Dân Chúa Âu Châu

Nhân dịp kỷ niệm 70 năm trại tập trung Auschwitz được giải thoát.

Những tài liệu lưu trữ tại Yad Vashem chứng minh, người chủ chăn sau nầy của Ba Lan, Đức Hồng Y Stefan Wyskynski đã từng cứu người DoThái.

Roma 21.1.2015

Theo tin của Zenit cho biết, Đức cố Hồng Y Stefan Wyszynski , qua đời năm 1981, lúc còn là linh mục trẻ tuổi, đã từng cứu người Do Thái thoát cảnh bị giết tập thể. Trong đài kỷ niệm những người bị giết tập thể ở Yad Vashem, Jerusalem, đã có những tài liệu xác nhận lòng can đảm của vị cựu chủ chăn giáo hội Ba Lan .

Trong thời đệ nhị thế chiến, hay chính xác hơn, vào khoảng thời gian từ tháng 10 năm 1941 tới tháng 6 năm 1942, cha Wyszynsi được đưa tới làm việc tại trung tâm giúp đỡ người khiếm thị trong tu viện Phanxicô, Laski, thành phố Zülow. Cha đã phải làm việc lén lút, vì nếu không sẽ bị quân chiếm đóng Đức quốc xã bắt giữ .

Vào thời điểm này, cha đã đảm nhận công việc như một vị tuyên úy cho những người được đưa tới cư ngụ tại trung tâm và dân chúng trong các làng mạc lân cận. Cha bí mật dạy học cho các em ở trường, tiếp tay giúp việc mục vụ cho quân đội kháng chiến và giúp việc trong các nông trại.

Bà Jadwiga Karwowska, cha mẹ bà cũng làm việc trong trung tâm khiếm thị, đã kể lại sự quan tâm lo lắng của cha Wyszykis cho một gia đình Do Thái , gồm có vợ chồng và 2 người con, tên là Golda và Szmulek .

Bà kể lại: „Mỗi tối cha đã đến nhà chúng tôi để giúp đỡ gia đình Do Thái, đang trốn trên gác dưới mái nhà. Ngài đã giúp cha tôi xóa các dấu vết trên cầu thang lên gác để không ai có thể khám phá ra có người đang ở đây“. Các nữ tu dòng thánh Phanxicô, các linh mục và một vài nhân viên của trung tâm khiếm thị Zülow đều biết Golda và Szmulka là người Do Thái. Nhân chứng cũng cho biết, họ đã bất chấp mọi nguy hiểm, quyết định giúp đỡ những người nầy.

Ngài ra, nhân chứng Esther Grinberg, sinh năm 1918 tại Miedzyrzec Podlaski, còn cho biết thêm về những công việc lớn lao của cha Wyszynski đối với dân tộc Do Thái, cho đến nay chưa được ai biết đến. Trong lời khai còn lưu trữ tại Yad Vashem, bà tường thuật thảm cảnh của gia đình bà: Cha mẹ, một người anh trai và một người chị gái của bà đã chết trong cuộc tàn sát tập thể người Do Thái của Đức quốc xã . Bà sống sót nhờ sự giúp đỡ của nhiều người, đã dấu bà tại nhiều nơi khác nhau, ngay cả tại thủ đô Ba Lan vào năm 1943, đang khi dân trong Ghetto (làng Do Thái) nổi loạn.  

Trong thời gian cha từ Zülow dời về Laski, Bà Grinberg đã nhắc hai lần trong hồi ký đến sự kiện cha Stefan Wyszynski, một người đã có tiếng trong giáo xứ địa phương, luôn khuyến khích giáo dân giúp đỡ người tị nạn và người bị đàn áp. Esther Grinberg giải thích, lẽ dĩ nhiên vì vấn đề an ninh, cha không thể nói rõ ai là người cần sự giúp đỡ. Nhưng trong thời điểm nầy ai cũng ngầm hiểu, cha đã đặc biệt chú tâm đến người Do Thái, muốn thoát ra khỏi các khu phố dành riêng cho họ, tìm chỗ ẩn náu trong các khu vực an toàn không có người Do Thái.

Nhiều năm sau, cha Wyszynski trở thành Giám Mục Lublin và là chủ chăn của giáo hội Ba Lan. Cha trở nên gần gũi hơn với dân làng Laski, những người được chọn đặc biệt cho cuộc đối thoại giữa Công giáo và Do Thái giáo. Các tài liệu tương ứng tìm thấy được thời gian gần đây ở Yad Vashem chứng minh sự giúp đỡ dân Do Thái của vị linh mục trẻ, một khía cạnh chưa được biết đến trong đời sống của Đức cố Hồng Y, một người nổi tiếng về đức tin vững chắc.

ĐV Hùng