1) Sau khi bà Triệu mất thì nhà Ngô bên Tàu lại cai trị đất Giao Châu. Tiếp theo là nhà Ngụy, nhà Tấn, nhà Tống, nhà Lương. Bọn quan lại Tàu đều ác như nhau... Dân chúng đói rách, làm việc vất vả lại còn bị đánh đập rất khổ sở. Bao nhiêu tiền của đều phải đem nộp cho chúng chở hết về Tàu.
1) After Lady Triệu's death, the Ngô in China conquered and ruled Giao Châu again. Following them were the Ngụy, the Tấn, the Tống and the Lương dynasties. The Chinese rulers were altogether brutal and oppressive ... The people lived in poverty; they had to work very hard and were often beaten brutally by the Chinese. The Chinese rulers took all the money and goods from the people to bring back to China.
2) Đến năm 541, đời nhà Lương, ở huyện Thái Bình (Sơn Tây) lại có cuộc khởi nghĩa nhằm đánh đuổi các quan lại người Tàu. Đứng đầu cuộc khởi nghĩa này là Lý Bôn. Lý Bôn còn gọi là Lý Bí, là một thanh niên khỏe mạnh giỏi văn thơ và cưỡi ngựa, bắn cung.
2) In 541, during the Lương reign, in the district of Thái Bình (Sơn Tây) there was a revolt against the Chinese rulers. The leader of the revolt was Lý Bôn, nicknamed Lý Bí. Lý Bôn was a young, strong man. He was good in literary skill, horse riding and archery.
3) Lý Bôn nhờ tài kiêm văn võ được cử làm quan coi đạo quân ở Cửu Đức. Khi nhận thấy sự tàn bạo của tên thứ sứ Tiêu Tư, ông bỏ quan đi vận động mọi người chống lại hắn. Trong số những người hưởng ứng có Tinh Thiều, Triệu Túc cùng nhiều dũng sĩ khác.
3) With his literary and military skills, Lý Bôn was promoted commander in charge of the troops stationed in Cửu Đức. Seeing Governor Tiêu Tư was a brutal man, he quit his post and went everywhere encouraging people to stand up against the Chinese ruler. Among those who followed Lý Bôn were Tinh Thiều, Triệu Túc and many other fine young men.
4) Tinh Thiều là một thư sinh nhà nghèo nhưng rất hiếu học. Từ thuở nhỏ đã phải đi ở chăn trâu cho một nhà giàu ở trong làng. Khi thả trâu rồi, Tinh Thiều không chơi đánh đáo, đánh khăng với các trẻ khác. Cậu bé thường đến gần nhà thầy đồ để nghe giảng sách.
4) Tinh Thiều was a student born in a poor family, but very fond of learning. In his boyhood he had to work for a rich man in the village, taking care of water buffaloes. Everyday, after bringing these animals to the fields, he would not play games with other boys, but often came to the teacher's house. There he listened to the words of teaching.
5) Thầy đồ thấy Tinh Thiều ngày nào cũng đứng ở bên song cửa, liền gọi vào hỏi chuyện. Cậu bé trả lời trôi chảy. Thầy đồ liền cho Tinh Thiều vào ngồi học không mất tiền. Nhờ đó mà Tinh Thiều học rất giỏi. Mấy năm sau, chàng nổi tiếng là người hay chữ nhất ở Giao Châu.
5) Seeing Tinh Thiều standing by the window everyday, one day the teacher asked him inside for a talk. The youth answered fluently every question. Impressed, the teacher allowed Tinh Thiều to came to class without paying school fee. Thanks to this generosity, Tinh Thiều learned quickly and made great progress in his study. Some years later, he was reputed to be the best scholar in Giao Châu.
6) Còn Triệu Túc là tù trưởng (người đứng đầu một bộ lạc) người Mường. Dưới quyền ông có rất nhiều thanh niên, thiếu nữ khỏe mạnh. Họ thường tập bắn cung, bắn nỏ để vào rừng săn thú. Mỗi khi Triệu Túc bảo gì là mọi người đều đồng lòng vâng theo một cách vui vẻ.
