Thánh Monica (322?-387)
Thánh Monica là gương mẫu của sự kiên nhẫn. Những năm trường cầu nguyện, cộng với đức tính kiên cường và kỷ luật, sau cùng đã đưa đến sự trở lại của người chồng nóng nẩy, người mẹ chồng ưa gắt gỏng và người con thông minh nhưng bướng bỉnh, là Augustine.
Lược sử
Hoàn cảnh cuộc đời Thánh Monica đã có thể biến ngài thành một người vợ hay mè nheo, một nàng dâu nhiều cay đắng và một người mẹ tuyệt vọng, tuy nhiên ngài đã không chịu thua bất cứ cám dỗ nào.
Mặc dù ngài là một Kitô Hữu, cha mẹ ngài đã gả cho một người ngoại giáo, ông Patricius, là người sống trong cùng tỉnh Tagaste ở Bắc Phi Châu. Patricius là người tốt nhưng ông vô cùng nóng nẩy và phóng túng. Ngoài ra Thánh Monica còn phải chịu đựng bà mẹ chồng hay gắt gỏng. Ông Patricius thường rầy la vợ vì bà hay thương người. Nhưng sự cầu nguyện và gương mẫu đời sống của Thánh Monica sau cùng đã chinh phục được người chồng cũng như mẹ chồng, ngài đã đưa họ trở về với đức tin Kitô Giáo. Ông Patricius chết năm 371, sau khi rửa tội được một năm để lại người vợ goá và ba con nhỏ.
Người con cả, Augustine Hippo, nổi tiếng nhất (sau này là thánh). Vào lúc cha chết, Augustine mới 17 tuổi và là sinh viên trường hùng biện ở Carthage. Thánh Monica thật đau buồn khi thấy con mình đi theo tà thuyết Manikê và sống cuộc đời phóng đãng. Có những lúc Thánh Monica không cho con được ăn ngủ ở trong nhà. Và rồi một đêm kia, ngài đươc thị kiến và được đảm bảo là Augustine sẽ trở về với đức tin. Từ đó trở đi ngài sống gần với con hơn để ăn chay và cầu nguyện cho con. Quả vậy, ngài ở gần đến nỗi Augustine cũng phải bực mình.
Ngài tiếp tục cầu nguyện cho Augustine trong những năm anh theo học với đức giám mục. Vào Phục Sinh năm 387, Đức Ambrôsiô rửa tội cho Augustine và một vài người bạn của anh. Không lâu sau đó, cả nhóm đi Phi Châu. Lúc ấy, Thánh Monica biết cuộc đời ngài sắp chấm dứt, ngài nói với Augustine, "Con ơi, không có gì trên trần gian này làm mẹ vui lòng cả. Mẹ không biết có gì còn phải thi hành và tại sao mẹ lại ở đây, vì mọi hy vọng của mẹ ở trần gian này đều đã được hoàn tất." Sau đó không lâu ngài bị bệnh và chịu đau đớn trong chín ngày trước khi từ trần.
Tất cả những gì chúng ta biết về Thánh Monica là trong tác phẩm Tự Thú của Thánh Augustine.
Suy niệm 1 Vợ
Hoàn cảnh cuộc đời Thánh Monica đã có thể biến ngài thành một người vợ hay mè nheo, một nàng dâu nhiều cay đắng và một người mẹ tuyệt vọng, tuy nhiên ngài đã không chịu thua bất cứ cám dỗ nào.
Năm 22 tuổi, ngài vâng lời cha mẹ kết hôn với Patricius, một người ngoại đạo dòng dõi quý phái, nhưng tính tình ngang tàng độc ác. Tuổi chàng gấp đôi nàng! Với tính hiền lành và kiên nhẫn, ngài đã biến cuộc đời hôn nhân "khập khễnh" thành êm đềm. Ít năm sau, người ta hỏi nàng là có cách nào có thể "sống chung hòa bình" với một người chồng cộc cằn như thế? Nửa đùa nửa thật, ngài trả lời: Tất cả bí quyết là hãy coi sự ràng buộc hôn nhân như một thân phận nô lệ, và khi ông chủ nổi nóng thì đừng có cãi lại!
