1) Gần nước Văn Lang của vua Hùng, về phương Bắc có nước Thục. Vua Thục nghe đồn là Mỵ Nương, con gái vua Hùng rất đẹp. Vua Thục cho người sang hỏi cưới Mỵ Nương làm vợ. Vua Hùng không bằng lòng gả con gái cho vua Thục.
1) Toward the North of the kingdom of Văn Lang reigned by King Hùng, there lay the neighboring country Thục. The rumor came upon King Thục that Mỵ Nương was a pretty princess of Văn Lang. King Thục sent an ambassador to Văn Lang to ask for Mỵ Nương's hand. But King Hùng refused.
2) Vua Thục giận lắm, cho gọi các cháu lại bảo rằng: "Các cháu phải báo thù này cho ta! Ngay từ bây giờ, phải tìm cách đánh chiếm lấy nước Văn Lang. Ai làm xong được việc này sẽ được thay ta làm vua nước Thục".
2) Being very angry, King Thục summoned his nephews and said: "You should take revenge for me! Think of ways to take over Văn Lang right now. Whoever can succeed first will be able to ascend to my throne!".
3) Ít lâu sau, cháu vua Thục là Thục Phán đem quân đi đánh Hùng Vương. Vì ham mê rượu chè, vua Hùng không chăm lo việc nước. Đến khi quân của Thục Phán đánh tới Phong Châu thì vua Hùng không kịp trở tay chống lại. Thua chạy, vua Hùng thứ 18 đành phải tự tử chết.
3) Soon Thục Phán, King Thục's nephew invaded Văn Lang. Having enjoyed excessive drinking, King Hùng neglected the administration of his country. When Thục Phán's army reached Phong Châu, King Hùng and his troops did not have time to counterattack. King Hùng XVIII lost the battle and committed suicide.
4) Chiếm được nước Văn Lang rồi, Thục Phán lên ngôi làm vua, hiệu là An Dương Vương, đóng đô ở Phong Khê (nay thuộc huyện Đông Anh, Phúc Yên). Tên nước được đổi là Âu Lạc, gồm cả nước Văn Lang và nước Thục. An Dương Vương sửa sang lại mọi việc trong nước.
4) Having occupied Văn Lang, Thục Phán proclaimed himself King, with reign name An Dương Vương, and set up his capital at Phong Khê (Đông Anh prefecture, Phúc Yên province nowadays). Our country was then renamed to Âu Lạc, including Văn Lang and Thục. An Dương Vương made quite a few administrative changes during his rule.
5) Hai năm sau là năm Bính Ngọ (255 năm trước Tây lịch), An Dương Vương cho xây thành để chống ngoại xâm. Quân lính, dân phu cùng nhau đào móng, gánh đất để xây Loa thành. Thành xây ngày một cao dần, hình xoáy trôn ốc.
5) Two years later, in the year of the horse (255 B.C.), An Dương Vương ordered his subjects to build a fortress to defend against foreign invasion. Soldiers as well as civilians dug the soil and carried away to build the foundation of Loa Thành citadel. The fortress grew higher and higher and formed a spiral maze.
6) Nhưng chỉ qua một đêm, sáng hôm sau dậy, An Dương Vương đã thấy tường xây hôm qua đổ nát hết. An Dương Vương cho xây lại, nhưng chỉ mấy hôm sau thành lại đổ nữa. Vua cho gọi dân chúng ở gần thành tới để hỏi xem tại sao?
6) However, it lasted only overnight. The following morning, when the King woke up, he saw that the lofty walls had fallen into pieces. An Dương Vương then had the walls rebuilt, but they again collapsed in a few days. He summoned the people living near the citadel to ask what had happened.
7) Một cụ già tâu: "Đêm qua chúng tôi thấy từng đoàn ma quỷ kéo đến phá thành. Vậy xin vua hãy cầu Trời Đất dẹp lũ ma quỷ đi! Nếu không trừ bỏ bọn chúng, thì không thể nào xây được thành theo ý nhà vua". An Dương Vương nghe lời.
7) An elder said: "Last night, we saw flocks of ghosts and devils appearing to destroy the citadel. Thus, Your Majesty should pray for divine intervention to help chase them away. Otherwise, we can never built the fortress according to your wish". An Dương Vương listened to him.
