Dân Chúa Âu Châu

Chiêm Niệm Và Hoạt Ðộng.
Thứ sáu tuần 17 thường niên – Thánh nữ Mácta. Lễ nhớ.
"Con đã tin Thầy là Đấng Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống".

* Mácta là chị của cô Maria và ông Lagiarô ở Bêtania. Trong sách Tin Mừng, thánh nữ xuất hiện ba lần: lần thứ nhất trong bữa ăn ở Bêtania, khi cùng với cô em là Maria tiếp đãi Đức Giêsu; lần thứ hai khi ông Lagiarô được Chúa cho phục sinh, lúc đó thánh nữ đã tuyên xưng lòng tin vào Chúa Giêsu; và lần cuối trong bữa tiệc đãi Chúa Giêsu sáu ngày trước lễ Vượt Qua.
Trong cả ba câu chuyện, ta luôn thấy thánh nữ đóng vai trò chủ nhà.

Lời Chúa: Ga 11, 19-27
Khi ấy, nhiều người Do-thái đến nhà Martha và Maria để an ủi hai bà vì người em đã chết. Khi hay tin Chúa Giêsu đến, Martha đi đón Người, còn Maria vẫn ngồi nhà. Martha thưa Chúa Giêsu: "Thưa Thầy, nếu Thầy có mặt ở đây thì em con không chết. Tuy nhiên, ngay cả bây giờ, con biết Thầy xin gì cùng Thiên Chúa, Thiên Chúa cũng sẽ ban cho Thầy". Chúa Giêsu nói: "Em con sẽ sống lại". Martha thưa: "Con biết ngày tận thế, khi kẻ chết sống lại, thì em con sẽ sống lại". Chúa Giêsu nói: "Ta là sự sống lại và là sự sống, ai tin Ta, dầu có chết cũng sẽ được sống. Và kẻ nào sống mà tin Ta, sẽ không chết bao giờ. Con có tin điều đó không?" Bà thưa: "Thưa Thầy: vâng, con đã tin Thầy là Đấng Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống đã đến trong thế gian".

Hoặc đọc: Lc 10, 38-42
"Martha đã đón Chúa vào nhà mình, Maria đã chọn phần tốt nhất".
Khi ấy, Chúa Giêsu vào một làng kia, và có một phụ nữ tên là Martha rước Người vào nhà mình. Bà có người em gái tên là Maria ngồi bên chân Chúa mà nghe lời Người. Martha bận rộn với việc thết đãi khách. Bà đứng lại thưa Người rằng: "Lạy Thầy, em con để con hầu hạ một mình mà Thầy không quan tâm sao? Xin Thầy bảo em con giúp con với". Nhưng Chúa đáp: "Martha, Martha, con lo lắng bối rối về nhiều chuyện. Chỉ có một sự cần mà thôi: Maria đã chọn phần tốt nhất, và sẽ không bị ai lấy mất".