Thật sự ngài không bao giờ cãi lý với chồng, nhưng luôn vâng lời cách dễ thương. Hai mươi năm cầu nguyện, nhịn nhục và làm gương sáng cho chồng, nay đã đơm hoa kết trái. Patricius khuất phục ơn Chúa, xin học đạo và lãnh nhận Thánh tẩy. Sau khi xây lại cuộc đời, Patricius sống bình an với Chúa để rồi một năm sau đó ông chết lành thánh.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp các hiền mẫu sống thánh để thánh hóa chồng mình (1Cr 7,14;1Pr 3,1-6).
Suy niệm 2 Nàng dâu
Hoàn cảnh cuộc đời Thánh Monica đã có thể biến ngài thành một người vợ hay mè nheo, một nàng dâu nhiều cay đắng và một người mẹ tuyệt vọng, tuy nhiên ngài đã không chịu thua bất cứ cám dỗ nào.
Ngài phải chịu đựng bà mẹ chồng hay gắt gỏng, nhưng sự cầu nguyện và gương mẫu đời sống của ngài sau cùng đã chinh phục được bà trở về với đức tin Kitô Giáo. Tính gắt gỏng thường được biểu hiện qua thái độ của một người lớn la rầy quở trách đối với việc làm vốn không vừa ý mình của người nhỏ, cho dầu mang tính vô lý thậm chí mâu thuẫn, khiến người làm chẳng biết xử trí thế nào cho phải, như câu chuyện kể về chị Têrêxa Hài Đồng Giêsu: với bổn phận giúp một chị già đến nhà nguyện, chị Têrêxa bước trước chừng nửa bàn chân để dễ dìu đi, thế là bị chị ta quở: Không biết tôi già yếu hay sao mà đi trước lôi tôi như thế? Rút kinh nghiệm, Têrêxa đổi thế, đi chậm hơn cũng chừng nửa bàn chân, nhưng rồi cũng bị rầy: Chị dìu tôi hay tôi dìu chị mà lại đi sau như muốn xô đẩy tôi đi cho nhanh.
Người có tính gắt gỏng thì trời nắng lên cũng không hài lòng, vì đâu nghĩ tới nhu cầu của bao người đang cần nắng to để phơi cá, phơi lúa, phơi dưa. Đến lúc trời mưa xuống không ra ngoài được thì cũng than phiền, vì đâu nghĩ tới nhu cầu của bao cánh đồng nứt nẻ do khô hạn đang cần nước. Thế rồi giận cá chém thớt, người nhỏ vẫn là người chịu đòn trước nỗi bức xúc của người lớn. Đó cũng là thái độ của nhóm người cay ghét Đức Giêsu mà chẳng làm được gì nên trút cơn giận xuống đầu cô gái xức dầu thơm cho Chúa (Mc 14,3-9).
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con biết sống nhịn nhục chịu đựng tính gắt gỏng của người theo hướng: một nhịn bằng chín lành để cầu cho họ.
Suy niệm 3 Mẹ
Hoàn cảnh cuộc đời Thánh Monica đã có thể biến ngài thành một người vợ hay mè nheo, một nàng dâu nhiều cay đắng và một người mẹ tuyệt vọng, tuy nhiên ngài đã không chịu thua bất cứ cám dỗ nào.
Khi 29 tuổi, Augustine quyết định đi Rôma để dạy về hùng biện. Một tối kia, Augustine nói với mẹ là anh ra bến tầu để từ giã bạn bè. Nhưng, anh lại lên tầu đi Rôma. Thánh Monica thật đau lòng khi biết mình bị lừa, nhưng ngài nhất định đi theo. Vừa đến Rôma thì ngài lại biết là Augustine đã đi Milan. Mặc dù việc di chuyển khó khăn, ngài vẫn nhất định bám sát.
Ở đây, Augustine bị ảnh hưởng bởi một giám mục, Đức Ambrôsiô, là vị linh hướng sau này của Thánh Monica. Augustine chấp nhận mọi lời khuyên của đức giám mục và tập được đức khiêm tốn đến độ ngài có thể từ bỏ được nhiều tật xấu. Thánh Monica trở thành người lãnh đạo của nhóm phụ nữ đạo đức ở Milan cũng như khi ở Tagaste. Ngài tiếp tục cầu nguyện cho Augustine trong những năm anh theo học với đức giám mục. Vào Phục Sinh năm 387, Đức Ambrôsiô rửa tội cho Augustine.