8) Nhà vua cho lập đàn tế Trời Đất. Chính An Dương Vương đứng ra làm chủ lễ để cầu xin cho xây được Loa Thành. Trong làn khói hương nghi ngút, một vị Thần hiện ra bảo: "Nhà vua đừng lo. Ngày mai ra bờ Thanh Giang đón sứ giả của Trời tới giúp sức."
8) The King ordered that an altar be set up to pray Heaven and Earth. An Dương Vương himself was the chief of the solemn ceremony to pray for the successful construction of the citadel. Amidst the fume of incense, a Genie appeared and said: "Don't you worry, Your Majesty! Go to Thanh Giang river bank tomorrow and the Jade Emperor's (i.e. God) ambassador will come to your help!"
9) Sáng sớm hôm sau, An Dương Vương ra bờ Thanh Giang chờ đợi... Khi sương vừa tan hết thì đã thấy một con rùa vàng thật lớn nổi lên ở trên mặt sông. Rồi con rùa này bơi vào bờ, đến gần nhà vua. Gặp vua, rùa vàng biến thành hình người và tự xưng là thần Kim Quy.
9) The following morning, An Dương Vương went to Thanh Giang river and waited... As soon as the morning dew had dispersed, an enormous golden tortoise emerged on the river surface. Then this tortoise swam toward the shore to approach the King. Upon seeing the King, the golden tortoise transformed himself into a man and introduced himself as "The Golden Tortoise Genie."
10) Thần Kim Quy nói: "Bọn ma quỷ này theo lệnh con gà trống trắng đến phá thành. Vậy phải trừ con gà trống trắng này trước đã." An Dương Vương hỏi: "Biết nó ở đâu?". Thần Kim Quy trả lời: "Nó hiện ẩn núp trong cái quán nước gần đây. Chúng ta phải đi tìm nó."
10) Kim Quy said: "The ghosts and devils were led by a white rooster to destroy the citadel. Let's get rid of this white rooster first!". An Dương Vương asked: "But where can we find him?". The Genie replied: "He is now hiding in an inn nearby. Let's go in search of him!"
11) Theo lời thần Kim Quy, An Dương Vương liền cùng thần ăn mặc giả làm dân quê cày ruộng. Họ tìm đến cái quán nước ở ven đường. Tới nơi, hai người vào quán uống nước. Sau khi hỏi thăm, chủ quán cho biết: "Hồi gần đây, thường có một chàng áo trắng đến xin ngủ trọ."
11) Following the Genie's advice, An Dương Vương and the Genie both disguised themselves as peasants. They went to look for the roadside inn. After they found the inn, they came in to get refreshment. When inquired, the innkeeper said: "Recently, a young man dressed in white has often spent the night here."
12) Biết vậy, An Dương Vương trở về cung, ra lệnh cho mọi người tiếp tục xây thành. Đêm đến, nhà vua cùng thần Kim Quy đem quân lính ra núp ở chung quanh quán nước. Quả nhiên, đúng nửa đêm, đã thấy con gà trống trắng bay ra, dẫn đoàn ma quỷ đi phá thành mới xây.
12) Knowing that, An Dương Vương returned to the capital and ordered everyone to resume building the citadel. At nightfall, the King and the Genie led his soldiers in an ambush around the inn. Evidently, at midnight, they saw the white rooster fly out, leading the ghosts to go destroy the newly built citadel.
13) Không chậm trễ, thần Kim Quy múa cây kiếm thần, xông ra chém chết con gà trống trắng. Bị đánh bất ngờ, lại mất chủ tướng, đoàn quân ma quỷ rối loạn chạy trốn. Thần Kim Quy sai quân lính đem vôi bột ném theo, ngăn chặn không cho chúng trở lại nữa.
13) Without delay, the Genie raised his magic sword and rushed up to slay the white rooster. Being attacked unexpectedly, the ghosts fled away in disorder as soon as they lost their leader. The Genie ordered his soldiers to throw lime powder at them to prevent them from coming back.
