GNsP – Côn Đảo là tên một quần đảo ngoài khơi thuộc tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, cách Vũng Tàu 97 hải lý và cách sông Hậu 45 hải lý. Côn Sơn là hòn đảo lớn nhất trong quần đảo này cùng với 15 hòn đảo nhỏ khác. Diện tích đảo Côn sơn khoảng 51 km mét vuông. Ngày nay quần thể Côn Đảo được xếp là 1 trong 21 khu du lịch quốc gia Việt Nam với nhiều bờ biển sạch đẹp, cát trắng mịn, không khí thiên nhiên trong lành, với nhiều cây rừng.
Mặc dù đến 16 hòn đảo nhưng chỉ duy nhất đảo Côn Sơn là có dân cư sinh sống với dân số khoảng 7 ngàn người và người Công giáo chưa được 400.
Nhưng từ năm 1954, tại đảo Côn Sơn đã hiện diện một ngôi thánh đường lớn. Cung thánh được thiết kế theo tinh thần tiền Công Đồng: có một bàn thờ chính và hai bàn thờ phụ. Phía trên bàn thờ chính là nhà tạm; trên nữa là bức tượng Đức mẹ ẵm Chúa Giêsu, với chiều cao khoảng 1,50 m. Hai bàn thờ phụ có tượng Thánh Tâm Chúa và tượng Đức Mẹ Fatima cao 0,9 m.
Nhà thờ Côn Sơn hiện diện trước năm 1954
Năm 1958, Cha Bartôlômêô Nguyễn Thiên Thuật (gốc Bắc Ninh, đang hưu dưỡng tại Thủ Đức- Sài Gòn) được sai đến chăm sóc họ đạo. Thời gian này Đức Cha Đaminh Hoàng Văn Đoàn, giáo phận Quy Nhơn có hai lần ra kinh lý và ban phép Thêm Sức.
Tháng 10 năm 1967, Cha Thuật mãn nhiệm và Cha J.B Nguyễn Văn Dư kế tục. Trong nhiệm kỳ hai năm, Cha J.B Dư đã thực hiện nhiều chương trình cho họ đạo mà điển hình là sửa lại cung thánh cho phù hợp với tinh thần Công Đồng Vatican II. Cũng trong thời gian này, Đức Tổng Giám mục Phaolô Nguyễn Văn Bình đã cùng một số Cha đến thăm viếng Họ đạo.
Cuối tháng 10 năm 1969, Cha Dư mãn nhiệm và trở về về Sài Gòn. Từ đó Côn Đảo không có cha sở. Các linh mục chỉ thay phiên ba tháng một lần đến và ở lại một tuần như: cha Trần Văn Thống; cha Đỗ Văn Nhơn; cha hai cha DCCT là Phanxicô Xavier Trần Tử Nhãn và cha Phêrô Thành Tâm.
Đến năm 1971, Cha Anphonsô Phạm Gia Thụy, DCCT, tình nguyện ra làm Cha sở và cha tuyên úy cho các nhà tù tại đây. Cha Anphongsô đã phải dựng thêm một nhà nguyện bằng lều vải mới đáp ứng nhu cầu mục vụ. Cũng từ đó, vào các ngày Chúa nhật, Ngài phải dâng 4 Thánh lễ: hai tại nhà nguyện lều, và hai tại nhà thờ Côn Sơn. Với ân chuẩn đặc biệt, Cha được quyền ban cả bí tích Thêm Sức cho giáo dân. Dù Qua bao thăng trầm của thời cuộc, Cha vẫn gắn bó cùng cộng đoàn nghèo khó tại đây.
Đã từng là một nơi phong phú về đời sống đạo
Đầu năm 1975, cảm nhận được sự thay đổi về vận mệnh đất nước và nơi mảnh đất này, cha Anphongsô đã cho các em từ bảy tuổi trở lên xưng tội rước lễ lần đầu; ban phép Thêm Sức cho các em từ 12 tuổi trở lên và chuẩn bị tư tưởng cho những người trưởng thành biết sống đạo thế nào khi vắng bóng chủ chăn. Ngài đã dạy cho họ cách thức cử hành các phép bí tích mà giáo dân được phép thực hiện như rửa tội, hôn phối…
Biến cố 30.04.1975 đã làm xáo trộn hoàn toàn đời sống đạo tại đây do người cộng sản lên nắm quyền.