6) Triệu Túc was the leader of a Mường tribe. Under him there were a lot of talented young men and women. They frequently practiced archery for hunting in the forest. They would obey happily Triệu Túc's command.
7) Thế lực của Lý Bôn vì thế càng ngày càng lớn mạnh. Ông liền cùng Tinh Thiều, Triệu Túc đem quân lên hỏi tội Tiêu Tư. Mặc dầu nổi tiếng về tàn bạo nhưng Tiêu Tư lại rất nhút nhát. Gặp lúc bên Tàu, nhà Lương có loạn, lại thấy uy lực của Lý Bôn nên Tiêu Tư không dám chống cự.
7) As time passed, Lý Bôn's power and influence increased stronger and larger than ever. Together with Tinh Thiều and Triệu Túc, he led the army to overthrow Tiêu Tư. Despite his reputation of brutality, Tiêu Tư actually was a coward. Moreover, in China at that time the Lương dynasty was full of crises, together with the power of Lý Bôn, Tiêu Tư dared not to resist.
8) Tiêu Tư bằng lòng giao cả quyền hành cho Lý Bôn, chỉ xin tha tội chết và cho được chạy về Quảng Châu. Lý Bôn do đó đã làm chủ được thành Long Biên một cách dễ dàng mà không phải đổ máu... Nhưng ngay lúc ấy, bọn giặc người Lâm Ấp lại kéo tới đánh phá.
8) Tiêu Tư agreed to surrender and to transfer power to Lý Bôn. He begged for his life to go back to Quảng Châu. Thus, Lý Bôn took control of Long Biên city easily without bloodshed... But then the Lâm Ấp invaders again came to plunder our land.
9) Vừa đuổi được Tiêu Tư đi rồi, Lý Bôn lại phải đối phó với giặc ngoại xâm. Triệu Túc bàn nên cử tướng Phạm Tu đem nghĩa quân đi đánh dẹp. Phạm Tu vào nhận ấn soái rồi ra duyệt đoàn nghĩa quân đã xếp hàng sẵn ở ngoài cổng thành Long Biên.
9) After getting rid of Tiêu Tư, Lý Bôn had to face another foreign aggressors. Triệu Túc suggested sending General Phạm Tu to lead the troops to fight the invaders. Phạm Tu received the royal seal and orders then came out to inspect the waiting troops outside the citadel gate.
10) Đoàn quân của Phạm Tu đi tới đâu cũng được dân chúng chào đón nồng nhiệt. Họ mang rượu thịt ra để khao quân, Phạm Tu chỉ vui vẻ cám ơn mà không nhận. Viên tướng trẻ tuổi này nói: "Chúng tôi vì dân đánh giặc, lẽ nào lại lấy của dân như bọn giặc!"
10) Phạm Tu's troops were welcome by the people everywhere they went. The people brought food and wine to treat the soldiers. The young commander, however, warmly thanked them and declined the offers. He said: "We fight for the people, therefore we could not take from the people like the invaders!"
11) Đi suốt ngày đêm, chả mấy chốc mà đoàn nghĩa quân đã tới Cửu Đức (là vùng Hà Tĩnh bây giờ). Phạm Tu đặt quân mai phục ở khe núi rồi tự mình ra khiêu chiến. Giặc Lâm Ấp đem đại quân ra đánh. Phạm Tu chống đỡ yếu ớt rồi giả thua chạy.
11) The troops walked day and night to reach Cửu Đức (nowadays, it's Hà Tĩnh province). Phạm Tu set up an ambush at the mountain pass then came out in the battlefield himself to provoke the enemies. The Lâm Ấp invaders brought out all of their force to fight. Phạm Tu resisted halfheartedly and pretended loosing then ran away.
