Nelson Mandela một vĩ nhân đi vào hồn lịch sử của thế giới
BY: THANH SƠN
Tổng thống Jacob Zuma thông báo vào đêm 05.12.2013 cho đất nước Nam Phi và toàn thế giới "MỘT VĨ NHÂN VỪA RA ĐI".
Ông là biểu tượng của hòa bình và hòa giải dân tộc, là cựu tù nhân chính trị, là Tổng thống đầu tiên của Nam Phi đa sắc tộc 1994-1999, xứng đáng nhận Nobel Hòa bình 1993, vừa thanh thản ra đi, thọ 95 tuổi, để lại niềm thương tiếc cho đất nước Nam Phi và toàn thế giới.
Đúng thế, Ông Nelson Mandela đã để lại những di sản vô giá không chỉ cho người dân Nam Phi mà cho cả cộng đồng nhân loại là đức tính quả cảm, kiên nhẫn, khoan dung, không hận thù, tình thương và tôn trọng nhân phẩm giá trị cao quý con người.
Sự ra đi của Nelson Mandela tạo niềm thương tiếc vô biên không chỉ cho 53 triệu người dân Nam Phi mà cho toàn thể nhân loại. Chắc chắn người dân Nam Phi sẽ mãi mãi ghi nhớ ông như một người cha, "Tata" gọi theo tiếng Nam Phi, một vị Tổng Thống da đen Nam Phi đầu tiên đã cống hiến cả cuộc đời tranh đấu chống lại chính sách kỳ thị chủng tộc và cuối cùng đã chiến thắng giành lại quyền tự do dân chủ cho đại đa số người dân da đen trong tinh thần bất bạo động. Hơn thế nữa ông cũng còn được xem như nhà lãnh đạo được quý mến, kính trọng nhất trong số những nhà lãnh đạo trên toàn thế giới vào cuối thế kỷ 20, là mẫu gương, là biểu tượng cho sự vận động tự do, dân chủ, nhân quyền, chuyển giao quyền lực một cách hòa bình trong tinh thần hòa hợp và tôn trọng.
SƠ LƯỢC VỀ ĐẤT NƯỚC NAM PHI VÀ CHẾ ĐỘ ĐỘC TÀI KỲ THỊ APATHEID
Nam Phi có một lãnh thổ rất lớn, rộng gấp bốn Việt Nam, với nhiều tài nguyên vượt hơn các nước Phi Châu khác. Ngoài canh nông, xứ này có trữ lượng rất cao về kim cương, vàng và một kho kim loại hiếm rất cần thiết cho nền công nghiệp.
Những bộ lạc của nhiều tộc đã có mặt ở đây nhiều ngàn năm trước. Nhưng lịch sử thành văn của Nam Phi bắt đầu với những tường thuật của các nhà hàng hải Châu Âu đi qua Nam Phi trên những con đường thương mại Đông Ấn. Nhà hàng hải Châu Âu đầu tiên đi vòng quanh Cape (Mũi Hảo Vọng) bằng đường biển là nhà thám hiểm Bồ Đào Nha Bartolomeu Dias năm 1488. Mũi Hảo Vọng là nơi những nhà hàng hải Bồ Đào Nha thường làm nơi nghỉ chân. Đây là một con đường hàng hải đầy hứa hẹn tới Ấn Độ giàu có, mà Bồ Đào Nha đang gắng sức thực hiện.
Khoảng hai thế kỷ sau đó 1688, Những người hàng hải Hòa Lan tranh giành với người Bồ Đào Nha và thành lập một số khu định cư đánh cá nhỏ do ông Jan van Riebeeck tại Mũ Hảo Vọng. Cho những công nhân của công ty Đông Ấn và Hoa Lan. Trong suốt thế kỷ mười bảy và mười tám, những khu định cư phát triển chậm chạp nhưng vẫn thuộc sở hữu của người Hòa Lan. Những người định cư Hòa Lan cuối cùng gặp những người Anh và chiến tranh xảy ra.