14) Ngày hôm sau, An Dương Vương lại cho quân lính và dân phu tiếp tục xây thành. Thần Kim Quy ra tận nơi chỉ cho mọi người đào nền móng, rồi nện đất thật kỹ. Chả mấy lúc thành đã lên cao dần, từ ngoài vào trong, xoáy tròn như hình trôn ốc.
14) The following day, An Dương Vương sent his soldiers and workmen out to rebuild the citadel. The Genie himself showed everyone how to lay deep foundation, and they rammed the soil carefully. Soon the citadel grew higher and higher, from the exterior to the interior, into a spiral.
15) Đêm không bị phá, ngày lại xây tiếp, chẳng mấy chốc Loa Thành đã xây xong. An Dương Vương rất vui, cho mọi người mở hội, đấu vật, đánh đu để ăn mừng. Đèn treo, cờ kéo khắp nơi, người người đi lại cười nói, ồn ào...
15) Without being demolished at night, and the work being continued during daytime, the citadel was soon complete. Being in an extremely cheerful mood, the King let everyone organize festivals in which wrestling, swinging, and other games were celebrated. Lanterns were hung, flags were hoisted everywhere, people went to and fro, chatting merrily.
16) An Dương Vương đặt tiệc thết đãi thần Kim Quy. Nhà vua đem vàng bạc châu báu ra tặng nhưng thần đều không nhận. Trước khi chia tay, thần rút một móng chân tặng vua và nói: "Móng này mà dùng làm lẫy nỏ thì sẽ thành nỏ thần, bắn một phát sẽ có ngàn vạn mũi tên bay ra diệt giặc..."
16) An Dương Vương opened a banquet to treat the Genie. The King bestowed him a lot of jewelry, but he refused. Before leaving, the Genie took out one of his claws, gave it to the King and said: "With this claw of mine, use it to make the trigger of a magic crossbow that can send out thousands of arrows at one shot to kill the enemy..."
17) Thần còn nói tiếp: "Có nỏ thần đề phòng giặc rồi, bệ hạ cần phải yên tâm làm việc, để lo cho dân mạnh, nước giàu mới được." Rồi thần Kim Quy hiện lại nguyên hình thành con rùa vàng lớn, bò trở ra sông. An Dương Vương cùng quân lính theo tiễn, đều chắp tay, cúi đầu cảm tạ.
17) The Genie continued: "Now that the magic crossbow has been in Your Majesty's hand to prevent foreign invasion, you should now take care of your people and country!". Then he transformed into a great golden tortoise and crawled back to the river. An Dương Vương and his men accompanied him, extending their hands and bowing down as a token of gratitude.
18) Trong nước Âu Lạc có một người thợ làm cung nỏ rất giỏi, tên là Cao Lỗ. An Dương Vương cho tìm Cao Lỗ vào chầu rồi giao cho việc chế nỏ thần. Cao Lỗ cưa cây, bào gỗ, bện dây làm thành một cây nỏ thật đẹp. Xong rồi chàng lấy móng rùa thần đặt vào làm lẫy nỏ.
18) In the kingdom of Âu Lạc, there was a man named Cao Lỗ. He was very good at making bows and crossbows. An Dương Vương summoned Cao Lỗ to the Court, entrusting him with the task of making the magic crossbow. Cao Lỗ sawed pieces of wood, planed them smoothly and twisted strings to make a beautiful crossbow. Then he used the magic claw as a trigger.
19) Chiếc nỏ được chế xong, vua muốn tự tay mình bắn thử. Chỉ cần đưa nhẹ tay đã có thể giương dây nỏ lên. An Dương Vương đặt một mũi tên vào rồi khẽ bật lẫy nỏ. Lạ thay chỉ một mũi tên mà khi bắn ra, đã biến thành muôn ngàn mũi tên khác nhắm bắn thẳng vào quân địch.
19) Upon completion, the King wanted to try out the first shot himself. Only moving his arm slightly could he strain the string. An Dương Vương then put an arrow in and gingerly pulled the trigger. To his surprise, only one shot turned into thousands of arrows aiming at the enemy.
20) An Dương Vương mừng lắm vì từ nay đã có nỏ thần để chống giặc. Vua tự tay mình, đem cây nỏ treo giấu lên tường, bên cạnh long sàng (giường nằm của vua) mà không cho ai được biết. Ngoài vua ra, chỉ có con gái yêu của vua là Mỵ Châu, mới được tới gần cây nỏ.