12) Giặc Lâm Ấp ùa ra đuổi theo, quyết bắt sống Phạm Tu. Đuổi tới giữa khe núi thì có tiếng pháo nổ ran. Đá, gỗ ở bên sườn núi lăn xuống, chặn cả lối vào và lối ra. Quân Phạm Tu reo hò vang trời, ném mồi lửa và tên xuống. Giặc bị lửa cháy, tên bắn, chết gần hết...
12) The invaders chased after Phạm Tu, trying to catch him alive. At midway in the mountain pass there was loud noise of exploding fire-crackers. Stone, logs from both sides fell down blocking both exits. Phạm Tu's troops shouted with glee, throwing fire torches, shooting arrows down at the enemies. Soon, most of the invaders were burned, shot to death...
13) Còn sót tên nào đều chạy trốn, không dám quay đầu nhìn lại nữa. Đem quân chiến thắng trở về, Phạm Tu được Lý Bôn trọng thưởng. Nhân dịp này, Lý Bôn lên ngôi vua, tự xưng là Lý Nam Đế, đổi tên nước là Vạn Xuân. Triệu Túc được làm thái phó, Tinh Thiều làm văn quan.
13) The surviving invaders ran away dare not looking back. Leading the victorious soldiers back to the Royal Palace, Phạm Tu was praised and awarded by Lý Bôn. On this glorious occasion, Lý Bôn proclaimed himself King Lý Nam Đế, changed the country name to Vạn Xuân. Triệu Túc was promoted to Thái Phó (vice-premier). Tinh Thiều was made civil official.
14) Năm 545 nhà Lương sai Trần Bá Tiên đem quân sang đánh báo thù. Quân của hai bên đánh nhau ở Châu Diên và cửa sông Tô Lịch. Lý Nam Đế bị thua phải bỏ Long Biên chạy về Gia Minh (Phúc Yên) rồi Khuất Liêu (Hưng Hóa). Trần Bá Tiên vây hãm rất gấp.
14) In 545, the Lương dynasty sent Trần Bá Tiên to bring troops crossing the southern border for a revenge. The two sides met and fought at Châu Diên and at the mouth of Tô Lịch river. Defeated, King Lý Nam Đế had to leave Long Biên citadel and retreated to Gia Minh (Phúc Yên), then Khuất Liêu (Hưng Hóa). Trần Bá Tiên surrounded King Lý Nam Đế tightly.
15) Ở động Khuất Liêu, Lý Nam Đế tự thấy không thể nào đánh lại quân nhà Lương. Hơn thế nữa vì phải vất vả, chạy giặc, Lý Nam Đế mắc bệnh nặng, chắc không còn sống lâu nữa. Trước khi chết, Lý Nam Đế giao hết binh quyền lại cho tả tướng quân Triệu Quang Phục.
15) In Khuất Liêu cave, Lý Nam Đế realized that he could not resist the Lương soldiers. Moreover, exhausted during the strenuous retreat he fell ill critically. Before his death, he asked General Triệu Quang Phục to take command of the fighting force.
16) Triệu Quang Phục là con trai của quan Thái phó Triệu Túc. Lúc còn ít tuổi, Triệu Quang Phục thường cùng thanh niên trong bộ lạc luyện tập võ nghệ. Chàng lại bơi rất giỏi, nhiều khi lặn xuống đáy vực nước sâu để bắt cá. Lớn lên, chàng theo cha giúp Lý Nam Đế.
16) Triệu Quang Phục was the son of vice-premier Triệu Túc. In his boyhood, he followed other young men in the tribe to practice martial arts. He was also a very good swimmer. He would dive to great depth to catch good fishes. When grown up, he followed his father to support King Lý Nam Đế.
17) Bây giờ được Lý Nam Đế giao lại binh quyền, Triệu Quang Phục vẫn không ngại khó khăn mà can đảm nhận. Liệu thế chưa thể đánh thẳng vào quân nhà Lương, ông ra lệnh cho mọi người, đang tối trời, lặng lẽ rút ra khỏi động Khuất Liêu, không cho giặc biết.