Vương quốc Anh đã nắm quyền kiểm soát vùng Mũi Hảo Vọng từ năm 1795 và người Anh đã sát nhập Thuộc địa Cape năm 1806. Và củng cố chúng bằng cách khuyến khích người Anh tới định cư.
Sự phát hiện mỏ kim cương năm 1867 và vàng năm 1886 đã thúc đẩy phát triển nền kinh tế, và làn sóng nhập cư tăng thêm.
Một trong những điều khoản chính của hiệp ước chấm dứt chiến tranh là ‚Người da đen‘ sẽ không được phép bầu cử, ngoại trừ tại Thuộc địa Cape. Từ 1948 bắt đầu luật chế độ Apatheid ra đời sự phân biệt đối xử rất là bất công với người da đen. Và ở đâu có bất công thì ở đó có đấu tranh cho nhân quyền.
NELSON MANDELA CUỘC ĐỜI VÀ SỰ NGHIỆP
Ông sinh ra vào năm 1918 tại vùng nông thôn Transkei, thuộc tỉnh Eastern Cape, xuất thân từ bộ tộc Thembu; cha ông là vị tộc trưởng hội đồng bộ tộc, do đó ông thấm nhuần tinh thần trách nhiệm, lòng tự trọng và tự hào về bộ tộc mình. Cha qua đời khi Nelson mới lên 9 tuổi. Ông được học trung học của những nhà truyền đạo người Anh Quốc.
Năm 22 tuổi ông lên thành phố Johannesburg với 2 bàn tay trắng, đây được xem như thành phố lớn nhất Nam Phi. Ông xin được một chân gác đêm tại Crown Mines để sinh sống và học thêm.
"Nơi đây ông gặp gỡ nhiều nhà hoạt động da đen và tham gia tổ chức African National Congress (Nghị Hội Dân Tộc Phi) gọi tắt là ANC[1]. Tiền thân cuả tổ chức này, Nghị hội Dân tộc Nam Phi bản địa [South African Native National Congress] thành hình năm 1912 để chống chính sách kỳ thị người da đen của chính phủ do người da trắng thiểu số lãnh đạo. Phong trào chống chủ nghĩa kỳ thị chủng tộc sau đó mở rộng kêu gọi sự tham gia của nhiều thành phần và từ đó chấp nhận những người theo chủ nghĩa cộng sản. Đến năm 1923 SANNC trở thành ANC và có phân đảng quân sự".
Một thời gian sau thì bị đuổi việc gác đêm tại Crown Mines. 1941-1943, Nelson Mandela làm thư ký tập sự nơi một thị trấn cạnh Johannesburg. Trong thời gian này tại Johannesburg ông tốt nghiệp lớp hàm thụ ban đêm chương trình cử nhân tại đại học Nam Phi năm 1943, và muốn theo đuổi sự nghiệp chính trị như một luật sư.
Năm 1943 Nelson Mandela ghi tên theo học Luật tại đại học University of Witwatersrand và gia nhập Đoàn Thanh niên ANC. Đam mê đấu tranh chính trị khiến Mandela rớt năm cuối và không tốt nghiệp Luật tại ĐH Witwatersrand năm 1949.
1950 Nelson Mandela tiếp tục hoạt động với ANC và chịu ảnh hưởng chủ nghĩa cộng sản và Duy vật biện chứng. 1952 Nelson Mandela bắt đầu làm việc với tổ hợp luật H.M. Basner. Đến tháng 8, 1953 ông qua kỳ khảo hạch và làm việc như một luật sư văn phòng luật sư Terblanche and Briggish.
Ông bị bắt vào tháng 12.1956 cùng với 156 người hoạt động da đen khác. Với chủ trương đấu tranh bất bạo động. Sau sáu năm xét xử, toà kết luận Nelson Mandela vô tội.
Ông vẫn tiếp tục tìm cách đi vận động chống lại chủ nghĩa kỳ thị chủng tộc không chỉ ở Nam Phi và nhiều quốc gia thuộc châu phi và liên kết với giới lãnh đạo ở Anh quốc.