20) An Dương Vương was very pleased because from now on, he owned the magic crossbow in defense against the enemy. The King himself hid the crossbow on the wall next to his royal bed without letting anyone know. Besides the King, only Mỵ Châu, his beloved daughter could come near the crossbow.
21) Lúc bấy giờ Triệu Đà làm chúa đất Nam Hải ở cạnh nước Âu Lạc. Nhiều lần Triệu Đà đem quân sang đánh Âu Lạc nhưng đều bị thua to vì cây nỏ thần của An Dương Vương. Quân lính bị thương và chết nhiều quá nên Triệu Đà phải rút quân về Nam Hải.
21) Triệu Đà was then Lord of Nam Hải, a neighboring country of Âu Lạc. Several times, Triệu Đà led his troops to invade Âu Lạc, but he lost the battles due to An Dương Vương's magic crossbow. Suffering heavy casualties, Triệu Đà and his men had to retreat to Nam Hải.
22) Thấy dùng binh không lợi, Triệu Đà liền sai con là Trọng Thủy sang Âu Lạc, xin hòa với Thục An Dương Vương. Trọng Thủy là một thanh niên tuấn tú, ăn nói lễ phép nên Thục Phán bằng lòng cho giảng hòa. Nhà vua còn đặt tiệc lớn thết đãi sứ giả Nam Hải là Trọng Thủy.
22) Realizing that it would not be advantageous to use military forces, Triệu Đà sent his son Trọng Thủy to Âu Lạc to negotiate peace with An Dương Vương. Seeing that Trọng Thủy was a handsome and polite young man, Thục Phán approved his peace negotiations. Furthermore, the King opened a banquet to welcome the ambassador of Nam Hải, Trọng Thủy.
23) Trong khi lưu lại ở Phong Khê (kinh đô Âu Lạc) Trọng Thủy được hướng dẫn đi xem hoa ở vườn hoa Thượng uyển. Tình cờ, Trọng Thủy đã gặp công chúa Mỵ Châu cùng đoàn cung nữ đi hái hoa về. Đôi trai tài, gái sắc gặp nhau, tuy là lần đầu mà đã có cảm tình với nhau ngay…
23) During his stay at Phong Khê (capital of Âu Lạc), Trọng Thủy was invited to visit the Royal Garden. By chance, he met princess Mỵ Châu and her maids coming home after having picked flowers. At first sight, the talented young man and the beautiful girl fell in love with each other at once.
24) Hai người còn gặp lại nhau trong bữa tiệc tiễn hành do vua Thục thết, khi Trọng Thủy xin trở về Nam Hải. Về tới nhà, Trọng Thủy đem mọi việc cầu hòa trình lại với cha. Triệu Đà bàn với Trọng Thủy là phải lợi dụng mối tình với Mỵ Châu để phá hủy nỏ thần và cướp nước Âu Lạc.
24) Both of them saw each other again during the farewell party treated by King Thục, when Trọng Thủy planned to return to Nam Hải. Reaching home, Trọng Thủy reported the peace negotiations to his father. Triệu Đà advised Trọng Thủy to take advantage of his love with Mỵ Châu and find ways to destroy the magic crossbow and seize Âu Lạc.
25) Triệu Đà liền cho sắm lễ vật để Trọng Thủy lại sang Âu Lạc xin cưới Mỵ Châu. Thấy đôi trẻ thương yêu nhau, Thục An Dương Vương cũng bằng lòng. Vì chỉ có một con gái, nên vua Thục đòi Trọng Thủy phải ở lại gửi rể. Thế là một đám cưới linh đình được tổ chức ngay tại Phong Khê, kinh đô nước Âu Lạc.
25) Triệu Đà immediately ordered Trọng Thủy to get back to Âu Lạc, bringing with him precious gifts, to ask for Mỵ Châu's hand. Realizing that his daughter and Trọng Thủy were in love, An Dương Vương quickly agreed. Because Mỵ châu was his only daughter, King Thục insisted that Trọng Thủy, his son-in-law to remain in Âu Lạc with him. Then a luxurious wedding was held right in Phong Khê, the capital of Âu Lạc.