* Đọc GIỜ KINH PHỤNG VỤ

* Các BÀI ĐỌC TRONG THÁNH LỄ

SUY NIỆM 1: Chiêm Niệm Và Hoạt Ðộng
"Mácta, con lo lắng chi nhiều việc chỉ có một điều cần mà thôi. Maria đã chọn phần tốt nhất rồi". Câu trả lời của Chúa Giêsu cho Mácta đáng cho chúng ta suy nghĩ thêm. Các nhà chú giải đề ra hai điểm:
Trước hết Chúa Giêsu không có ý định giảm giá trị của việc đón rước Chúa mà Mácta đang làm, nhưng Ngài trực tỉnh Mácta về nguy hiểm mà chị đang lao vào đó là thái độ ganh tị. Kế đến Chúa Giêsu làm nổi bật một điểm tốt mà Maria đã rút ra từ hoàn cảnh, đó là đến ngồi bên chân Chúa, lắng nghe Người nói.
Việc lắng nghe có ưu tiên hơn "vì con người không chỉ sống nguyên bởi bánh mà thôi nhưng còn bởi mọi lời do miệng Thiên Chúa phán ra. Vì thế hãy tìm Nước Thiên Chúa trước, rồi mọi sự khác sẽ được ban cho dư đầy" (Mt 4,4). Tuy nhiên, Chúa Giêsu không đề ra một sự chọn lựa giữa một trong hai điều hoặc thái độ làm việc của Mácta hoặc thái độ chiêm niệm của Maria để rồi chỉ chấp nhận có một thái độ duy nhất của Maria thôi.
Không có sự đối nghịch giữa hoạt động và chiêm niệm trong đời sống của người Kitô, bởi vì cả hai đều phát xuất từ một nguồn mạch là Lời Chúa và cùng hướng đến một việc, một mục tiêu là phục vụ Nước Chúa. Việc lắng nghe Lời Chúa được hướng đến hành động và hành động cần được nuôi dưỡng bằng Lời Chúa. Ðây là hai khía cạnh của mối phúc thật "lắng nghe và tuân giữ Lời Chúa". Ðó là khi trả lời cho người phụ nữ trong dân chúng cất tiếng chúc tụng Mẹ Chúa cũng như khi trả lời cho những kẻ báo tin cho Chúa biết là có Mẹ và anh em Chúa đang chờ, nhưng Chúa trả lời "những kẻ nghe Lời Chúa mà đem ra thực hành, kẻ đó mới là Mẹ Ta và anh em Ta" (Mt 12, 50).
Hai chị em Mácta và Maria nhắc nhở cho cộng đoàn Kitô cũng như cho mọi người Kitô qua mọi thời đại về hai thái độ luôn bổ túc cho nhau. Ðể tiếp nhận Lời Chúa hiện diện nơi chính Chúa Giêsu Kitô không phải chỉ cầu nguyện chiêm niệm mà thôi, cũng không phải chỉ có hoạt động vì hoạt động. Nhưng chiêm niệm và hoạt động phải là hai chiều kích luôn được kết hợp với nhau của cùng một chức vụ, đây là hai yếu tố không thể nào thiếu vắng đi được trong việc theo Chúa.
Trong những hoàn cảnh cụ thể và tùy theo hoàn cảnh ấy, người đồ đệ Chúa có thể hòa hợp việc làm một cách cụ thể giữa cầu nguyện và hoạt động theo một chương trình riêng. Nhưng thật là sai lầm nếu chúng ta muốn canh tân Giáo Hội mà không cầu nguyện, nghĩa là không lắng nghe Lời Chúa, không đối thoại với Ngài, ngõ hầu để hoạt động của chúng ta có thể trổ sinh kết quả. Người đồ đệ của Chúa cần dành thời giờ im lặng để lắng nghe Lời Chúa và đối thoại với Ngài. Trong ý nghĩa này chiêm niệm là phần tốt nhất mà Maria đã chọn, nhưng không phải tách rời ra khỏi việc làm. Ðức tin phải có sức tác động qua đức bái ái. Ðàng khác, cầu nguyện không làm cho người đồ đệ xa lạ với cuộc sống và những vấn đề của con người, nhưng ngược lại cầu nguyện làm cho người đồ đệ có thêm sức mạnh hoạt động biến đổi xã hội, ngõ hầu Thiên Chúa được tôn vinh và con người được hạnh phúc.
Lạy Chúa,
Xin giúp chúng con hiểu và thành công hòa hợp được hai yếu tố không thể tách rời của đời sống Kitô đích thực là làm việc và cầu nguyện. Ước chi việc chúng con làm đều phát xuất từ lời cầu nguyện là việc lắng nghe Lời Chúa và được nâng đỡ bởi sức mạnh của Chúa, sức mạnh trao ban trong những giây phúc chúng con trở về lắng nghe Chúa nói.
(Trích trong ‘Mỗi Ngày Một Tin Vui’)