17) When Lý Nam Đế gave him command of the fighting force, Triệu Quang Phục courageously accepted despite the hardship and difficulty. Knowing that it was not the right time to fight the Lương soldiers, he ordered everyone quietly to move out of Khuất Liêu cave at night. The Chinese soldier did not know a thing.
18) Hôm sau Triệu Quang Phục đem số quân còn lại về cố thủ ở đầm Dạ Trạch (bây giờ thuộc Khoái Châu, Hưng Yên). Đây là một bãi đồng lầy, chung quanh lau sậy mọc cao như rừng. Rắn, rết, muỗi, đỉa, cá sấu sinh sống đầy rẫy ở các vũng nước này.
18) Next day, Triệu Quang Phục brought the remaining soldiers back to Dạ Trạch lagoon (nowaday it's Khoái Châu district, Hưng Yên province). The area was a large swamp. All around were big, high bushes of reed. There were also snakes, mosquitoes, leeches, centipedes and alligators in deep water.
19) Ở giữa đầm, lại nổi lên một bãi đất trống rất rộng. Triệu Quang Phục cho quân lính chặt cây làm cột, dựng từng dãy nhà dài làm nơi ăn, chốn ở. Chung quanh còn đắp thành lũy bằng đất bùn, cứ mỗi ngày một cao hơn, để chống lại giặc ở ngoài đánh vào.
19) In the middle of the lagoon, there was a large clearing. Triệu Quang Phục ordered the soldiers cutting trees down to build houses for them to live in. Around the place they began building high walls and thick fortresses with mud in order to resist the enemies' sudden attacks.
20) Triệu Quang Phục cho lấy cả thân cây gỗ, khoét trống ở giữa làm thành những chiếc thuyền độc mộc để chở quân lính ra vào căn cứ. Thuyền lớn không đi được nhưng thuyền độc mộc có thể lướt trên vũng nước cạn hoặc trên bùn rất đễ dàng.
20) Triệu Quang Phục also asked his men to cut tree trunks into logs, then carved them into small canoes for transporting troops in and out of the camp. Big boats could not move but the small canoes could move easily on shallow water or on mud.
21) Ban ngày thì quân lính của Triệu Quang Phục lẩn tránh ở các căn cứ giữa đầm khiến quân nhà Lương không vào được. Ban đêm, họ dùng thuyền độc mộc ra đánh úp các trại quân của Trần Bá Tiên. Vừa giết giặc, họ vừa cướp được khí giới, lương thực.
21) During the day, Triệu Quang Phục's soldiers hid inside their bases located in the lagoon which the Chinese could not access. At night, they used canoes to go out to attack the enemy camps. They could kill the enemy and take away food and weapon.
22) Trần Bá Tiên vây hãm đầm Dạ Trạch lâu ngày mà không sao tiêu diệt được nghĩa quân. Năm 549, khi được tin Lý Nam Đế mất, Triệu Quang Phục tự xưng làm vua, hiệu là Triệu Việt Vương. Dân chúng còn gọi Triệu Việt Vương là Dạ Trạch Vương.
22) Trần Bá Tiên had surrounded Dạ Trạch lagoon for a long time, but he could not defeat the insurgent troops. In 549, after the death of Lý Nam Đế, Triệu Quang Phục proclaimed himself king, with the title Triệu Việt Vương. The people also called him Dạ Trạch Vương (King of Dạ Trạch).
23) Lúc đó ở bên Tàu lại có loạn. Trần Bá Tiên được lệnh gọi về Tàu. Tỳ Tướng Dương Sàn được cử lên thay thế. Lợi dụng cơ hội này, Triệu Việt Vương đem toàn lực lượng ở đầm Dạ Trạch ra đánh giết được Dương Sàn. Quân nhà Lương tan vỡ chạy như chuột.