26) Trong thời kỳ trăng mật, Mỵ Châu đưa chồng đi thăm khắp mọi danh lam, thắng cảnh, miếu mạo, đền chùa ở kinh đô. Không nơi nào mà không có dấu chân của công chúa Mỵ Châu và phò mã Trọng Thủy. Hai người còn lên mặt Loa Thành để ngắm cảnh.
26) During the honeymoon, Mỵ Châu and her husband visited all the famous scenery, temples, pagodas in the capital. There was not a spot that they did not set foot. They even climbed up the tower of Loa Thành citadel to view the scenery.
27) Một đêm trăng thanh gió mát, Mỵ Châu cùng Trọng Thủy ngồi trên phiến đá trắng giữa vườn, nói chuyện. Trọng Thủy hỏi vợ: "Công chúa có biết tại sao mà quân lính của phụ hoàng đánh giặc giỏi như thế không?". Mỵ Châu thật thà đáp: "Giỏi gì! Chỉ nhờ chiếc nỏ thần bắn ra ngàn vạn mũi tên mà thôi!"
27) On a cool moonlit night, Mỵ Châu and Trọng Thủy sat on a white rock amidst the garden to chat. Trọng Thủy asked his wife: "Do you know why our Dad's soldiers are such good fighters?". Mỵ Châu sincerely replied: "Not true! It is merely thanks to the magic crossbow that shots out thousands and thousands of arrows!"
28) Rồi Mỵ Châu rón rén đi vào phòng của vua cha, lấy chiếc nỏ thần, đem ra cho chồng xem. Mỵ Châu còn chỉ cho Trọng Thủy biết là chiếc nỏ này không có gì là đặc biệt. Chỉ riêng cái lẫy nỏ làm bằng móng chân của thần Kim Quy mới quý. Cái lẫy nỏ đó đã biến một mũi tên ra thành ngàn vạn mũi tên khác để giết giặc.
28) Then Mỵ Châu sneaked into her father's bedroom, brought the magic crossbow out to show her husband. Mỵ Châu also showed Trọng Thủy that there was nothing special about this crossbow except for the precious trigger made of the claw of the Golden Tortoise. That very trigger could transform one arrow into thousands and thousands of other arrows to kill the enemy.
29) Trọng Thủy cẩn thận cầm chiếc nỏ thần lên xem. Chàng ngắm nghía rất kỹ và chăm chú nhìn cái lẫy nỏ làm bằng móng chân của thần Kim Quy. Chàng luôn mồm khen ngợi làm cho Mỵ Châu rất thích. Rồi chàng đưa trả lại chiếc nỏ thần cho Mỵ Châu cất đi.
29) Trọng Thủy held up the magic crossbow carefully. He examined it thoroughly and paid special attention to the trigger made of the Golden Tortoise Genie's claw. He kept praising it so much that Mỵ Châu was very pleased. Then he gave it back to Mỵ Châu so she could put it back.
30) Một hôm, có vẻ buồn buồn, Trọng Thủy nói với Mỵ Châu là chàng rất nhớ nhà. Trọng Thủy nhờ vợ xin phép với cha cho mình về Nam Hải ít ngày rồi lại sang. Ngay tình, An Dương Vương cũng bằng lòng. Nhà vua lại còn cho người đi theo Trọng Thủy và mang lễ vật sang biếu Triệu Đà để tỏ tình thân mật.
30) One day, as he was feeling sad, Trọng Thủy told Mỵ Châu that he was so homesick! He then asked his wife to beg the King for his permission to return to Nam Hải for a few days and to come back right away. Without any doubt, An Dương Vương agreed. Moreover, the King sent some people to escort Trọng Thủy home and to bring along precious gifts for Triệu Đà as an act
31) Về nhà, Trọng Thủy thuật lại mọi chuyện về chiếc nỏ thần cho Triệu Đà nghe. Triệu Đà liền bí mật cho chế một chiếc lẫy nỏ giả, giống hệt chiếc lẫy nỏ thần mà Trọng Thủy đã xem. Sau đó, Trọng Thủy giấu chiếc lẫy nỏ giả này vào trong túi áo, rồi lại trở sang Âu Lạc. Mỵ Châu vui sướng ra đón chồng ở ngoài Loa Thành.
