Bethlehem- hebräisch בית לחם, Beth Lechem; arabischبيت لحمBait Lahm.
Một thành ở phía Tây ngạn sông Jordan với gần 40.000 dân số thuộc vùng tự trị của người Palestina, nằm cách không xa ở phía Bắc Gierusalem. Phần đại đa số dân chúng cư ngụ ở đây bây giờ là người Ả Rập theo Hồi giáo.
Thành phố này nhỏ, nhưng lại trở nên quan trọng đối với người Công giáo hoàn cầu. Vì nơi đây Chúa Giêsu giáng sinh làm người, mà chúng ta mừng kỷ niệm ngày sinh nhật của Ngài ngày 25.12. hằng năm.
Căn cứ vào thời điểm Chúa Giêsu giáng sinh ở Bethlehem, người ta tính niên lịch cách phân chia kỷ nguyên thời gian, Chúa Giêsu giáng sinh là mốc điểm thiên kỷ trước và sau Công nguyên: năm Chúa Giêsu giáng sinh làm năm thứ nhất sau Chúa giáng sinh, hay trung lập hơn còn gọi là năm thứ nhất sau công nguyên.
Cách ̣đây hơn hai ngàn năm, khi Thánh Giuse và đức mẹ Maria về Bethlehem khai tên vào sổ bộ hộ tịch, rồi sinh Chúa Giêsu ở đây, lúc đó Bethlehem chỉ có vào khoảng hơn ba trăm người cư ngụ sinh sống. Đời sống của họ thời đó đơn giản phần nhiều làm nghể chăn nuôi xúc vật chiên bò ngoài cánh đồng cỏ,và nhà ờ là những túp lều nằm sâu trong hang gò núi đất, hay làm bằng vật liệu nhẹ thô sơ nhào nặn từ bùn đất. Vì thế Bethlehem không hay rất ít được nhắc tới.
Trong Kinh Thánh cựu ước có nhắc tên Bethlem: „Bà Ra-khen qua đời và được chôn trên con đường đi Ép-ra-tha, tức là Bethlehem“. ´(St 35,19)
Sau khi các chi tộc Israel chiếm được vùng đất hứa Kanaan, thành phố nhỏ Bethlehem được phân chia cho chi tộc Juda : “Vào thời các thủ lãnh cai trị, một nạn đói xảy ra trong xứ. Có một người cùng với vợ và hai con trai bỏ Bethlehem miền Giu-đa mà đến ở trong cánh đồng Mô-áp.“ (Ruth 1,1)
Bethlehem tuy là một thành phố nhỏ miền thôn quê không quan trọng gì về phương diện chính trị và kinh tế thời xa xưa, nhưng theo Kinh Thánh lại là quê hương sinh thành của Vua David ( 1 Samuel 16,1), người lập nước Do Thái. Và Bethlehem cũng là nơi Đấng Cứu Thế theo dòng tộc vua David đã sinh ra ( Micha 5,1).
Thánh sử Matheo ( 2,1) và Thánh sửLuca ( 2,4-1) viết thuật lại trong phúc âm, Chúa Giêsu sinh ra ở Bethlehem miền Judea nước Do Thái. Và từ thế kỷ thứ hai những tín hữu Kitô giáo thuở ban đầu đã tôn kính nơi Chúa Giáng sinh ở vùng Bethlehem trong một hang động.
Năm 135 hoàng đế Roma Hadrian đã cho quân chiếm đóng Do Thái và bắt dân chúng vùng Bethlehem di dân sang sống nơi khác, đồng thời Ông lập đền thờ kính thờ các Thần ngoại giáo Roma nơi đây.
Năm 333 Thánh nữ Helena , mẹ của Hoàng đế Constantino đệ nhất cho xây ngôi đền thờ kính Chúa giáng sinh được xây dựng trên chính nơi hang động này. Đền thờ này được làm phép khánh thành năm 335 dài 27 mét, phần cung thánh rộng 17 mét.
Năm 386 Thánh gíao phụ Hieronymo đến cư ngụ ở Bethlehem, nơi đây Ông sống hơn 35 năm trong một hang động ngay sát bên cạnh đền thờ Chúa giáng sinh dịch bộ Kinh Thánh bản Vulgata - Bản 70 - từt iếng Hylạp sang tiếng Latinh.
Trong thư số 46. chương 11,3 Thánh giáo phụ Hieronymo đã viết về lịch sử nơi Chúa Giêsu giáng sinh: „Ecce in hoc parvo terras foramine caelorum conditor natus est - Nơi đây trong một phần nhỏ bé mặt địa cầu Đấng Tạo dựng trời đất đã sinh ra.“
Vào thế kỷ 5 đền thờ được trùng tu sửa chữa lại sau cơn hỏa hoạn và động đất bị hư hại xuống cấp.
Vào năm 614 đền thờ trải qua thời chiến tranh không bị phá hủy do quân đội Ba tư xâm chiếm Bethlehem chống lại đế quốc Byzantin. Theo tương truyền nơi cổng vào đền thờ có hình vẽ chạm khắc Ba Vua đến thờ lạy Chúa Giêsu lúc Ngài sinh ra. Nhìn thấy hình Ba vua người Phương đông, quân Ba tư cho là cha ông của họ đã đến cư ngụ nơi đây, nên họ không phá hủy hay làm hư hại ngôi đền thờ.
Thời kỳ Đạo binh thánh gía sang giải phóng đất Thánh ( 1161- 1169) đã tân trang tu sửa lại đền thờ. Vì đền thờ năm 637 bị Kalifat Omar của Hồi giáo chiếm tàn phá hư hại nặng.
