Thánh Gioan Gualbert (993-1073)
Tận tụy sống khó nghèo và hèn mọn, thánh Gioan Gualbert đã cảm kích các cộng đoàn trong việc chăm sóc người nghèo và người đau yếu, và trở nên người canh tân Giáo Hội mà các giáo hoàng đã giao phó cho ngài.
Lược sử
Sinh trong dòng họ quý tộc Visdomini ở Florence, Tuscany nước Ý, ngay từ nhỏ Gioan đã được học hỏi về đạo lý nhưng tâm hồn người thanh niên ấy bị lôi cuốn bởi những phù vân của thế gian hơn là đời sống đạo đức. Qua một biến cố đau thương, Chúa đã mở mắt Gioan. Ðó là cái chết thảm thương của Hugo, người em duy nhất của Gioan bị kẻ thù sát hại. Càng đau đớn bao nhiêu, Gioan càng quyết chí trả thù bấy nhiêu.
Vào một ngày Thứ Sáu Tuần Thánh, Gioan bắt gặp kẻ thù trên con đường mòn dẫn đến Florence. Hắn chỉ có một mình và không cách chi trốn thoát được. Gioan rút gươm ra tiến đến tấn công, định đâm chết kẻ thù ngay tại chỗ, nhưng người này đã buông vũ khí, quỳ gối xuống một cách tuyệt vọng và hắn phó thác linh hồn cho Chúa, nhắm mắt chờ đợi. Hành động ấy đã khiến Gioan do dự. Anh nhìn xuống kẻ thù và bỗng nhớ đến lời Ðức Kitô trên thập giá đã tha thứ cho những kẻ giết Ngài. Anh ôm lấy kẻ thù, tha thứ cho hắn và đi đến một nhà thờ ở Florence cầu nguyện với hàng nước mắt tuôn rơi vì nhớ đến đời sống tội lỗi của mình.
Sau đó Gioan gia nhập đan viện San Miniato ở Florence để ăn năn sám hối và siêng năng luyện tập các nhân đức, hy vọng sẽ sống mãi ở đây; nhưng khi đan viện trưởng từ trần và một đan sĩ khác đã hối lộ để lên được chức vụ này, Gioan ghê tởm bỏ đi. Ngài muốn tìm một cuộc sống không bị ảnh hưởng bởi các thối nát trong Giáo Hội thời bấy giờ mà hàng giáo sĩ có thê thiếp, đầy dẫy nạn con ông cháu cha và buôn thần bán thánh. Trong một ít lâu, Gioan sống với các đan sĩ Camaldoli tại đan viện Thánh Rômuanđô, nhưng sau đó ngài quyết định thành lập một tổ chức hoàn toàn mới.
Sau khi được tặng cho một ít đất ở Vallombrosa, cùng với sự giúp đỡ của một vài đan sĩ, ngài xây một đan viện nhỏ thật khiêm tốn, tuân giữ các quy luật nguyên thủy của Thánh Bênêđích. Ở đây, ngài tận tụy sống khó nghèo và hèn mọn. Thật vậy, ngài chưa bao giờ nhận chức linh mục và ngay cả từ chối nhận các chức nhỏ.
Cộng đoàn Vallombrosa đã cảm kích các cộng đoàn khác trong việc chăm sóc người nghèo và người đau yếu. Sau đó, các cộng đoàn này trở thành một phần tử của Dòng Vallombrosa sống theo quy luật của Ðức Gioan. Qua phương cách này Ðức Gioan trở nên người canh tân Giáo Hội mà các giáo hoàng đã giao phó cho ngài.
Bất cứ đan viện nào được thiết lập, Ðức Gioan luôn nhắc nhở họ phải xây dựng một cách vừa phải với vật liệu rẻ tiền và số tiền còn dư phải dùng để giúp đỡ người nghèo. Thật vậy, lòng bác ái của ngài được thể hiện qua một quy luật, mà bất cứ người nào đến xin nhà dòng đều được cấp dưỡng.