SUY NIỆM 2: Thánh Martha
“Đức Giêsu yêu quý Mácta, Maria và Lagiarô”. Câu nói độc đáo này trong Phúc Âm của Thánh Gioan cho chúng ta biết về sự tương giao đặc biệt giữa Ðức Giêsu và Mácta, người em Maria, và người anh Lagiarô của thánh nữ.
Hiển nhiên, Ðức Giêsu là người khách thường xuyên đến nhà Mácta ở Bêtania, một ngôi làng nhỏ bé cách Giêrusalem chừng hai dặm. Chúng ta thấy ba lần đến thăm của Ðức Giêsu được nhắc đến trong Phúc Âm Luca 10,38-42, Gioan 11,1-53, và Gioan 12,1-9.
Nhiều người dễ nhận ra Mácta qua câu chuyện của Thánh Luca. Khi ấy, Mácta chào đón Ðức Giêsu và các môn đệ vào nhà của mình, và ngay sau đó Mácta chuẩn bị cơm nước. Sự hiếu khách là điều rất quan trọng trong vùng Trung Ðông và Mácta là điển hình. Thử tưởng tượng xem ngài bực mình biết chừng nào khi cô em Maria không chịu lo giúp chị tiếp khách mà cứ ngồi nghe Ðức Giêsu. Thay vì nói với cô em, Mácta xin Ðức Giêsu can thiệp. Câu trả lời ôn tồn của Ðức Giêsu giúp chúng ta biết Người rất quý mến Mácta. Ðức Giêsu thấy Mácta lo lắng nhiều quá khiến cô không còn thực sự biết đến Người. Ðức Giêsu nhắc cho Mácta biết, chỉ có một điều thực sự quan trọng là lắng nghe Người. Và đó là điều Maria đã làm. Nơi Mácta, chúng ta nhận ra chính chúng ta -- thường lo lắng và bị sao nhãng bởi những gì của thế gian và quên dành thời giờ cho Ðức Giêsu. Tuy nhiên, thật an ủi khi thấy rằng Ðức Giêsu cũng yêu quý Mácta như Maria.
Lần thăm viếng thứ hai cho thấy Mácta đã thấm nhuần bài học trước. Khi ngài đang than khóc về cái chết của anh mình và nhà đang đầy khách đến chia buồn thì ngài nghe biết Ðức Giêsu đang có mặt ở trong vùng. Ngay lập tức, ngài bỏ những người khách ấy cũng như gạt đi mọi thương tiếc để chạy đến với Ðức Giêsu.
Cuộc đối thoại của ngài với Ðức Giêsu chứng tỏ đức tin và sự can đảm của ngài. Trong cuộc đối thoại, Mácta khẳng định rõ ràng là ngài tin vào quyền năng của Ðức Giêsu, tin vào sự phục sinh, và nhất là tin Ðức Giêsu là Con Thiên Chúa. Và sau đó Ðức Giêsu đã cho Lagiarô sống lại từ cõi chết.
Hình ảnh sau cùng của Mácta trong Phúc Âm đã nói lên toàn thể con người của ngài. Lúc ấy, Ðức Giêsu trở lại Bêtania để ăn uống với các bạn thân của Người. Trong căn nhà ấy có ba người đặc biệt. Lagiarô là người mà ai cũng biết khi được sống lại. Còn Maria là người gây nên cuộc tranh luận trong bữa tiệc khi cô dùng dầu thơm đắt tiền mà xức lên chân Ðức Giêsu. Về phần Mácta, chúng ta chỉ được nghe một câu rất đơn giản: "Mácta lo hầu hạ." Ngài không nổi bật, ngài không thi hành những việc có tính cách phô trương, ngài không được hưởng phép lạ kỳ diệu. Ngài chỉ hầu hạ Ðức Giêsu.
Thánh Mácta được đặt làm quan thầy của các người hầu hạ và đầu bếp.
Lời Bàn
Các nhà chú giải Kinh Thánh nói rằng trong đoạn văn diễn tả việc Lagiarô sống lại, Thánh Gioan có ý nhắn nhủ chúng ta phải coi lời của Mácta nói với Maria (trước khi Lagiarô sống lại) như tóm lược những gì một Kitô Hữu phải vâng theo. "Thầy có mặt ở đây và đang hỏi đến em." Chúa Giêsu kêu gọi mọi người chúng ta đến sự phục sinh -- mà sự phục sinh ấy hiện có trong đức tin khi rửa tội, được chia sẻ vĩnh viễn sự chiến thắng của Người đối với sự chết. Và tất cả chúng ta, cũng như ba người bạn của Chúa Giêsu, được mời gọi kết tình bằng hữu với Chúa trong một phương cách độc đáo.
(Trích trong nguoitinhuu.com)
SUY NIỆM 3:
Bài Tin Mừng của Thánh Lễ hôm nay rất quen thuộc với chúng ta ; quen thuộc, nhưng luôn thu hút, vì hình ảnh đầy ý nghĩa của hai người phụ nữ hiện diện chung quanh Đức Giêsu. Hình ảnh thật năng động của cô Mác-ta và hình ảnh, có thể nói, thật bất động của cô Maria.