Ông bị bắt lại vào năm 1962 với tội phạm nghiêm trọng hơn là chủ mưu hoạt động cách mạng vũ trang, bạo động và phá hoại bị kết án chung thân khổ sai và đầy sang đảo Robben. Trong phiên tòa này ông đã đọc bài diễn văn lịch sử dài 4 tiếng đồng hồ nói lên khát vọng tự do dân chủ, triết lý chính trị của ông và chấm dứt với câu để đời "Đây là một lý tưởng mà tôi theo đuổi và mong nó sẽ thành hiện thực. Nhưng, lạy Chúa, nếu cần thì đó có thể là là một lý tưởng mà tôi sẵn sàng để chết."
Sau vụ án, nhiều người Nam Phi da trắng tin rằng tổ chức ANC không còn nữa, và sự nghiệp chính trị của Nelson Mandela xem như chấm dứt. Có người nghĩ rằng ông sẽ phải chết trong tù.
Nhưng qua trại tù đã không làm nhụt đi ý chí, quyết tâm mà nghịch lại là nơi đã giúp ông gia tăng nội lực tinh thần, tính nhân bản, sức phán đoán, nhận định chính trị. Qua những lời như sau, "Người tước đoạt tự do của người khác cũng là một tù nhân của lòng hận thù, bị giam cầm đằng sau song sắt của thiên kiến và hẹp hòi." Ngoài ra ông vẫn tiếp tục theo đuổi học ngành luật trong tù, không ngừng vận động với thế giới bên ngoài qua thư từ, yêu cầu ủng hộ cho phong trào chống lại chủ nghĩa kỳ thị chủng tộc.
Theo thời gian chính nghĩa, lẽ phải tất thắng, phong trào chống chủ nghĩa kỳ thị chủng tộc lên cao, được sự đồng tình ủng hộ nhiều quốc gia trên thế giới. Vào năm 1989 Tổng thống Nam Phi da trắng phải đồng ý nói chuyện thương lượng với ông trong nhà tù, chuẩn bị phóng thích ông. Tháng 2 năm 1990 tân Tổng thống Nam Phi De Klerk ra lệnh thả tự do cho ông sau 27 năm bị cầm tù.
Vào tháng 4 năm 1994 cuộc tổng tuyển cử tự do, mỗi người dân Nam Phi dù trắng hay đen có quyền sử dụng lá phiếu lựa chọn người mình tin tưởng và Nelson Mandela đã thắng cử, trở thành vị Tổng Thống da đen đầu tiên của nước Nam Phi. Khi đó ông được 75 tuổi. Một trong những mục tiêu đầu tiên của ông là hòa hợp, hòa giải với khối người da trắng, và ngay cả những kẻ thù của ông, những người hành hạ, bỏ tù ông, phế bỏ chính sách kỳ thị chủng tộc, bất bình đẳng, phân chia giàu nghèo. Trong buổi lễ nhậm chức ngày 10 tháng 5 năm 1994 ông nói:
"Chúng ta đã chiến thắng trong nỗ lực gieo hạt giống niềm tin cho hằng triệu con người. Chúng ta đồng thuận cùng xây dựng một xã hội mà trong đó mọi người Nam Phi, da đen lẫn da trắng có thể tin tưởng hãnh diện không còn sợ hãi, đảm bảo quyền tối thượng cao quý nhất của con người, một quốc gia đa chủng tộc sống hòa bình với chính mình và với thế giới."
Sau 5 năm cầm quyền, ông quyết định không tái tranh cử Tổng Thống mặc dù xác suất tái đắc cử rất cao, một lần nữa ông đã làm tấm gương sáng cho những nhà làm chính trị trên toàn thế giới cho những chế độ mù quáng bám chặt vào quyền lực để có thể hy sinh hằng triệu mạng sống của người khác.
Ông còn được xem như người nhận nhiều bằng tưởng thưởng, huy chương cao quý nhất của nhiều quốc gia trên toàn thế giới, với hơn 250 giải thưởng, trong số đó có giải Nobel Hòa bình vào năm 1993 cùng với cựu Tổng thống De Klerk.