* Lạy Chúa Giêsu, chúng con xin cùng với Thánh Augustine dâng lên lời cầu bày tỏ lòng tri ân mẫu thân mình: Lạy Chúa, sở dĩ con được làm Con Chúa, là vì Ngài đã ban cho con một người mẹ như thế đó (Tự Thuật).
Suy niệm 4 Tà thuyết Manikê
Monica thật đau buồn khi thấy con mình đi theo tà thuyết Manikê.
Lạc giáo theo phái Manikê lầm l5c tuyên xưng hai vị thần: một Chúa thiện và một chúa ác. Họ quả quyết việc tạo dựng vạn vật hữu hình không do Cha trên trời (Chúa thiện) mà do ma quỷ Satan, do thần ác. Họ chối bỏ Đức Kitô nhập thể trong lòng Mẹ Maria, và nói: Ngài không có thân xác như mọi người khác; rằng Ngài không chết trên Thánh Giá, không phục sinh từ cõi chết; rằng Ngài không lên trời với xác phàm vì tất cả đều chỉ là hình bóng.
Cũng thế họ nói có hai giáo hội: một tốt là nhóm họ mà họ tự nhận là của Chúa Kitô; giáo hội kia xấu là giáo hội Rôma, mà họ gọi là bà mẹ thông dâm, Babylon, con điếm vĩ đại, đền thờ ma quỷ, hội đồng của Satan. Họ thay phép rửa bằng nước bằng phép rửa thiêng liêng gọi là Consolamentum, của Thánh Thần! Và dĩ nhiên tà thuyết này bị Đức Giáo Hoàng Lêô I (cũng gọi là Lêô Cả) kết án tại Công Đồng Calcedonia (451).
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con luôn kiên vững niềm tin để không sống lầm lạc trong các tà thuyết.
Suy niệm 5 Thị kiến
Một đêm kia, Monica đươc thị kiến và được đảm bảo là Augustine sẽ trở về với đức tin.
Trong nỗi buồn đau về người con dấu yêu là Augustine với đời sống sa đọa luân lý đến mức có con ngoại hôn, cả sa đọa về đạo lý khi đi theo tà thuyết Manikê, Monica khóc lóc cầu xin đêm ngày.
Thế rồi trong một thị kiến, ngài được một thiên thần đến an ủi và trấn an bằng việc cho biết trong tương lai người con dấu yêu của bà là Augustine sẽ trở về với đức tin, nhờ việc bà ăn chay cầu nguyện liên lĩ.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con thấy được giá trị của việc ăn chay như một chắp cánh ước mơ cho lời cầu được thực hiện.
Suy niệm 6 Ăn chay và cầu nguyện
Monica sống gần với con hơn để ăn chay và cầu nguyện cho con.
Trong xã hội ngày nay, mọi thứ đều sẵn sàng, từ mì ăn liền, cà phê uống liền, đến việc tiêu xài liền (instant-credit) khiến chúng ta không còn kiên nhẫn. Tương tự như thế, chúng ta cũng muốn lời cầu xin của chúng ta được đáp trả ngay lập tức. Thánh Monica là gương mẫu của sự kiên nhẫn. Những năm trường cầu nguyện, cộng với đức tính kiên cường và kỷ luật, sau cùng đã đưa đến sự trở lại của người chồng nóng nẩy, người mẹ chồng ưa gắt gỏng và người con thông minh nhưng bướng bỉnh, là Augustine.
Khi Thánh Monica từ Bắc Phi Châu sang Milan, ngài nghĩ ra những thói quen đạo đức mới cho ngài và cho những người thời ấy, tỉ như ăn chay ngày thứ Bảy, là điều không phổ thông ở Milan. Ngài hỏi Thánh Ambrôsiô là nên giữ những thói quen nào. Câu trả lời nổi tiếng của Thánh Ambrôsiô là: "Khi cha ở đây, cha không giữ chay ngày thứ Bảy, nhưng khi ở Rôma thì cha sẽ giữ chay; hãy làm theo những phong tục và huấn thị của Giáo Hội như đã được ban bố đặc biệt cho địa phương mà con đang sống".
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con biết hỗ trợ cho việc ăn chay cầu nguyện bằng một đức kiên nhẫn vượt thời gian như thánh Monica.
Lm. Phêrô Nguyễn Ngọc Mỹ