Đầu năm 1976, cha Anphongsô Phạm Gia Thụy, về đất liền tham dự kỳ tĩnh tâm, rồi không được phép trở ra lại Côn Đảo để lo cho đời sống đạo của giáo dân, mặc dù trước đó, với uy tín của ngài, ngài được bầu lên làm Chủ tịch ủy ban Hòa Hợp Hòa Giải Dân Tộc, nhằm tránh đổ máu và chết chóc trong buổi giao thời của hai chế độ.
Từ 1976, nhà cầm quyền địa phương trưng dụng nhà thờ, loại bỏ những yếu tố tôn giáo như hang đá Đức Mẹ, tháp chuông, thiết kế lại nhà thờ để làm thành rạp chiếu phim, sau đó thành Tòa Án và hiện tại thành phòng chơi bóng bàn và quán càphê.
Nhà thờ xưa kia nay đã ra như thế này
Mọi sinh hoạt tôn giáo của tín hữu chỉ còn những giờ kinh gia đình hoặc là những nỗ lực cá nhân đầy gian nan để sống Tin Mừng trong cuộc sống thường ngày.
Suốt 33 năm vắng bóng người mục tử, đàn chiên Chúa bơ vơ lạc lõng nhưng hạt giống đức tin trong lòng dân Chúa không gì có thể dập tắt được.
Kể từ tháng 6 năm 2009, cha Phêrô Đặng Duy Linh, Chánh xứ Đất Đỏ, giáo phận BRVT ra đảo tham quan tìm hiểu và dần dà ngài tiếp cận với bà con tín hữu và giúp họ xét mình, hòa giải để trở về cùng Chúa.
Với bản chất linh hoạt, lòng nhiệt thành và đức ái mục tử, cha Linh lần lượt đến thăm các gia đình, ân cần gặp gỡ từng người. Bà con giáo dân từ lạ lẫm đến thân quen, rồi yêu mến gắn bó vị mục tử. Nhiều người tuyên xưng đức tin sau mấy mươi năm âm thầm sống đạo.
Cha Phêrô Linh lập nên ban điều hành Giáo họ, dâng lễ “chui” tại tư gia một vài gia đình. Thánh lễ đã nối kết mọi người lại trong đức tin và lòng mến. Chúa Giêsu Thánh Thể hiện diện giữa cộng đoàn non trẻ như nguồn mạch ơn phúc và sức mạnh đỡ nâng.
Nhà nguyện nhỏ được dựng lên năm 2014 cách nhà thờ cũ khoảng 2km
Vài tháng, cha Linh lại ra vài ngày thăm họ đạo Côn Đảo một lần, dâng lễ, giải tội, ban bí tích hôn phối, giúp các em thiếu nhi Xưng Tội Rước Lễ lần đầu…Có Chúa Giêsu Thánh Thể hiện diện nơi Nhà Tạm trong phòng nguyện nhỏ. Hàng ngày luôn có người đến viếng Thánh Thể. Mỗi sáng Chúa nhật, bà con giáo dân quy tụ, đọc kinh lần chuỗi rồi “dự lễ” qua đài phát thanh chân lý Á Châu do Anh Nam, một giáo dân trên đảo, thu âm lại.
Đời sống đạo đang dần hồi sinh
Từ năm 2014, cha Phêrô Linh đã mạnh dạn mua đất và xây dựng một ngôi nhà nguyện nhỏ bé sau khi đối đầu với rất nhiều khó khăn từ phía nhà cầm quyền. Nay nhà thờ cũ với những dấu tích xưa vẫn còn đó nhưng nhà cầm quyền tuyệt nhiên không giao lại cho Giáo hội thì một ngôi nhà nguyện nhỏ bé lại âm thầm mọc lên và ngày càng thu hút bà con không những người Công giáo nhỏ bé trên hòn đảo này và những khách du lịch khắp nơi ngày một tìm đến nhiều hơn với hòn đảo xinh đẹp, yên bình và trong lành này.
Pv. GNsP biên soạn