NHỮNG TUYÊN BỐ VÀ CÂU NÓI BẤT HỦ CỦA NELSON MANDELA
Khi phải đối mặt với án tử hình, trong phiên xét xử tại một tòa án ở Rivonia tháng 4.1964
Ông Mandela nói: "Tôi đã dành cả cuộc đời mình, không màng đến bản thân để đấu tranh vì người dân châu Phi. Tôi đã chiến đấu chống lại sự thống trị của người da trắng, và tôi cũng chiến đấu chống lại sự thống trị của người da đen. Tôi đã ấp ủ lý tưởng về một xã hội dân chủ và tự do, trong đó tất cả mọi người sống với nhau trong sự hài hòa và cơ hội được chia đều. Đó là lý tưởng mà tôi hy vọng có thể sống để chứng kiến nó thành hiện thực. Nhưng nếu cần, tôi sẵn sàng chết vì lý tưởng đó".
Khi được phóng thích sau 27 năm ngồi tù, phát biểu trước công chúng từ ban công của Tòa thị chính Cape Town ngày 11.02.1990
"Nhân danh hòa bình, dân chủ và tự do cho tất cả chúng ta, xin chào các bạn. Tôi đứng đây trước các bạn không phải như là một nhà tiên tri mà như là một người đầy tớ khiêm tốn của các bạn. Sự hy sinh không mệt mỏi và anh dũng của của các bạn đã cho tôi cơ hội có mặt ở đây ngày hôm nay. Vì vậy, tôi nguyện dành phần đời còn lại phục vụ các bạn".
Về vấn đề phân biệt chủng tộc, trong cuốn tự truyện Long Walk to Freedom được xuất bản vào năm 1994.
Ông Mandela viết: "Không ai sinh ra đã ghét những người khác màu da với mình hoặc có nền giáo dục không tương xứng hay khác biệt về tôn giáo. Mọi người phải học để ghét và nếu họ có thể tìm hiểu để ghét thì họ cũng có thể được dạy để yêu, vì tình yêu đến theo cách tự nhiên hơn là sự thù địch".
Nói về tự do: "Tôi rất quý tự do của tôi nhưng tôi còn quan tâm nhiều hơn tới tự do của các bạn. Tự do mà người ta đang kêu gọi dành cho tôi có nghĩa gì khi mà Tổ chức ANC (Đại hội dân tộc Phi) vẫn bị mất tự do?".
Nói về lòng can đảm: "Tôi đã học được rằng, lòng can đảm không phải là sự vắng mặt của sự sợ hãi mà là sự chiến thắng sợ hãi. Tôi thậm chí còn không thể nhớ nổi mình đã cảm thấy sợ bản thân mình bao nhiêu lần, nhưng tôi giấu nó đằng sau vỏ bọc của sự táo bạo. Một người đàn ông dũng cảm không có nghĩa là anh ta không cảm thấy sợ hãi, nhưng anh ta có thể chiến thắng nỗi sợ hãi đó".
Trong lễ nhậm chức ở Pretoria, tháng 05.1994: "Không bao giờ, không bao giờ và không bao giờ vùng đất xinh đẹp này một lần nữa phải nếm trải sự áp bức bóc lột của người khác và phải chịu sự sỉ nhục là một nơi tồi tệ của thế giới".
Về cuộc Mỹ cầm đầu tấn công Iraq tháng 09.2002: "Chúng tôi thực sự bàng hoàng khi một nước, dù đó là một siêu cường hay chỉ là một nước nhỏ sẵn sàng bỏ qua Liên Hợp quốc để tấn công vào một quốc gia độc lập. Không một quốc gia nào có thể tự cho phép mình hành động như vậy".