23) At that time there was crisis in China. Trần Bá Tiên was called back home. His assistant, Dương Sàn, was made the commander of the Chinese troops. Seizing this opportunity, Triệu Việt Vương moved all his forces in Dạ Trạch lagoon to attack. Dương Sàn was killed; his soldiers were defeated completely and ran away.
24) Quân của Triệu Việt Vương đại thắng quân nhà Lương, ùn ùn kéo vào thành Long Biên. Dân chúng vui mừng, đón rước nghĩa quân. Họ bày hương án, tàn, lọng cùng đồ bát bửu ra hai bên đường để nghênh đón Triệu Việt Vương, người anh hùng cứu dân, giúp nước.
24) Defeated the Lương's force, Triệu Việt Vương's troop marched into Long Biên citadel. The people happily came out to welcome the troops. They even placed altars, tables, parasols ... on the sidewalks to welcome Triệu Việt Vương, the hero who saved the country and its people.
25) Triệu Việt Vương rất cảm động khi thấy một đoàn bô lão bưng rượu đón đường, dâng lên nhà vua. Triệu Việt Vương phải xuống ngựa đón lấy chén rượu mừng và cám ơn các bô lão. Dân chúng vây quanh vỗ tay reo mừng vì đã được thấy tận mắt Dạ Trạch Vương.
25) Triệu Việt Vương was very touched when he saw the elders offering wine. He dismounted, took the glass and thanked them sincerely. People around clapped their hands and cheered, because they could now see the King of Dạ Trạch with their own eyes.
26) Vào thành Long Biên, Triệu Việt Vương ngồi trên ngai rồng để cho các quan văn võ làm lễ triều kiến. Nhà vua sửa sang lại việc nước, tổ chức việc cai trị, đặt ra các quan lại thay thế cho bọn quan lại nhà Lương đã trốn về Tàu. Mọi người vui vẻ làm ăn sinh sống.
26) In Long Biên city, Triệu Việt Vương sat on the throne. Civil and military officials came to show their respect to their new king according to the royal ceremony. The king reorganized the national affairs, putting Vietnamese officials in places of the Chinese officials who had run back to China. Peace now reigned over the country and people were happy to make their living.
27) Triệu Việt Vương lo cho dân chúng khắp nơi được cơm no, áo ấm. Những luật lệ khắc nghiệt do bọn quan lại nhà Lương đặt ra đều bị bãi bỏ. Vua cho người dạy dân cách cày ruộng, cấy lúa, trồng khoai, trồng bắp, không để ruộng hoang.
27) Triệu Việt Vương made sure that the people welfare was taken care of. Oppressive laws imposed by the Chinese were taken away. He sent experts to teach people to farm, to cultivate the land, and to avoid abandoning the field.
28) Ngài còn khuyến khích việc trồng dâu ở các vùng đất cao. Chiều chiều các cô thôn nữ ra hái lá dâu về nuôi tằm... Khi tằm chín, tằm nhả tơ làm tổ kén. Tổ kén được bỏ vào nồi nước sôi, rồi rút ra những sợi tơ vàng, óng chuốt...
28) In addition, he encouraged people to grow mulberry in the highlands. In the evening, village girls went out to pick mulberry leaves to feed silk worms... When matured, silkworms spun dense silken cocoons; these put in hot water would yield threads of golden silk...
29) Nhiều nơi còn trồng bông đầy ruộng. Khi quả bông đã già nứt ra, người ta lấy về cán bỏ hạt đi. Còn lại bông trắng nuốt, ta đem se thành những sợi bông dài. Sợi tơ và sợi bông được dùng để dệt thành lụa hoặc vải.
29) Other places grew cotton plants. When the cotton were ripe, people threw away the seeds, then spun the soft fiber into thread. Silk and cotton threads were used to make fabrics.
