Dân Chúa Âu Châu

VS12 011) Giao Chỉ Bộ được đặt dưới quyền cai trị của một viên Thứ Sử. Dưới bộ là quận, đứng đầu mỗi quận là một viên Thái Thú. Thứ Sử và Thái Thú đều là người Tàu, được vua nhà Hán cử sang. Dưới quận nữa là huyện.

1) Giao Chỉ Bộ was place under the administration of Thứ Sử, a Chinese administrator. Giao Chỉ Bộ was divided into counties. The head counties was Thái Thú, a mandarin from China. And each county was sub-divided into towns.

VS12 022) Giao Chỉ Bộ có tất cả 9 quận. Trừ 6 quận thuộc về vùng Quảng Đông, Quảng Tây của Tàu, còn ba quận sau là nước Việt Nam hiện nay. Đó là các quận Giao Chỉ (Bắc Việt), quận Cửu Chân (Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh) và quận Nhật Nam (từ Hoành Sơn trở vào đến đèo Hải Vân).

2) Giao Chỉ Bộ was composed of nine counties. Six of them belonged to Quảng Đông and Quảng Tây provinces of China. The rest belonged to the Việt country. They were Giao Chỉ county (now Northern Vietnam), Cửu Chân county (now Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh provinces) and Nhật Nam county (from Hoành Sơn mountain to Hải Vân nowadays).

VS12 033) Ba quận Giao Chỉ, Cửu Chân và Nhật Nam là những quận thuộc về lãnh thổ Việt Nam hiện nay. Dân số của ba quận lúc đó gồm độ một triệu rưỡi người, sinh sống ở trong gần 200 ngàn nóc nhà... Viên Thứ Sử đầu tiên tên là Thạch Đái.

3) The three Giao Chỉ, Cửu Chân, and Nhật Nam counties later belonged to Việt Nam territory. At that time, the total population of the three counties was around one and a half million, lived in two hundred thousand households. The first Thứ Sử was Thạch Đái.

VS12 044) Các viên Thái Thú Tàu sang cai trị phần nhiều đều tham lam, độc ác. Chúng chỉ tìm cách vơ vét vàng bạc của dân chúng. Ai chống lại là chúng chém, chúng giết thẳng tay. Tuy nhiên cũng có vài người khá tốt là Tích Quang và Nhâm Diên.

4) Most of the Thái Thú from China were cruel and greedy. They were all interested in collecting people's precious belongings such as gold and silver. Whoever tried to stand up for their rights were brutally killed. However, some Thái Thú were also kind, such as Tích Quang and Nhâm Diên.

VS12 055) Tích Quang làm Thái Thú ở quận Giao Chỉ vào đầu Thế kỷ thứ nhất. Ông là người hiền hậu, lại học rất giỏi. Ông đã đem những điều lễ nghĩa ra giảng dạy cho người dân trong quận.

5) Tích Quang was the Thái Thú of Giao Chỉ county during the beginning of the First century. He was a benign and literary man. He taught people civility and righteousness.

VS12 066) Thường thì ít khi Tích Quang dùng đến hình phạt. Những người có lỗi đều được ông chỉ cho biết rõ lỗi lầm và khuyên bảo lần sau đừng làm như thế. Rồi ông tha cho họ về nhà. Do đó, Tích Quang được dân trong quận rất mến phục.

6) Generally, Tích Quang rarely used punishment. He usually talked to criminals, advised them not to do so again, and then released them. Thus, he was greatly admired by everyone.

VS12 077) Người thứ hai là Nhâm Diên làm Thái Thú ở quận Cửu Chân trong vòng 4 năm. Trong quãng thời gian này, người dân Việt còn sống bằng nghề săn bắn, hoặc đánh cá. Hàng năm họ phải đem các thứ đã săn bắn được, sang quận Giao Chỉ đổi lấy thóc gạo để đem về ăn.

7) The second Thái Thú was Nhâm Diên. He was Thái Thú of Cửu Chân county for four years. During that time, the Việt people still hunted and fished for a living. Every year, they trade their catch for rice from Giao Chỉ county.

VS12 088) Nhâm Diên dạy cho dân chúng biết cách đúc rèn lưỡi cuốc, lưỡi cày bằng sắt để làm ruộng, phá rẫy, khai khẩn đất hoang... Trâu bò trước chỉ nuôi để ăn thịt. Bây giờ Nhâm Diên dạy cho người làm ruộng biết cách dùng trâu, bò để kéo cày, vỡ đất.

8) Nhâm Diên taught people to forge iron hoes, plowshares. He also encouraged people to deforest to make fields for farming. Prior to this, buffaloes and cows were primarily raised for meat. Now, Nhâm Diên taught people how to use buffaloes and cows to pull the plowshares to till the soil.

VS12 099) Ruộng nương mỗi ngày một mở rộng. Dân chúng vui vẻ cày ruộng, cấy lúa. Đến mùa gặt, lúa chín đầy đồng, mọi người ra gặt lúa về để dành ăn quanh năm. Do đó mà thóc gạo luôn luôn đầy đủ, không phải lo thiếu ăn như trước nữa.

9) Fields were expanding and people were cheerful at harvest time: they collected their fields full of ripening rice. Unlike years before, hunger was no longer a problem during those years since rice were not so scarce.

VS12 1010) Nhâm Diên còn gửi giấy tờ đi các nơi, bắt đàn ông từ 20 đến 50 tuổi, đàn bà, con gái từ 15 đến 40 tuổi, bằng đôi phải lứa, phải lấy nhau, kết hợp thành vợ, thành chồng. Người nào nghèo quá, các quan ở địa phương phải rút bớt lương bổng của mình để giúp họ làm đám cưới...

10) Nhâm Diên also ordered matching men between the age of twenty to fifty and women between the age of fifteen to forty to get married. He then ordered the local heads to donate part of their salaries to couples who were too poor to afford a wedding ceremony.

VS12 1111) Thời kỳ Bắc thuộc (bị người Tàu cai trị) kéo dài hơn một ngàn năm (từ năm 111 trước Tây lịch đến năm 939 sau Tây lịch) mới chấm dứt. Đó là nhờ công ơn Ngô Quyền đã đánh tan quân Nam Hán trên Bạch Đằng Giang để mở đầu cho thời kỳ độc lập ở nước Nam.

11) The Chinese domination period lasted for more than one thousand years (111 B.C. to 939 A.D.). The independence era was marked by King Ngô Quyền's victory over the Nam Hán's at Bạch Đằng river.

VS12 1212) Trong quãng thời gian hơn một ngàn năm bị người Tàu cai trị, người Việt cũng đã nổi lên chống lại người Tàu nhiều lần. Đó là các cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Lý Bôn, Triệu Quang Phục, Mai Hắc đế, Bố Cái Đại Vương, Khúc Thừa Dụ, Dương Diên Nghệ v.v... rồi sau mới tới Ngô Quyền...

12) During the period of over one thousand years under the Chinese domination, the Việt people attempted to revolt against the Chinese several times. Those were the revolutions of the Trưng's sisters, Lady Triệu, Lý Bôn, Triệu Quang Phục, Mai Hắc Đế, Bố Cái Đại Vương, Khúc Thừa Dụ,