Về cái chết, trong một cuộc phỏng vấn hồi năm 1996: "Chết là một điều gì đó không thể tranh khỏi. Khi một người đàn ông đã làm những gì ông xem là nhiệm vụ của mình với người dân và đất nước, ông ta có thể yên nghỉ thanh thản. Tôi tin rằng mình đã nỗ lực hết sức và đó là lý do tại sao tôi sẽ thảnh thơi an nghỉ trong cõi vĩnh hằng".
Dưới đây là một số tuyên bố sâu sắc khác của ông Mandela.
"Tôi không phải là một đấng cứu thế, tôi là một người đàn ông bình thường đã trở thành một nhà lãnh đạo vì hoàn cảnh đặc biệt".
"Nếu bạn muốn dàn hòa với kẻ thù của bạn, bạn phải làm việc với anh ta. Sau đó, anh ấy sẽ trở thành đối tác của bạn."
"Lòng tốt của con người tựa như một ngọn lửa, ngọn lửa này có thể bị ẩn đi nhưng không bao giờ bị dập tắt".
"Sau khi leo lên một ngọn đồi lớn, người ta chỉ thấy rằng có nhiều ngọn đồi khác lớn hơn cần phải chinh phục".
"Đừng đánh giá tôi bởi những thành công của tôi, mà hãy đánh giá tôi qua việc tôi vấp ngã và đứng lên bao nhiêu lần".
MANDELA LÃNH TỤ KIỆT XUẤT CỦA NỀN LẬP HIẾN
Madela là con người đầu tiên đưa địa vị của dân da đen lên chót vót ngai vàng bình đẳng và cùng lúc đội vương miện tôn vinh giá trị con người cho dân da đen xưa nay vẫn bị coi là thấp hèn. Việc này to lớn đến mức bằng mọi trí tưởng tượng có lẽ chúng ta cũng cảm thấy: việc đội đá vá trời này có lẽ chỉ có Thượng Đế mới làm được. Nếu không Thượng Đế cũng phải trao việc đó vào tay ai. Và người được trao sứ mệnh khó khăn đó chính là Nelson Madela.
Chúng ta thử nhìn rộng hơn để so sánh và tham chiếu. Mọi cuộc cách mạng hay bạo động thường khuôn viên trong biên giới của quốc gia. Nhưng cuộc cách mạng phi bạo lực của Mandela lại đem đến bình đẳng cho người da đen vẫn bị coi là thấp kém nhất. Trước đó, người da đen bị kỳ thị kinh khủng, đến mức không được bén mảng vào phố của người da trắng, khát rã cổ cũng không được sán lại quán bia với chiếc vòi đã được lập trình bằng qui tắc chỉ chảy vào cốc của người da trắng. Triết gia Pháp Montesquieu còn viết thẳng ra: da đen làm cho người ta cảm thấy sự nặng nề, u tối, dốt nát, từ đó không thể phát tiết ra bất cứ cái gì tinh hoa và cao cả.
Tổng thống Mỹ Abraham Lincoln (1865), người được coi là cha đẻ thứ hai của nước Mỹ với công lao độc nhất vô nhị "Giải phóng nô lệ". Đấy là bước đầu tiên người nô lệ mà chủ yếu là da đen được giải phóng khỏi chế độ bị mua bán và đối xử như đồ vật. Cuộc giải phóng đó vĩ đại nhưng đó vẫn là món quà thụ động từ tay người da trắng rớt xuống thân phận của người da đen. Nhưng với sự xuất hiện của Nelson Mandela thì món quà đó đã có một tên gọi và ý nghĩa khác hẳn: món quà tự tay mình giành lấy và đạt được bởi chính sự tự giác và chủ động của mình. Món quà thụ động người khác đem cho đã thành hoa quả do chính tay người da đen trồng cấy với thợ cầy và thợ gặt đầu tiên có tên Mandela. Món quà đó còn đi tới những thành tựu khác vĩ đại hơn nhiều, rằng không chỉ được bình đẳng với người da trắng, mà với chính bản mẫu mang tên Mandela, người da đen đã trở thành Tổng thống da đen đầu tiên ở một nước Nam Phi khét tiếng về nạn phân biệt chủng tộc. Chính vì thành công vĩ đại phi phàm của Mandela mà rất nhiều các lãnh tụ trên thế giới đã không tiếc lời ca ngợi ông.