30) Những nhà có khung cửi mua tơ hoặc bông về để dệt. Tơ thì dệt thành những tấm lụa mỏng rất đẹp. Bông thì dệt thành những tấm vải trắng rồi đem nhuộm nâu hoặc nhuộm đen. Vải nâu hoặc đen dùng để may quần áo cho dân quê.
30) People who have looms would buy silk or cotton to weave into new, fresh materials. Silk could be made into beautiful, graceful cloths. Cotton would also be woven into attractive, white cloths which in turn could be dyed brown or black. Brown and black materials were often used to make clothes for country folks.
31) Ngoài ra, nhà nào cũng nuôi thêm gà, vịt, heo, thỏ... để bán hoặc giết thịt ăn. Chỉ nhìn đàn gà ngoài sân, hoặc đàn heo trong chuồng, cũng đủ biết là dân chúng được ấm no rồi. Họ không lo sợ bị bọn quan lại Tàu bóc lột nữa.
31) In addition, people raised chickens, ducks, pigs and rabbits for food or for sale at the market. Taking one look at the flocks of chicken in the yard, or those pigs in the pigsties, one would know for sure that the people were well off. They no longer worried about the Chinese exploitation anymore.
32) Ở vùng biển, hoặc cạnh sông ngòi, người ta buông câu, thả lưới để bắt tôm, cua, cá, ốc. Gần rừng núi thì người ta săn thú, lấy củi, hoặc chặt măng, hái nấm làm kế sinh nhai. Tóm lại, nhờ Triệu Việt Vương mà dân nước Vạn Xuân sống rất sung sướng.
32) At the riverside, or seaside, people set their nets to catch shrimps, crabs, fish, mollusks and mussels. Near the mountains and forests they hunted wild animals, cut wood, chopped bamboo shoots or picked mushrooms to make a living. In short, thanks to Triệu Việt Vương, the people of Vạn Xuân lived prosperously and happily.
33) Khi Lý Nam Đế chạy vào động Khuất Liêu thì người anh ruột là Lý Thiên Bảo và một người trong họ là Lý Phật Tử rút vào Cửu Chân. Bị Trần Bá Tiên đánh đuổi, hai người này lại chạy tới biên giới Ai Lao. Thấy vùng này đất tốt, Lý Thiên Bảo cho quân lính xây đắp thành trì để cố thủ.
33) When Lý Nam Đế retreated into Khuất Liêu cave, his older brother Lý Thiên Bảo and one person in his family named Lý Phật Tử withdrew to Cửu Chân. Attacked by Trần Bá Tiên, both ran to Laotian border. Seeing that the area had plenty of arable land, Lý Thiên Bảo let soldiers to build fortresses to defend themselves.
34) Không bị Trần Bá Tiên đánh đuổi nữa, Lý Thiên Bảo lên làm vua, tự xưng là Đào Lang Vương. Đào Lang Vương ham mê tửu sắc nên chỉ ít năm sau bị bệnh mà chết (năm 555). Nhận thấy con vua còn bé, Lý Phật Tử bèn cướp ngôi vua và nắm giữ mọi quyền hành.
34) No longer pursued by Trần Bá Tiến, Lý Thiên Bảo proclaimed himself king, with title Đào Lang Vương. Indulging in wining and womanizing, Đào Lang Vương fell ill and died (555). Since the prince was too young, Lý Phật Tử took over the throne and held absolute power.
35) Lý Phật Tử là người nhỏ nhen, nham hiểm. Từ năm 557 Lý Phật Tử đã năm lần kéo quân ra đánh Triệu Việt Vương nhưng đều thất bại, phải lui binh, y liền cho người ra Long Biên xin giảng hòa. Nghĩ tình của Lý Nam Đế, Triệu Việt Vương cũng ưng thuận.
35) Lý Phật Tử was a sly, wicked person. Since 557 he attacked Triệu Việt Vương five times but failed every time. He then sent an envoy to Long Biên to negotiate peace. Remembering Lý Nam Đế's kindness and since Lý Phật Tử was Lý Nam Đế's relative, Triệu Việt Vương accepted the peace negotiation.