31) Back home, Trọng Thủy told his father all about the magic crossbow. Triệu Đà secretly ordered an expert to make a fake trigger exactly like the magic trigger Trọng Thủy had seen. Trọng Thủy hid the fake trigger under his robe, then returned to Âu Lạc. Mỵ Châu cheerfully went out of the citadel to welcome her husband.
32) An Dương Vương cho đặt tiệc ở ngoài vườn để ba cha con cùng uống rượu, thưởng hoa. Trọng Thủy chỉ uống rất ít cầm chừng, còn Mỵ Châu và vua cha uống nhiều, say quá, nằm gục xuống bàn. Thừa dịp này, Trọng Thủy lẻn vào phòng của An Dương Vương tháo lấy cái lẫy nỏ thật và thay vào đó bằng chiếc lẫy nỏ giả. Rồi chàng lại trở ra bàn tiệc như không có việc gì xảy ra.
32) An Dương Vương threw a party in the Royal Garden so the three of them could drink wine and admire flowers at the same time. Trọng Thủy drank very little, but Mỵ châu and the King were so drunk that they fell asleep on the table. Taking this chance, Trọng Thủy sneaked into An Dương Vương's room, removed the real trigger and replaced it with the fake one. Then he got back to the party as if nothing unusual had happened.
33) Ít lâu sau, ở Nam Hải đưa tin sang là Triệu Đà đau nặng. Trọng Thủy lại vào xin phép Thục Vương để về thăm cha. Trước khi chia tay, Trọng Thủy bảo vợ: "Sau này, nếu có chuyện binh đao thì ta tìm công chúa ở đâu?". Mỵ Châu ngay tình bảo: "Thiếp có cái áo lông ngỗng này. Đi đâu thiếp sẽ tháo từng chiếc lông ra, rắc ở dọc đường. Phò mã cứ theo dấu lông ngỗng mà tìm thiếp."
33) Later, news from Nam Hải informed that Triệu Đà was seriously ill. Trọng Thủy asked King Thục again to let him get back home to visit his father. Before taking leave, Trọng Thủy told his wife: "Later on, where can I find you, in case of war?". Mỵ Châu replied innocently: "With this goose feathered coat of mine, wherever I go, I will pluck the feathers off one by one to scatter along the road. Just follow the feathers to find me!"
34) Trọng Thủy vừa về đến Nam Hải thì Triệu Đà liền đem quân sang vây Loa Thành. An Dương Vương cậy có chiếc nỏ thần nên không phòng bị gì cả. Đến khi quân Triệu Đà đến sát chân thành, nhà vua mới đem nỏ ra bắn. Không ngờ lần này nỏ thần không còn hiệu nghiệm như xưa nữa.
34) No sooner had Trọng Thủy got back to Nam Hải than Triệu Đà led his army to besiege the Loa Thành citadel. Relying on the magic crossbow, An Dương Vương did not care for any prevention. It was not until the Triệu army approached the citadel that the King attempted to use his crossbow. To his surprise, the magic crossbow did not work like before! 34) À peine Trọng Thủy fut-il de retour que Triệu Đà conduisit ses troupes faire le siège de la citadelle Loa Thành. An dương vương trop confiant en la puissance de son arbalète magique n'avait rien fait pour la défense de son pays. Quand l'armée de Triệu Đà arriva au pied de la citadelle, le roi sortit son arme pour tirer sur l'ennemi. Il fut surpris de voir que l'arbalète magique n'eut plus aucune efficacité.
35) An Dương Vương sợ quá, lẩn ra phía sau thành, nhảy lên ngựa chạy trốn. Nhà vua không quên kéo Mỵ Châu lên ngồi phía sau lưng mình. Trong khi An Dương Vương thúc ngựa chạy thì Mỵ Châu tách ở áo ra, lấy từng chiếc lông ngỗng để rắc xuống những đoạn đường mà ngựa chạy qua.
35) Terrified, An Dương Vương slipped to the rear of the citadel, mounted on his horse and fled away. However, the King did not forget to let Mỵ Châu riding on the back with him. While An Dương Vương was galloping away, Mỵ Châu plucked off one feather after another and spread them along the road.