Liên Hiệp Quốc đã chọn ngày 18.07 hàng năm kể từ năm nay 2013 để vinh danh cuộc đời tổng thống da màu đầu tiên của Nam Phi Nelson Mandela.
Ngài Nelson Mandela một mình dùng tay nâng tất cả người da đen có dân số khoảng 1/3 toàn cầu ở địa vị thấp nhất lên ngai vàng bình đẳng, Nelson Mandela đã để lại di sản vô giá không chỉ cho người dân Nam Phi mà cho cả cộng đồng nhân loại là đức tính quả cảm, kiên nhẫn, khoan dung, không hận thù, tình thương và tôn trọng nhân phẩm giá trị cao quý con người. Hơn thế nữa cung cách hành xử của ông mãi mãi là bài học cho xã hội loài người và cho những chế độ độc tài toàn trị còn sót lại trên trái đất này.
TUẦN LỄ TIỄN ĐƯA: NHỮNG LỜI PHÁT BIỂU KÍNH TRỌNG VỀ ÔNG
Tuần lễ này những nhà nguyên thủ quốc gia từ Tổng thống, Thủ tướng, Hoàng gia, các dân biểu cùng với các giới tài tử, nghệ sĩ nổi tiếng khắp nơi trên thế giới đang tiến về thủ đô nước Nam Phi Johannesburg để tỏ lòng kính mến, tiễn đưa một người tù nhân, một vị Tổng Thống, một chính khách, nhưng đúng nghĩa nhất là một người đi xây dựng hòa bình thế giới đến nơi an nghỉ cuối cùng. Sau đó ông sẽ được mai táng ở Qunu nơi ông sinh ra, nơi chôn nhau cắt rốn của ông.
Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon: "Nelson Mandela là một người vĩ đại khi đấu tranh bảo vệ công lý, hòa bình và là một nguồn tạo cảm hứng đầy giản dị cho mọi người. Ông đã mang lại ảnh hưởng to lớn đối với nhiều người trên thế giới bằng sự đấu tranh quên mình cho quyền bình đẳng và tự do của con người."
Riêng tại Hoa Kỳ bốn vị Tổng Thống tiền nhiệm và đương nhiệm Barrrack Obama, George Bush, William Clinton và Jimmy Carter cũng đi đến dự tang lễ. Đây có thể xem như sự kiện đầu tiên xảy ra trong lịch sử Hoa Kỳ từ ngày lập quốc.
Tổng thống Mỹ, Barack Obama: Tổng thống Mỹ Barack Obama phát biểu trong buổi lễ rằng ông xin nghiêng mình trước một "vĩ nhân của lịch sử...người đã đưa đất nước Nam Phi hướng tới công lý".
"Chúng ta đã mất đi một trong những người có tầm ảnh hưởng lớn nhất, can đảm nhất và hết sức nhân hậu … Ông đã không còn thuộc về chúng ta. Giờ đây, ông thuộc về thời đại.
Bằng khát vọng mãnh liệt và ý chí không thể lay chuyển khi ông hy sinh sự tự do của bản thân để mang đến tự do cho người khác, Mandela đã chuyển hóa Nam Phi và khiến cho tất cả chúng ta rung động.
Hành trình của ông từ một tù nhân đến một tổng thống cho thấy nhân loại và các quốc gia có thể thay đổi để đi đến một tương lai tốt hơn."
Thủ tướng anh David Cameron: "Một ánh sáng vĩ đại đã rời bỏ thế giới. Nelson Mandela là một anh hùng của thời đại chúng ta. Tôi đã yêu cầu treo cờ rũ ở số 10 Phố Downing."
Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry: "Ông đã cống hiến tất cả những gì ông có để hàn gắn đất nước mình và lãnh đạo đưa đất nước trở lại với cộng đồng các quốc gia, bao gồm cả việc khẳng định ông sẽ rời bỏ quyền lực và đảm bảo sẽ có một sự chuyển giao quyền lực một cách hòa bình.