Ngay khi còn sống, Ðức Gioan đã nổi tiếng về sự khôn ngoan cũng như ơn tiên tri và làm phép lạ. Các giáo hoàng như Ðức Lêô IX, Ðức Stêphanô X đều đến nói chuyện với ngài. Ðức Giáo Hoàng Alexander II cho rằng Ðức Gioan đã có công trong việc xoá bỏ nạn buôn thần bán thánh trong quốc gia của ngài. Mặc dù được sự quý trọng của các giáo hoàng, Ðức Gioan vẫn luôn luôn khiêm tốn.
Ngài từ trần ngày 12 tháng Bảy 1073, hưởng thọ khoảng 80 tuổi.
Suy niệm 1 - Nhỏ
Ngay từ nhỏ Gioan đã được học hỏi về đạo lý.
Nhưng tâm hồn người thanh niên ấy bị lôi cuốn bởi những phù vân của thế gian hơn là đời sống đạo đức. Điều này cho thấy một sự thật phũ phàng luôn tồn tại trong các gia đình. Dĩ nhiên cách chung người cha người mẹ nào cũng mong muốn con cái mình nên tốt, nên tìm đủ cách giáo dục chúng.
Thế mà kết quả chờ đợi lại trái ngược. Không thiếu những người con hư thân mất nết xảy ra trong các gia đình có người cha người mẹ vốn tốt lành đạo đức và có ý thức trách nhiệm dạy dỗ con cái. Điều này cho thấy tầm ảnh hưởng rất quan trọng của môi trường xấu của xã hội. Chính vì thế có lần để chữa lành một người mù ở Bếtsaiđa, Đức Giêsu đã dẫn anh ta ra khỏi làng, và sau khi chữa lành thì khuyên anh đừng trở vào làng (Mc 8,23.26).
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp các bậc phụ huynh luôn quan tâm đến môi trường để việc giáo dục con cái được hoàn mỹ.
Suy niệm 2 - Biến cố
Qua một biến cố đau thương, Chúa đã mở mắt Gioan.
Đó là cái chết thảm thương của Hugo, người em duy nhất của Gioan bị kẻ thù sát hại. Càng đau đớn bao nhiêu, Gioan càng quyết chí trả thù bấy nhiêu. Vào một ngày Thứ Sáu Tuần Thánh, Gioan bắt gặp kẻ thù trên con đường mòn dẫn đến Florence. Hắn chỉ có một mình và không cách chi trốn thoát được. Gioan rút gươm ra tiến đến tấn công, định đâm chết kẻ thù ngay tại chỗ, nhưng người này đã buông vũ khí, quỳ gối xuống một cách tuyệt vọng và hắn phó thác linh hồn cho Chúa, nhắm mắt chờ đợi.
Hành động ấy đã khiến Gioan do dự. Anh nhìn xuống kẻ thù và bỗng nhớ đến lời Đức Kitô trên thập giá đã tha thứ cho những kẻ giết Ngài. Anh ôm lấy kẻ thù, tha thứ cho hắn và đi đến một nhà thờ ở Florence cầu nguyện với hàng nước mắt tuôn rơi vì nhớ đến đời sống tội lỗi của mình.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con biết giá trị cao quý của mỗi biến cố để không đánh mất cơ hội canh tân đời sống.
Suy niệm 3 - Thối nát
Gioan muốn tìm một cuộc sống không bị ảnh hưởng bởi các thối nát trong Giáo Hội thời bấy giờ.
Khi gia nhập đan viện San Miniato ở Florence, ngài hy vọng sẽ sống mãi ở đây để ăn năn sám hối và siêng năng luyện tập các nhân đức, nhưng ngài đã chứng kiến một cảnh thối nát. Đó là khi đan viện trưởng từ trần, thì một đan sĩ khác đã dùng cách hối lộ để lên được chức vụ này.
Tình trạng thối nát còn hoành hành nơi hàng giáo sĩ với việc có thê thiếp, đầy dẫy nạn con ông cháu cha và buôn thần bán thánh. Chính vì những sự thối nát này mà Đức Kitô phải luôn "hiến mình vì Hội Thánh, thánh hóa và thanh tẩy Hội Thánh bằng nước và lời hằng sống, để trước mặt Người, có một Hội Thánh xinh đẹp lộng lẫy, không tỳ ố, không vết nhăn hoặc bất cứ một khuyết điểm nào, nhưng thánh thiện và tinh tuyền" (Ep 5,25-27).