Câu chuyện được đặt ở giữa dụ ngôn « Người Samari tốt lành » và sự kiện Đức Giêsu cầu nguyện và dạy các môn đệ cầu nguyện. Nếu dụ ngôn Người Samari mời gọi thực hành : « hãy đi và anh, anh cũng hãy làm như thế » (10, 37), câu chuyện ở làng Bêtania đặt « việc làm » trong một chiều kích sâu xa hơn.

Có một « việc làm » khác, và việc làm này không đòi phải làm gì cả, chỉ ngồi đó nghe Đức Giêsu nói thôi. Cầu nguyện không phải là việc làm, theo nghĩa lao động, nhưng còn hơn cả việc làm. Và như chúng ta có kinh nghiệm, cầu nguyện là một « công trình » của Chúa và của chúng ta. Như chính Đức Giêsu nói : « công trình của Thiên Chúa là anh em tin nơi Đấng Ngài sai đến » (Ga 6, 29).

Lao mình vào những công việc phục vụ người khác là điều tốt, nhưng vẫn chưa đủ, còn một điều khác nữa nền tảng hơn, đó là chúng ta làm việc, phục vụ trong tâm trạng nội tâm nào. Và để có được sự bình an và niềm vui trong hành trình đi theo Đức Ki-tô, ngang qua ơn gọi được ban cho chúng ta, Đức Giêsu mời gọi chúng ta cầu nguyện trong những lúc dành riêng và sống tâm tình cầu nguyện trong mọi sự, nghĩa là giữ tương quan mật thiết với Chúa.

1. Niềm vui đón tiếp (c. 38)

« Khi Đức Giêsu và các môn đệ đang trên đường », từ Galilê đi Giêrusalem. Khi bắt đầu cuộc hành trình, Đức Giêsu nói những lời thật triệt để (Lc 9, 60. 62). Trong viễn tượng của ơn gọi tu trì, những lời này thường được hiểu như là phải đoạt tuyệt hay ít nhất là « cách li » với gia đình, với bạn bè và với những người thân yêu.

Tuy nhiên, nhìn ngắm Đức Giêsu trên đường đi Giêrusalem với viễn tượng của mầu nhiệm Vượt Qua, chúng ta sẽ nhận ra rằng không hoàn toàn như vậy : « Đức Giêsu đi vào một làng, và một người phụ nữ tên là Mác-ta đón Ngài vào nhà mình ». Đức Giêsu vẫn giữ tương quan với những người thân yêu, Ngài vẫn trân trọng tình thương của họ, vẫn cảm nếm sự dịu ngọt của tình người, chữa lành và hướng nó tới sự sống viên mãn. Xin Chúa làm cho trái tim của chúng ta giống trái tim của Người hơn, trong những gì liên quan đến tương quan của chúng ta với những người thân yêu.