Ngày nay, tất cả những ai trên thế giới khao khát dân chủ đều nhìn vào đất nước của Mandela và Hiến pháp dân chủ của đất nước đó và coi đó như một tấm gương hy vọng về những gì có thể đạt được."
Được biết, đã có gần 100 nhà lãnh đạo và cựu lãnh đạo quốc tế tề tựu tại lễ tang.
MỘT TẤM GƯƠNG ĐỂ NOI THEO
Từ nguyên thủ quốc gia cho đến người dân bình thường mọi nơi kính phục, ngưỡng mộ, quý mến, nói và viết rất nhiều về ông không phải vì Nelson Mandela đã là Tổng Thống nước Nam Phi. Ông được quý mến vì cuộc đời ông, quan niệm nhân bản và cung cách cư xử thái độ của ông sau khi ra khỏi nhà tù, đối với giới lãnh đạo, thành phần thống trị người da trắng đã bỏ tù ông trên một phần tư thế kỷ, đàn áp đối xử bất công đến người dân Nam Phi trong suốt gần hai trăm năm.
"Ông Mandela là gương mẫu cho những người đấu tranh bất bạo động cho một lý tưởng. Trong 27 năm tù, ông luôn luôn duy trì ý chí, lý tưởng của mình dù tình hình trong tù như thế nào. Đó là một tấm gương lớn cho người đấu tranh. Khi dấn thân tham gia tranh đấu thì chuyện tù đày khó có thể tránh được cho nên lúc nào cũng phải sẵn sàng. Giai đoạn đặc biệt khi ra nhà tù là ông luôn luôn không có sự căm thù nào. Ông đấu tranh không phải với tinh thần thù hận mà với tinh thần hòa giải với những người mà ông bắt buộc phải cùng làm việc để đưa Nam Phi vào giai đoạn mới…".
Cũng như Gandhi đã thành công tại Ấn Độ, cuộc đấu tranh bất bạo động của Nelson Mandela dù trải qua hơn 26 năm tù, cuối cùng đã chuyển hóa được chế độ da trắng kỳ thị, đem lại dân chủ hài hòa cho Nam Phi.
Theo Ahmed Kathrada, 85 tuổi, 25 năm tù chung với Nelson Mandela thì ông "luôn luôn là nguồn cảm hứng của những người yêu chuộng và tranh đấu cho tự do. Trong thập niên 1960, với án tù chung thân, Nelson Mandela vẫn giữ được ngọn lửa hy vọng và chuyển ngọn lửa này cho bạn đồng tù vì mục tiêu của cuộc tranh đấu là chính đáng".
Và ngợi ca ông Mandela chính là vì các đức tính hiếm hoi đó, nhất là tinh thần khắc kỷ quên mình, và vì ông tin vào sự tử tế của con người, một niềm tin có khía cạnh tôn giáo, của người đốt đuốc soi đường cho người khác.
TA HỌC ĐƯỢC GÌ TỪ VĨ NHÂN?
Những câu nói bất hủ của huyền thoại Nam Phi Nelson Mandela:
"Đừng đánh giá tôi dựa trên những thành công, hãy đánh giá tôi dựa trên số lần tôi gục ngã và đứng dậy" là một trong những câu nói bất hủ của huyền thoại Nelson Mandela.
Ngày 25.02.1985, mặc dù đã bị cầm tù suốt hơn 20 năm, ông vẫn thẳng thắn khước từ đề nghị của Tổng thống Nam Phi khi đó là P.W.Botha về việc từ bỏ phương thức đấu tranh chính trị bằng bạo lực để đổi lấy tự do:
"Chỉ những người tự do mới có thể thương lượng mà thôi, tù nhân thì không. Tự do của tôi và của ông không thể tách rời".
Trước khi ra tù năm 1990, ông Mandela nói: "Khi tôi bước đến với tự do, tôi biết rằng nếu không bỏ lại nỗi đau và sự căm thù lại phía sau, tôi vẫn sẽ ở trong tù".