36) Ngựa của An Dương Vương chạy đến chân núi Mộ Dạ (tỉnh Nghệ An) thì gặp bờ biển. Đằng sau quân Triệu Đà vẫn đuổi theo sát. Thấy nguy quá An Dương Vương lại khấn thần Kim Quy lên giúp. Thần hiện ra ở trên mây, bảo: "Giặc ngồi sau lưng vua đấy !"
36) An Dương Vương's horse galloped to Mộ Dạ mountain (Nghệ An province) when it reached the beach. The enemy were on hot pursuit. Being in danger, An Dương Vương prayed the Golden Tortoise Genie to come for help. The Genie appeared among the clouds and said: "The enemy is sitting right behind you, Your Majesty!"
37) An Dương Vương nghe lời thần Kim Quy, quay lại phía sau, nhìn thì chả thấy ai cả ngoài Mỵ Châu. Nhà vua chợt hiểu khi thấy Mỵ Châu còn đang rắc lông ngỗng xuống đường. "Quân khốn kiếp!" hét xong ba tiếng, An Dương Vương rút gươm ra chém Mỵ Châu rồi đâm cổ tự tử.
37) Upon hearing that warning, An Dương Vương turned around and saw no one but Mỵ Châu. The King suddenly understood when he discovered Mỵ châu was still scattering goose feathers along the road. "Damn you!". After shouting those two words, An Dương Vương drew his sword to kill Mỵ Châu, then he stabbed himself to death.
38) Trọng Thủy nhìn dấu những chiếc lông ngỗng để đuổi theo, tới chân núi Mộ Dạ thì đã thấy xác Mỵ Châu cùng xác An Dương Vương chết nằm trên bãi cát. Trọng Thủy ôm xác Mỵ Châu than khóc, xót thương vô cùng. Chàng tìm cách chôn cất cho hai người rồi trở lại Loa Thành.
38) Following the traces of goose feathers, Trọng Thủy got on the chase toward the foot of Mộ Dạ mountain when he found the bodies of Mỵ Châu and An Dương Vương lying on the sand. Cradling the body of Mỵ Châu in his arms, Trọng Thủy cried bitterly. He buried both bodies, then returned to Loa Thành citadel. 38) En suivant la trace des plumes d'oie,Trọng Thủy arriva au pied du mont Mộ dạ et trouva les corps de Mỵ Châu et d'An dương vương gisant sur le sable. Trọng Thủy serra Mỵ Châu dans ses bras et ne put retenir ses pleurs. Il fit enterrer les deux cadavres et revint au Loa Thành.
39) Thương tiếc Mỵ Châu vì mình mà chết, Trọng Thủy liền đâm đầu xuống giếng ở cạnh Loa Thành mà tự tử. Còn máu ở xác chết của Mỵ Châu, khi chảy xuống biển, thì thành thức ăn cho các loài trai sò. Loài trai này sau đó có ngọc, gọi là ngọc trai. Tương truyền rằng: ngọc trai mà được rửa bằng nước giếng, nơi Trọng Thủy tự tử, thì sẽ rất sáng bóng và đẹp hơn trước nhiều.
39) Feeling sorrow for Mỵ Châu who died because of him, Trọng Thủy plunged head down into a well near the citadel to commit suicide. As for Mỵ Châu, her blood poured into the sea; the seashells consumed it and produced precious pearls. According to the legend, the pearls would become shiny and gorgeous if they were washed off by the well's water where Trọng Thủy died.
40) Ngày nay, ở thành Cổ Loa còn có đền thờ Thục An Dương Vương. Trên núi Mộ Dạ (Nghệ an) cũng có đền thờ vua Thục. Chung quanh đền này, phong cảnh rất đẹp, lại có nhiều cây cao, bóng mát nên loài công kéo tới ở từng đàn. Do đó, người ta còn gọi đền này là đền Công hay đền Cuông...
40) Nowadays, at Cổ Loa (or Loa Thành citadel), people still finds a temple in commemoration of King Thục. Another temple of An Dương Vương is located on Mộ Dạ mountain (Nghệ An province). There, the scenery is picturesque, and there are lofty trees that unveil pleasant shades, swarms of peacocks often resort. Hence, the name Công (Peacock) Temple.