Dân Chúa Âu Châu

Vào tháng 7 năm 1885, Vua Hàm Nghi khi lánh nạn tại Tân Sở Cùa đã ban hành mật dụ “Bình Tây sát Tả” được quan Văn Thân hổ trợ đắc lực đã đem lực lượng đông đảo để truy sát những ai theo đạo Thiên Chúa khắp vùng Quảng Trị nói chung và tổ tiên chúng con tại làng Hoan Thịnh nói riêng ra hành quyết với lý do là theo đạo Thiên Chúa. Tại đây có 60 vị đã bị giết và bị xô xuống cống ở Phú Lại.

Sau một thời gian phong trào bắt bớ đạo lắng dịu, những cư dân Công giáo trong làng còn sót lại đã tìm cách đưa hài cốt của các vị tử vì đạo ấy quy tập lại và chôn cất tại mảnh đất tại khu vườn (nay gọi là Vườn Lăng) và đắp nên một ngôi mộ tập thể tạm thời vì điều kiện khó khăn về vật chất trong cuộc sống cũng như phương tiện để xây dựng nên một nơi làm địa điểm để kính nhớ đến đức tin và lòng quả cảm của các bậc tổ tiên.

Thời gian dần trôi cho đến những năm đầu thế kỷ thứ 20, dân làng mới tích góp được một số vật liệu để xây dựng trên nền mộ 60 vị Tử vì Đạo một Ngôi Lăng khả dĩ xứng đáng cho đến ngày nay. Cũng vào thời điểm này, Giáo Hội và mọi người Công giáo địa phương đều công nhận đây là Ngôi Lăng của các Vị Tử Vì Đạo của làng Hoan Thịnh.

Qua những biến cố thăng trầm của lịch sử, những năm 1968-1972 chiến tranh và thời cuộc đã tàn phá nên Ngôi Lăng bị ảnh hưởng do bom đạn vì thế đã xuống cấp, rạn nứt khá nhiều.

Mãi cho đến hôm nay bắt đầu từ tháng 8.2017, Giáo xứ mới có cơ hội và điều kiện để tôn tạo, trùng tu và phục chế lại cho khang trang, tôn nghiêm hơn. Và vì mọi người công giáo thuộc giáo xứ Đông Hà xác tín đây là đền thờ sống của Làng, của Họ Tộc và của Giáo xứ Đông Hà.

Vào ngày 28.10.2017, Cha quản xứ Phêrô Phạm Ngọc Hoa, cha phó Giuse Phạm Hữu Quang cùng một số bà con giáo dân đến để cử hành nghi thức làm phép Lăng của các vị Tử vì Đạo làng Nghĩa An, làng Thanh Lương này (nằm trên địa bàn của phường Đông Thanh, thành phố Đông Hà – phía Bắc cầu Đông Hà).

Ngôi Lăng này cho dù nhỏ bé, khiêm tốn về mặt hình thức, nhưng về tinh thần thì thật lớn lao vì được ví như một tòa lâu đài khổng lò chứa đựng lòng tôn kính, cảm mến ân tình với Thiên Chúa.

Sự hy sinh anh dũng, lòng hiên ngang thể hiện đức tin, sẵn sàng đón nhận cái chết được báo trước để bày tỏ lòng kính yêu và tôn thờ Thiên Chúa của các bậc Tổ Tiên là lời khẳng định niềm tin sắt đá vào một Thiên Chúa quyền năng và yêu thương, là chủ tể sự sống và sự chết.

Giáo xứ Đông Hà

Lăng Tử Đạo trước khi được tu sửa.