Vào thế kỷ 12. đế quốc Thổ nhĩ kỳ thời Osmar đến chiếm Palestina trong đó có Bethlehem, đền thờ bị tàn phá nhiều.
Năm 1670 Chính Thống Giáo Hylạp tu sửa lại đền thờ.
Giáo Hội Công Giáo năm 1717, sau những nghiên cứu tìm tòi đã tin rằng nơi giữa chính đền thờ là địa điểm ngày xưa Chúa Giêsu đã sinh ra nằm nơi đó trong máng đựng thức ăn cho xúc vật. Nơi đây được khắc ghi đánh dấu bằng một ngôi sao đá cẩm thạch có14 cánh với dòng chữ: „ Hic de virgine Maria Jesus Christus Natus est - Nơi đây đức Mẹ Maria đồng trinh đã hạsinh Chúa Giêsu Kitô.“.
Ngôi sao 14 cánh là hình ảnh dấu hiệu nhắc nhớ đến 14 thế hệ như viết trong gia phả của Chúa Giêsu.
Ngôi đền thờ Chúa giáng sinh ngày nay thuộc vào danh sách Di sản văn hóa của Liên hiệp quốc.
Những chặng đường lịch sửcủa thành phố Bethlehem
- 2000 trước Chúa giáng sinh: thánh phố thuộc miền Canaan
- 1200 trước Chúa giáng sinh: chi tộc Juda di dân đến cư ngụ
- 1150 trước Chúa giáng sinh : nạn đói kém. Lịch sửBà Ruth
- 1008 tr. Ch. giáng sinh Ngôn sứ Samuel phong vương cho David
- 586 tr. Ch. giáng sinh : Vua Nabukadnezar phá hủy Gierusalem.
- 333. tr. Ch. giáng sinh : Bethlehem dưới sựthống trịcủa hoàng đếAlexander cả.
- 198. Tr. Ch giáng sinh : Anh em nhà Makkabeo và Seleukiden chống lại sựthống trịcủa Roma.
- 63. tr. Ch. giáng sinh : Pompejus xâm chiếm vùng Bethlehem
- 4. tr.Ch. giáng sinh : Chúa Giesu sinh ra ở Bethlehem
- 70. sau Chúa giáng sinh: đền thờ Gierusalen thứhai bịphá hủy.
- 135 Hoàng đếHadrian bắt dân chúng Bethlehem đi ra khỏi xứ.
- 326 Nữ Hòang Helena thăm viếng Bethlehem
- 386 Thánh Hieronymus tới sind sống ở Bethlehem
- 614 Người Ba tư xâm chiếm Bethlehem
- 637 Kalifat Omar chiếm Bethlehem
- 1100 Đạo binh thánh gía Thập tiến về Bethlehem
- 1516 Quân đội Thổ nhĩ kỳ của đế quốc Osma chiếm Palestina
- 1928 Thời kỳ quân đội Anh quốc cai trị.
- 1948 Bethlehem thuộc Jordan
- 1967 quân đội Israel chiếm Bethlehem.
- 1987 bùng nổ chiến tranh Infanta, quân Giái phóng Palestina chiến đấu chống quân đội Israel gây tàn phá ở Bethlehem
- 1995 bắt đầu thời kỳ tự trị cho người Palestina.
Ngày nay đến thăm viếng hàng hương Bethlehem, nơi Chúa sinh ra, khách hàng hương vào viếng đền thờ Chúa giáng sinh do Chính Thống giáo Hy lạp cai quản phần trên đền thờ, dưới hầm nơi có ngôi sao 14 cánh chỗ Chúa Giêsu sinh ra do Chính Thống giáo Armenien cai quản, và góc nhỏ chỗ thấp bên cạnh chỗ ngôi sao 14 cánh là bàn thờ dành cho Công giáo.
Liền sát ngay bên cạnh là thánh đường Thánh nữ Catharina rộng lớn do Dòng Phanxico Công giáo trông coi quản trị. Nơi cửa ra vào thánh đường có dòng chữ bằng tiếng Anh:
„We are hoping that:
If you enter here as a tourist, you would exit as a pilgrim.
If you enter here as a pilgrim, you would exit as a holier one.“
Chúng tôi hy vọng rằng:
Nếu Bạn đi vào nơi đây như một khách du lịch, ước gì khi ra Bạn là một người hành hương.
Nếu bạn đi vào nơi đây là một người hành hương, ước gì khi ra Bạn là một người thánh thiện hơn.“
Khách hành hương còn đến viếng cánh đồng Thiên Thần cách xa đền thờ vào khoảng hơn ba cây số. Nơi đây ngày xưa khi Chúa Giesu sinh ra, Thiên Thần Chúa đã hiện ra với các người chăn chiên báo tin cho họ“ Hôm nay, đấng cứu Thế đã sinh ra trong thành Vua David“. ( Lc 2, 11).
Cũng trong khu đền thờ, khách hành hương còn đến thăm viếng đền thờ Sữa đức mẹ nuôi Chúa Giêsu sau khi sinh ra. Tương truyền, nơi đây gia đình Chúa Giêsu đã trải qua sống một thời gian. Và từ nơi đây gia đình Thánh gia đã theo lời Thiên Thần báo tin đi tỵ nạn di cư sang sống bên Ai Cập lánh nạn .Vì Vua Herode truy lùng tìm bắt giết hài nhi Giêsu.
Lời rủ nhau của các người chăn chiên năm xưa vẫn còn vang vọng trong tâm trí :„ Nào chúng ta cùng đến Bethlehem !“ không chỉ trong đêm mừng Chúa giáng sinh, nhưng luôn trong đời sống.
Mừng lễ Chúa Giáng sinh 2015
Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long