Dân Chúa Âu Châu

Anh chị em chúng tôi gồm11 đứa lau nhau sống êm đềm bên bố mẹ trong gia đình, 5 đứa con lớn đã ngồi trên ghế trung học, trong đó có tôi. Bố tôi là người mê đọc sách báo và truyện, những sách xuất bản của Tự Lực Văn Đoàn bố tôi chất đầy tủ, có bao nhiêu báo ra hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng bố tôi đều đặt mua, kể cả báo cho phụ nữ như Phụ Nữ Diễn Đàn và báo dành cho thiếu nhi như báo Búp Bê của nhà văn Duyên Anh… hằng ngày có người đem cả xấp báo đến tận nhà.

Mẹ tôi không được ăn học, thấy nhà có nhiều sách báo, mỗi khi báo mới về thì cả nhà đông trẻ con như thế mà không một tiếng ồn ào, vì thế mẹ tôi tò mò muốn đọc xem trong đó có gì mà cha con nhà nó mê man đến thế. Chỉ vì ham đọc sách báo mà bà tự học một mình, nên biết đọc biết viết, bà đọc nhiều tiểu thuyết và thuộc lòng Truyện Kim Vân Kiều và Chinh Phụ Ngâm Khúc v.v…

Bố Mẹ tôi rất thương người và luôn giúp đỡ người cơ nhỡ. Một hôm có ông bán chiếu đi qua suối bị té xuống cầu ướt hết mà trời đã xế chiều rồi. Bố tôi thấy tội nghiệp đưa ông ta về nhà mời cơm nước và cho ngủ lại nhà. Sáng thức dậy, lúc ăn sáng ông ta lấy một chiếc chiếu đẹp nhất tặng bố tôi. Bố tôi không nhận dù ông ta năn nỉ mãi. Khi ông ta từ giã vác chiếu đi bán tiếp bố tôi nói mẹ tôi nhét vào tay ông bán chiếu số tiền mà mẹ tôi nói là còn hơn giá cái chiếu.

Tôi luôn có ý nghĩ mẹ tôi là một người không biết xử dụng tiền bạc cho đúng, dưới con mắt ngây thơ ăn chưa no lo chưa tới của một cô nữ sinh trung học thì bà có vẻ phung phí tiền bạc. Khoảng sân trước nhà tôi rất rộng có trồng mấy luống hoa mà ba tôi vẽ kiểu theo hình ngôi sao, hình tròn, hình quả trám v.v…và mỗi luống đều phải trồng hoa gì mầu gì theo mẫu ông đã vẽ. Mẹ tôi cứ thuê một chị người làm đến làm cỏ và tưới cây, bắt sâu, tỉa lá hoài.

Chị Tư góa chồng, sống rất nghèo khó với đứa con nhỏ chưa đủ tuổi đến trường. Sáng chị cắp nón bồng con đến, chiều cắp nón bồng con về, thế nào cũng có một giỏ quà đầy thức ăn cho hai mẹ con… khi thì cái áo, cái quần, đứa bé thì, khi tấm bánh, khi gói kẹo v.v…Vườn nhổ hết cỏ, mẹ tôi lại sai chị sới đất, rồi mua thứ hoa khác về trồng, mặc dầu vườn hoa vẫn chưa đến lúc phải thay đổi. Hết việc ngoài vườn, mẹ tôi lại sai chị làm việc lặt vặt trong nhà, những việc đó đã có chị người làm giúp việc trong nhà bao thầu, đâu đó sạch bong hết rồi. Mỗi khi đến ngày rằm, mồng một mẹ tôi sai chị lau chùi bàn thờ và chùi bộ lư đồng đến cả hai ba ngày trời mới xong. Hết những việc này, mẹ tôi lại sai chị ra quét sân sau nhà, sửa hàng rào v.v…mặc dầu cái hàng rào chẳng cần phải sửa…. Có hôm chẳng phải làm gì mẹ tôi sai chị nhổ tóc sâu cho bà và tỉ tê chuyện nhỏ chuyện to với bà suốt buổi.

Nhiều lần tôi và cô em kế ngỏ ý với mẹ tôi, mẹ cứ thuê chị Tư làm những việc vô ích mà tốn tiền. Mẹ tôi lại gắt: „con nít biết gì“. Tôi im im nhưng trong bụng tưng tức làm sao và tôi ghét mẹ con chị Tư ra mặt. Mỗi khi thấy bóng tôi hay cô em đi học về là chị vội kiếm việc gì làm cho nhanh hay vội vã dắt con ra giếng múc nước. v.v…

Năm năm sau mẹ tôi tìm cho chị Tư một anh chồng là người đàn ông làm công cho vườn trại nhà chúng tôi. Lúc bấy giờ, chúng tôi cũng đã trưởng thành hơn, mẹ tôi mới giải thích cho chúng tôi biết: „Những năm con chị còn nhỏ, chị Tư lại có chút nhan sắc mà không nơi nương tựa, không cha mẹ, không bà con thân thích, chị lưu lạc từ ngoài Quảng vào đây, chị sống quá nghèo khổ, mẹ thương chị vì chị rất hiền từ lại biết nghe lời mẹ, mẹ sợ chị ấy sẽ dễ dàng sa ngã nên mẹ cứ kêu chị đến nhà làm những việc vặt vãnh trong nhà để từ từ mẹ tìm người hiền lành nhân đức mà dựng vợ gả chồng cho chị có nơi nương tựa. Các con phải biết khi giúp đỡ người khác mà mình không cần cho họ biết là mình giúp họ thì mới tốt, các con à“. Từ đó tôi học được bài học quý giá nơi mẹ tôi, „Làm việc nghĩa tay phải thì đừng cho tay trái biết“.

Vợ chồng chị Tư rất quý mến và kính trọng bố mẹ tôi như bố mẹ của anh chị. Ngày giỗ, ngày Tết đều đem lễ vật đến biếu bố mẹ tôi và chăm lo mọi việc trong nhà như giỗ tết của nhà anh chị và rất quý mến chúng tôi.

Để kỷ niệm ngày giỗ đoạn tang mẹ, con xin ghi một chút nhớ nhung về mẹ, con cám ơn mẹ nhiều. Con thương mẹ, con luôn nhớ đến linh hồn bố mẹ trong kinh nguyện và Thánh Lễ hằng ngày.

Elisabeth Nguyễn