36) Hai bên lấy bãi Quân Thần (nay thuộc Từ Liêm, Hà Đông) làm ranh giới. Nhờ đó Lý Phật Tử đem quân ra đóng ở Ô Diên (thuộc làng Đại Mỗ, Hà Đông) để dòm ngó thành Long Biên. Vô tình, không biết mưu gian, Triệu Việt Vương còn vui lòng chia đất cho họ Lý.
36) Both sides agreed to take Quân Thần stretch of land (now Từ Liêm, Hà Đông) as border. Upon this, Lý Phật Tử had reason to station his army at Ô Diên (now Đại Mỗ village, Hà Đông). From there, he could observe his adversary's activities in Long Biên city. Unmindful and neglectful of his opponent's plan, Triệu Việt Vương willingly cut and ceded the land to Lý Phật Tử.
37) Đế tỏ tình hòa hiếu, Triệu Việt Vương lại gả công chúa Triệu Cảo Nương cho con trai Lý Phật Tử là Nhã Lang ở lại gửi rể tại kinh đô vua Triệu. Trong thời gian này y dò xét mọi việc ở trong thành.
37) To show his goodwill, Triệu Việt Vương married Princess Triệu Cảo Nương to Lý Nhã Lang, Lý Phật Tử's son. Lý Nhã Lang stayed in the capital after the wedding. During this time, he observed discreetly every activities in the citadel.
38) Nhã Lang để ý biết rõ nơi nào chứa khí giới, nơi nào cất lương thực, nơi nào canh giữ trễ nải v.v... Nhân ngày Tết, Nhã Lang xin về thăm nhà. Chàng đem mọi việc trình với cha. Lý Phật Tử mừng lắm, nhân lúc bất ngờ, đem đại quân đánh thành Long Biên.
38) Nhã Lang knew exactly where weapon, food were stored; which place was not well guarded ... On the New Year day, Nhã Lang asked for permission to visit home. On his return, he told his father everything. Lý Phật Tử were very pleased. He staged a surprise attack on Long Biên city.
39) Cửa thành phía Tây bị phá ngay vì quân lính canh phòng mải đánh bài ăn Tết. Kho lương thực và khí giới bị đốt cháy rực trời. Triệu Việt Vương không kịp chống cự, vội vàng bỏ chạy. Quân của Lý Phật Tử đuổi sát sau lưng. Tới sông Đại Nha (Nam Định) Triệu Việt Vương nhảy xuống sông tự tử (571).
39) The west side was broken immediately because the soldiers who were on guards neglected their duty. Instead, they played cards and drank. Fire broke out in the food and arms store rooms, the sky was ablaze with light. Having no time for defense, Triệu Việt Vương had to run away hastily. Lý Phật Tử's troops followed right behind. When reaching Đại Nha river (Nam Định), he jumped into the river to commit suicide (571).
40) Diệt được Triệu Việt Vương, Lý Phật Tử lên ngôi vua, lấy hiệu là Hậu Lý Nam Đế, đóng đô ở Phong Châu. Lúc này ở bên Tàu nhà Tùy đã thay nhà Lương và cho Lưu Phương sang đánh Lý Phật Tử. Không chống nổi, Lý Phật Tử phải xin hàng và bị giải về Tàu (602). Từ đó, nước ta lại bị người Tàu cai trị...
40) Finally defeated Triệu Việt Vương, Lý Phật Tử proclaimed himself king, with the title Hậu Lý Nam Đế (post-Lý Nam Đế), making Phong Châu capital. In China at this time, the Tùy dynasty had replaced the Lương dynasty. The King of Tùy sent Lưu Phương to attack Lý Phật Tử. Unable to resist, Lý Phật Tử surrendered and was marched off to China (602). Since then, our country was under the Chinese domination again.