Trong tự truyện "Hành trình đến tự do" của huyền thoại Nelson Mandela, xuất bản năm 1994, ông viết:
"Từ chối nhân quyền của con người chính là thách thức nhân tính của họ".
"Về cơ bản thì tôi là người lạc quan. Đó là do tự nhiên hay được giáo dục thì tôi không biết. Một phần của sự lạc quan là luôn hướng về phía mặt trời và liên tục bước về phía trước. Đã từng có nhiều thời điểm đen tối, khi mà niềm tin vào nhân tính của tôi bị thử thách khốc liệt, nhưng tôi không bao giờ và không thể để bản thân mình từ bỏ. Vì đó là cội nguồn của thất bại và cái chết."
Khi thôi làm Tổng thống Nam Phi, ông tuyên bố: "Tôi bước xuống với ý thức, một cảm giác rõ ràng rằng bằng một cách nhỏ nhoi, tôi đã hoàn thành nhiệm vụ với dân tộc tôi và đất nước tôi".
Ông cũng từng nói:
"Giáo dục là vũ khí mạnh mẽ nhất để thay đổi thế giới".
"Dũng cảm không phải là không hề sợ hãi mà là nỗ lực vượt qua nó. Người dũng cảm không phải là người không biết sợ mà là người chinh phục được nỗi sợ hãi."
"Mọi thứ luôn trông có vẻ bất khả thi cho đến lúc bạn hoàn thành nó".
"Thù hận giống như thể uống thuốc độc và rồi tự hi vọng điều đó sẽ giết chết kẻ thù của bạn".
"Vinh quang lớn nhất trong cuộc đời không phải là không hề thất bại mà đứng lên sau mỗi thất bại".
"Tự do không chỉ là bẻ gãy gông cùm của mình mà còn là tôn trọng và đề cao tự do của người khác".
Trong bộ phim tài liệu về cuộc đời mình, ông Nelson Mandela chia sẻ:
"Cái chết là điều không thể tránh khỏi. Khi một người đã hoàn thành điều mà người đó coi là trách nhiệm với dân tộc mình, với đất nước mình, anh ta có thể yên nghỉ. Tôi tin rằng tôi đã hoàn thành nỗ lực đó, và vì vậy, đó là lý do tôi sẽ yên nghỉ trong vĩnh hằng".
LỜI KẾT
Tại sao ông là một người được cả thế giới tiếc thương và ngưỡng mộ? Thưa, vì ông đã sống đúng như lời Chúa Giêsu đã truyền dạy: " Tám Mối Phúc Thật"
"Phúc thay! ai kiến tạo hòa bình, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa".
Cả đời ông đã không ngừng nghỉ là kiến tạo hòa bình, và công bình cho dân Nam Phi và cho nhân loại, để nâng cao phẩm giá mỗi người được tốt hơn lên.
Ông luôn: Trọng sự thật, không điêu ngoa gian dối, không tham quyền cố vị, không độc tài, luôn vui vẻ và khiêm nhường. Và ông đã làm được như thế nên hôm nay khi ông thanh thản ra đi hơn 100 những nhà nguyên thủ quốc gia đến cúi đầu kính trọng và tiễn biệt ông.
Mong sao Thiên Chúa ban cho Việt Nam có được một người như ông để dẫn đưa đất nước thoát cảnh độc tài và ngoại bang đem tự do, công bằng, bác ái và hòa bình cho dân tộc đang khốn khổ của chúng ta.
Ngọn đuốc vĩ nhân Nelson
Nelson ngọn đuốc của Nam Phi
Dẫn bước soi đường thế giới đi
Công lý cả đời luôn kiến thiết
Hoà bình suốt kiếp mãi hành thi
Yêu thương bác ái không lùi bước
Dân chủ nhân quyền chẳng sợ
nguy
Thế giới cúi đầu trong luyến tiếc
Toàn dân kính cẩn tiễn Ông đi
(Tham khảo và tóm lược từ nhiều nguồn)