* * *

Nhìn ngắm chị Mác-ta đón Đức Giêsu vào nhà mình với niềm vui. Chúng ta được mời gọi nhận ra những người phụ nữ chúng ta từng gặp thấy trong cuộc đời : đầy lòng tin, quảng đại, hiếu khách, và đảm đang. Thực vậy, cô Mác-ta thật đảm đang : tay làm một lúc nhiều việc, nhưng con mắt lại chú ý đến những việc khác trong nhà, chú ý đến những người khác trong nhà. Và chính ở điểm này mà cô Mác-ta cần được Lời Đức Kitô biến đổi, chữa lành ở mức độ sâu xa nhất, để tìm lại niềm vui, bình an và hạnh phúc bền vững trong tâm hồn.
Trong giờ cầu nguyện hằng ngày, và nhất là trong những ngày tĩnh tâm, Chúa cũng muốn đến thăm “nhà” của chúng ta: “Này đây Ta đứng trước cửa và gõ. Ai nghe tiếng Ta và mở cửa, thì Ta sẽ vào nhà người ấy, sẽ dùng bữa với người ấy, và người ấy sẽ dùng bữa với Ta” (Kh 3, 20). Tôi có ước ao và sẵn sàng không? Và tôi đón Người như thế nào?

2. Lắng nghe và phục vụ (c. 39-40a)

Hãy dừng lại bao lâu chúng ta muốn để chiêm ngắm khung cảnh đầm ấm và rất đỗi bình thường: nhà có hai chị em, có khách quí đến, em tiếp chuyện và chị lo nước nôi và bữa ăn để đãi khách. Không thể hai người cùng nghe; và cũng không thể hai người cùng làm, để khách loay hoay một mình. Nhất là cảm nếm niềm vui của cuộc gặp mặt giữa hai chị em và Đức Giêsu.

Nhìn ngắm cô Maria và Đức Giêsu : cô Maria cứ ngồi bên chân chúa mà nghe lời người dạy; bản gốc thân tình hơn, đời thường hơn: cô em Maria ngồi bên chân Đức Giêsu nghe lời của Ngài. Hãy cố gắng nghe dù bản văn Tin Mừng vẫn chưa tường thuật lời nói: lời của Đức Giêsu dành cho cô Maria, và lời của Maria dành cho Đức Giêsu (cô chỉ lắng nghe, nhưng chắc chắn có cảm xúc và cả tiếng lòng nữa). Chúng ta có thể hình dung ra tư thế của Đức Giêsu. Trong giờ cầu nguyện này và trong thời gian Linh Thao, tôi có ước ao có được tư thế và tâm hồn của cô Maria không ?
Chúng ta có thể “xuống bếp” nhìn ngắm chị Mác-ta “tất bật lo việc phục vụ” (bản gốc: bận rộn với nhiều việc phục vụ). Chúng ta hãy cố gắng lắng nghe lời, lời trong lòng hoặc lời lẩm bẩm của chị Mác-ta; nhất là nhận ra chuyển động nội tâm của chị. Diễn biến nội tâm của chỉ có thể được chia làm ba bước: lúc đầu chị chú ý lo việc trong niềm vui; sau đó nhìn bên này, nhìn bên kia, nhìn những công viêc mình phải làm, rồi nhìn lên nhà trên ; và cuối cùng chị bỏ bếp đi lên! Điều gì đã xẩy ra trong cô, khiến cô bỏ bếp đi lên nhà trên?
3. « Băn khoăn lo lắng » (c. 40b-42)

Ở điểm cầu nguyện này, chúng ta hãy lắng nghe lời của cô Mác-ta và lời của Đức Giêsu. Cô Mác-ta bỏ bếp đi lên, tiến lại và nói với Đức Giêsu: “Thưa Thầy, em con để mình con phục vụ, mà Thầy không để ý tới sao? Xin Thầy bảo nó giúp con một tay!” Trong câu nói của Mác-ta, hàm chứa hai lời trách móc: trách em và trách Đức Giêsu, dựa trên hai sự kiện rất khách quan: Maria chỉ biết ngồi đó nghe, còn Đức Giêsu thì chỉ biết ngồi đó nói! Như thế, chị Mác-ta thật có lí.

Chúng ta cũng hay trách Chúa và trách (anh) chị em như thế. Ngoài ra, chị còn gợi ý cho Đức Giêsu điều Ngài cần làm cho chị : « Xin Thầy bảo nó… »! Tuy nhiên, chị có một vấn đề thâm sâu mà Đức Giêsu mời gọi chị hoán cải. Nhưng trước hết, chúng ta hãy cảm nếm sự thương cảm của Đức Giêsu dành cho Mác-ta: “Mác-ta, Mác-ta ơi!”. Hai lần gọi tên!