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con đừng sa lầy vào mặt tiêu cực nhưng biết dùng lối sống tích cực để diệt trừ mặt tiêu cực.
Suy niệm 4 - Khiêm tốn
Gioan xây một đan viện nhỏ thật khiêm tốn
Sau khi rời đan viện San Miniato ở Florence, trong một ít lâu, ngài sống với các đan sĩ Camaldoli tại đan viện Thánh Rômuanđô, nhưng sau đó ngài quyết định thành lập một tổ chức hoàn toàn mới, nhưng thật khiêm tốn: vì chỉ với một ít đất được tặng ở Vallombrosa, với sự giúp đỡ của một vài đan sĩ, cũng như chỉ tuân giữ các quy luật nguyên thủy của Thánh Bênêđích và đồng thời sẵn sàng tiếp thu những cái hay của các cộng đoàn khác, chẳng hạn việc chăm sóc người nghèo và người đau yếu..
Nổi bật nhất là sự khiêm tốn của vị sáng lập là chính ngài. Ở đây, ngài tận tụy sống khó nghèo và hèn mọn. Mặc dù được sự quý trọng của các giáo hoàng, ngài vẫn luôn luôn khiêm tốn. Thật vậy, ngài chưa bao giờ nhận chức linh mục và ngay cả từ chối nhận các chức nhỏ.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con khiêm tốn nhận ra rằng nhận một chức vụ là để phục vụ như một công cụ, chứ không phải để được nổi danh hay lợi nhuận.
Suy niệm 5 - Cảm kích
Cộng đoàn Vallombrosa đã cảm kích các cộng đoàn khác trong việc chăm sóc người nghèo và đau yếu.
Được nuôi sống về mặt đạo đức bằng tinh thần khiêm tốn, cộng đoàn mới thành lập này không tự tôn với linh đạo mình, để coi thường các cộng đoàn khác, nhưng thành tâm khám phá những điều hay nét đẹp của họ với tâm tình cảm kích và khâm phục, đến mức học hỏi và áp dụng để phong phú hóa đường lối của mình.
Chính tinh thần này đã đạt được một hiệu quả không tưởng. Đó là các cộng đoàn khác bị thu hút bởi lối sống đầy hấp dẫn này, vì tư tưởng lớn thường gặp nhau, nên dần dần trở thành một phần tử của Dòng Vallombrosa sống theo quy luật của Đức Gioan.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con khiêm tốn nhận ra cái hay của người để học theo và biến thành của chính mình.
Suy niệm 6 - Canh tân
Đức Gioan trở nên người canh tân Giáo Hội mà các giáo hoàng đã giao phó cho ngài.
Đường hướng canh tân của ngài thật đơn giản nhưng hiệu quả: Bất cứ đan viện nào được thiết lập, Đức Gioan luôn nhắc nhở họ phải xây dựng một cách vừa phải với vật liệu rẻ tiền và số tiền còn dư phải dùng để giúp đỡ người nghèo. Thật vậy, lòng bác ái của ngài được thể hiện qua một quy luật, mà bất cứ người nào đến xin nhà dòng đều được cấp dưỡng.
Nhờ vậy ngay khi còn sống, Đức Gioan đã nổi tiếng về sự khôn ngoan cũng như ơn tiên tri và làm phép lạ. Các giáo hoàng như Đức Lêô IX, Đức Stêphanô X đều đến nói chuyện với ngài. Đức Giáo Hoàng Alexander II cho rằng Đức Gioan đã có công trong việc xóa bỏ nạn buôn thần bán thánh trong quốc gia của ngài.
* Lạy Chúa Giêsu, xin giúp chúng con đừng tìm làm những việc phi thường trong hướng canh tân, mà khiêm tốn làm các việc trong tầm tay nhưng cách phi thường.
Lm. Phêrô Nguyễn Ngọc Mỹ