thấy. Nhưng cái tia tử ngoại, cực tím mà ta không nhìn thấy mới là đáng ngại, mới là rủi ro làm da khô, da ngứa, ung thư da.
Cực tím A chui sâu vào da, tiêu hủy sự đàn hồi, khiến cho da sớm nhăn già và cũng là rủi ro của ung thư;
Cực tím B giảm khả năng bảo vệ cháy nắng và là thủ phạm chính của ung thư da.
Cực tím C là nguy cơ tử vong cho cho mọi sinh vật, từ cỏ cây cho tới động vật.
Nói vậy chẳng lẽ nắng chỉ mang tới rủi ro hay sao?!
Ánh nắng rất cần cho sự sinh tồn của mọi sinh vật. Không có nắng làm sao có sự quang hợp để biến khí carbon và nước thành thực phẩm nuôi thảo mộc. Mà không có thảo mộc thì con người và súc vật lại khốn đốn, thiếu thức ăn.
Ánh nắng cũng cần cho sức khỏe thể xác và tâm thần nữa chứ. Thường xuyên âm u là ta dễ rơi vào tình trạng trầm cảm, mất ngủ, rối loạn chuyển biến dưỡng chất cũng như sản xuất kích thích tố trong cơ thể. Cho nên mới có " Nỗi buồn Mùa Đông"-Blue Winters của cư dân các vùng hiếm nắng.
Mà không có nắng Mai thì sao có
"Nắng vàng giỡn trên má,
Cô mơ tình nhân hôn" (2).
Và
"Nắng lên nửa bãi chiều rồi..."
để cho Huy Cận
"Ru em sẵn tiếng thùy dương đôi bờ" (3)
Nhưng, chỉ năm mười phút, vài giờ thì không sao, chứ nhiều ngày nhiều tháng dưới nắng chang chang, không áo quần che chở thì cũng có nhiều vấn đề lắm đấy.
UNG THƯ DA LÀ VẤN ĐỀ ĐÁNG NGẠI HƠN CẢ.
Hàng năm, số người bị ung thư da tăng. Theo Viện Da Liễu Hoa Kỳ, tỷ lệ ung thư da vào thập niên 1930 là 1/1500; tới thập niên 1980 con số nhích lên là 1/250. Hiện nay có thể là 1/70. Vì môi trường càng ngày càng xấu, khí quyển càng mất chất bảo vệ ozone trước tia tử ngoại của nắng...
Nguy cơ ung thư tăng theo với số tuổi của con người, nhất là từ 50 tới 70 tuổi. Cứ một trong ba người Mỹ trên 65 tuổi là ít nhất cũng bị ung thư da một lần trong suốt cuộc đời. Vùng mặt và đầu là nơi mầu mỡ cho ung thư tàn phá.
Tùy theo chủng tộc, giống tính, cũng như địa dư mà ung thư nhiều ít. Nam giới dễ ung thư hơn các bà các cô. Có lẽ các ông mình trần, phơi nắng cắt cỏ, bón cây hơi nhiều, để cho vườn nàng đẹp. Da mầu ít hơn da trắng vì họ có nhiều tế bào sắc tố che chở. Dân mắt xanh, tóc đỏ, người sống gần xích đạo, trên cao độ cũng dễ bị ung thư.
Chín mươi phần trăm trường hợp ung thư da là do chất độc hại ảnh hưởng vào da. Nhất là tia tử ngoại của ánh nắng mặt trời.
MÀ MUỐN BẢO VỆ, TRÁNH UNG THƯ VÌ NẮNG GẮT THÌ CŨNG DỄ THÔI.
Ta cứ mặc quần áo trùm kín như mấy trự Trung Đông Ả Rập là xong. Lại mang thêm chiếc mạng phủ mặt của kiều nữ Taliban, là tha hồ ra nắng.
Nhưng, hãy coi chừng. Mấy ngài an ninh phi cảng là hay nghi ngờ, chiếu cố lắm đấy ạ. Có dấu khí cụ trong quần không? Có cài chất nổ trong áo ngực. Xin vào phòng kín. Thoát y. Kiểm tra. Đôi giầy tây mà còn phải tháo ra, đi chân không qua máy rà kim khí cơ mà. Rõ rắc rối.
Sao ta chẳng theo những nàng mặt phấn da hồng Sài Gòn, Hà Nội. Lái Honda Dream, quần áo thùng thình gió bay, bao tay lụa cao cao tới nách, mạng nhung che mặt, nghiêng nghiêng vành nón rộng. Để bảo vệ nền da ngà ngọc. Thêm cặp kính râm thời trang nữa thì tha hồ mà liếc dọc nhìn ngang.
Rồi gửi xe, ta vào mỹ viện, lựa vài chai kem chống nắng. Để thoa ngăn ngừa tử ngoại phá hủy DNA và khả năng miễn nhiễm của da.
Bôi trên da, mỹ phẩm có công dụng phản chiếu tia nắng, nhất là các loại có từ 15 Yếu Tố Bảo Vệ (Sun Protection Factor-SPF) trở lên. Độ càng cao thì sự bảo vệ càng lâu. Phơi nắng càng nhiều thì cứ vài giờ nên thoa lại, nhất là khi đổ mồ hôi. Cũng là cơ hội tốt cho những người tình xích lại. Gần nhau.
Các mỹ phẩm chống nắng thường thường rất an toàn, nhưng khi dùng thì có đôi điều nên để ý:
- Trẻ em từ 6 tháng trở lên đều có thể thoa kem chống nắng; dùng loại hơi đục hoặc kem hơn là dung dịch trong suốt;
-Trước khi thoa, thử một chút kem trên mu bàn tay coi xem có bị dị ứng, đỏ da hay không. Mỗi nhà bào chế dùng các gia phụ khác nhau;
-Thoa mỹ phẩm lên toàn thân, trừ vùng da quanh mắt;
-Thoa từ 15-30 phút trước khi phơi nắng để chất chống tử ngoại thấm vào da;
-Lựa mỹ phẩm không tan trong nước nếu ta bơi lội;
-Tham khảo bác sĩ nếu trẻ em bị mụn trứng cá, để coi dùng kem nào không làm bệnh tăng lên.
Rồi an toàn tắm biển-phơi da...
Biết bao giờ nhân hòa để trở về với nắng Hè quê hương.
Mà trèo me hái sấu Hàm Long; mà trộm ổi, tắm sông Nghi Tàm, Quảng Bá.
Hoặc nhớ lại những 55-57. Theo thầy trẻ Nguyên Sa, mới ở Pháp về, lang thang chợ Thái Bình, Cống Quỳnh- Phạm Ngũ Lão. Đi trong nắng... mà không cần nón mũ. Vì:
"Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát;
Bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông".(4)
Ôi! Hà Đông. Chùa Trầm. Động Nhũ.
Một thời đã qua...Biết bao nhiêu là kỷ niệm...
...Và có người thấm lệ, nhìn xa...
Bác sĩ Nguyễn Ý-ĐỨC, Texas- Hoa Kỳ
1- Quốc Văn Giáo Khoa Thư
2- Nắng mai-Thanh Tịnh
3- Ngậm ngùi-Huy Cận
4- Áo Lụa Hà Đông-Nguyên Sa