Khi nói với cô Mác-ta: “Chỉ có một chuyện cần thiết mà thôi. Ma-ri-a đã chọn phần tốt nhất và sẽ không bị lấy đi.” Đức Giêsu dường như đề cao, thậm chí tuyệt đối hóa, việc lắng nghe lời của Ngài trong cầu nguyện. Chính vì thế, truyền thống thiêng liêng thường hiểu lời của Đức Giêsu theo hướng này.

Tuy nhiên, trong những trường hợp khác, Đức Giêsu cũng nhấn mạnh không kém đến việc phục vụ: “Ai muốn làm lớn giữa anh em, thì phải làm người phục vụ anh em. Và ai muốn làm đầu anh em thì phải làm đầy tớ anh em. Cũng như Con Người đến không phải để được người ta phục vụ, nhưng là để phục vụ và hiến dâng mạng sống làm giá chuộc muôn người.” (Mt 20, 26-28); “anh em hãy rửa chân cho nhau, như Thầy rửa chân cho anh em” (Ga 13, 14). Và ngày nay, trong Giáo Hội cũng như trong xã hội, việc làm cụ thể và thái độ dấn thân phục vụ được đề cao cách đặc biệt. Vì thế, người ta còn hiểu lời của Đức Giêsu theo hướng trung dung, nghĩa là cầu nguyện và hoạt động không đối nghịch nhau, nhưng qui về nhau.

* * *

Nhưng nếu chúng ta khởi đi từ vấn đề nội tâm của cô Mác-ta: “Mác-ta! Mác-ta ơi! Chị băn khoăn lo lắng nhiều chuyện quá!”, chúng ta sẽ hiểu lời của Đức Giêsu theo một hướng khác, có lẽ đúng hơn, sâu hơn và đánh động chúng ta nhiều hơn. Thật vậy, lời của Đức Giêsu không nhắm tới “sự việc”, việc phục vụ hay việc cầu nguyện, và cũng không nhắm tới tương quan giữa hai việc này; nhưng lời Đức Giêsu liên quan đến con mắt, diễn tả thái độ nội tâm, khi chúng ta cầu nguyện cũng như khi chúng ta làm việc phục vụ.

Vì thế, sứ điệp sâu xa chất chứa trong lời của Đức Giêsu liên quan đến đôi mắt. Mác-ta làm việc ở dưới bếp nhưng lại hay ngó lên trên nhà. Đức Giêsu không phủ nhận giá trị của việc phục vụ mà chị đang thực hiện cách quảng đại, nhưng vấn đề là con tim của chị: “băn khoăn và lo lắng”. Sống và làm việc, nhưng đôi mắt lại nhìn bên này, nhìn bên kia, nhìn ở đây, nhìn ở trên kia và rốt cuộc “bỏ bếp đi lên”! đôi mắt diễn tả sự không bình an của tâm hồn, nhất là diễn tả sự ghen tị không chấp nhận sự khác biệt.

Đức Giêsu nói: “Chỉ có một điều cần thiết thôi”, đó là con đường mình đang đi, ơn gọi mình đang sống, việc mình đang làm, bài Linh Thao mình đang thực hiện…, hãy nhìn vào đó và xác tín rằng đó là ơn huệ Chúa ban và là điều tốt nhất. Trong nhiều lựa chọn, Maria đã chọn một; và đối với cô đó là lựa chọn tốt nhất và cô hướng đôi mắt và tâm hồn của mình vào điều này.
“Chỉ có một điều cần thiết”, còn có nghĩa là thái độ nội tâm “biết lắng nghe Lời Chúa” trong mọi sự, dù chúng ta đang ở đâu, hay đang làm công việc nào, đang cầu nguyện hay đang làm việc, đang đọc kinh hay đang học tập, đang làm việc thiêng liêng hay đang phục vụ .
Lm. Giuse Nguyễn Văn Lộc