Loại sấu có biết khóc bao giờ! Theo truyền khẩu, mỗi khi nuốt xong con mồi, thì ở khóe mắt của nó lại tuôn ra nước mắt. Vì buồn tủi chăng? Hối hận chăng? Chắc chắn là không mà trái lại.
Nước mắt chảy ròng mà chẳng hề khóc than, nực cười thay! Ta mới có câu "nước mắt cá sấu" với nhiều ý nghĩa.
Ở đây chúng ta chỉ dụng ý đề cập đến lớp tuổi người cao niên mà ta thường thấy khăn tay kề cạnh không rời, dùng để thấm dậm nước mắt, lắm lúc giàn giụa ướt đẫm trên cả gò má.
Họ không khóc ai, chẳng buồn tủi ai, mà cũng chẳng hận hờn ai, ấy thế mà lệ vẫn tuôn? Ta tự hỏi tại sao người già hay khóc? Khóc thật lòng hay khóc dối? Khóc bề ngoài mà ta thường nói là "nước mắt cá sấu"? Thưa rằng không.
"Khóc hổ-ngươi, cười ra nước mắt" phải chăng? Cũng thưa không. Vậy lý do nào mắt vẫn tuôn lệ?
Muốn tìm hiểu, ta hãy đi sâu vào một thế giới lặng như tờ, hầu như bị lãng quên của người cao niên. Một xã hội khép kín, huyền bí của người già, mà chóng chầy, dầu muốn dầu không, tương lai của chúng ta mai đây cũng đã trực thuộc vào con đường duy nhất đó.
Phân tách: trên khía cạnh sinh lý học, ta được biết nước mắt có vị hơi mặn (vì có chất muối) độ pH gần như huyết tương (plasma sanguin) được phân chất như sau: protéines 7g/l, đường 0,6g, Cl- 4g, Na+ 4,5g, K+ 1g/l. Lysozyme chứa đựng trong protéines được xem như một chất sát trùng thiên nhiên. Nước mắt được tiết ra thường trực với số lượng trung bình là 50l / mỗi giờ.
Với đặc tính, tươi nhuận tinh vi thấm nhuần, nước mắt mang lại thủy dịch để bảo toàn trạng thái ẩm ướt cho phần kết mạc của mắt. Chẳng may, mắt bị khô (secheresse oculaire) thì kết mạc dễ bị loét như trường hợp nặng trong chứng liệt mặt v.v.
NGUYÊN NHÂN:
Ở đây chúng ta chỉ bàn về trạng thái khí hóa (évolution énergétique)
- Ngoại sinh (origine exogène): do phong nhiệt (vent-chaleur) hay phong ôn (vent-tiède) gây nên. Cũng nên nhớ rằng, gió là nguyên nhân của trăm bệnh (Nội Kinh).
Người bệnh rất sợ ánh sáng (photophobie) mắt đỏ ngứa, mắt rặm (yeux irrités) nước mắt giàn giụa (larmoiement), mũi chảy liên miên (rhinorrhée), nhức đầu thường trực.
- Nội sinh (origine endogène):
- Theo giải thích tây phương dựa trên cơ thể sinh lý học, là do sự kích thích ở võng mạc (irritation rétinienne) vì xúc động tinh thần (đau, buồn, vui v .v.) làm gây động tuyến nước mắt. Nhưng ở đây không biện minh được lý do ở người già.
- Giải thích theo quan niệm người đông phương trong Nội Kinh, theo đó thì:
Tâm là chủ tề của năm tạng sáu phủ; mắt là nơi tập trung của tất cả mạch lạc, mà cũng là nơi tụ hợp của các tinh khí (quintessence énergétique) của năm tạng, sáu phủ; lại là con đường thủy dịch (liquide organique) chảy ra của nước mắt, nước mũi, nước dãi. Cho nên khi buồn phiền v.v. làm cho tâm thần kích động, do đó làm cho cơ năng của năm tạng sáu phủ bị rối loạn khiến cho các mạch tương ứng bị lôi cuốn theo; đường dịch của mắt, miệng, mũi theo đó bị hé hở; cho nên nước mắt, mũi theo đó mà tuôn ra.
* Ta cũng thường nghe rằng khóc quá độ khiến cho nước mắt sẽ khô cạn, một trong những lý do gây nên mắt mờ, mà thuật ngữ chuyên khoa gọi là "mục hôn"(amblyopie).
* Cũng theo trong sách cổ, trường hợp ngược lại, có những người khóc mà nước mắt không ra, nước mắt không tiết; Là vì khóc mà nguyên nhân không phải do sự buồn phiền gây nên, tinh thần không bị xáo động. Nói về mặt khí hóa thì trục thiếu âm là thận và tâm, thủy hỏa (axe chaoyin) không bị hề hấn gì cả.
* Trường hợp lớp người lớn tuổi, nước mắt chảy ròng là do nguyên nhân thần kinh não (neuro-centrale). Khi tuổi về già, tất cả sự chuyển hóa (métabolisme) hoạt động kém dần, do đó các tinh khí (quintessence énergétique) hư hao và kiệt lần sự dinh dưỡng. Tinh ở não (Jing cérébral) không kiềm chế được các hoạt động nội tiết của tân dịch (liquide organique). Ngoài ra, người già thường lắm ưu tư, lo sợ, tâm thần bất ổn, xúc động thường xuyên, bị kích thích liên miên làm động đến các tôn lạc (vaisseaux capillaires) ở mặt. Chính vì lý do đó, nước mắt được thoát ra ở khóe mắt (canthus) trong gọi là nội tý và ngoài gọi là nhuệ tý, chứ không phải do ống dẫn lệ (canal lacrymal) như ta lầm nghĩ, và ngoài sự kiểm soát của tinh khí.
- Ở đây chúng ta không đề cập đến các chứng bệnh kể dưới này, vì nó cũng gây nên chứng chảy nước mắt (larmoiement) nhưng thuộc về cơ thể bệnh lý học:
- Vật lạ (corps étranger) nằm trong phần kết mạc gây kích thích thường xuyên, gây chứng chảy nước mắt.
- Chứng chảy nước mắt cũng được thấy ở trường hợp liệt mặt (paralysie faciale) gọi là nước mắt cá sấu (larmes de crocodile) vì không nhắm mắt lại được.
- Chảy nước mắt khi ăn phải vị cay, chua, nồng, hăng (larmoiement paroxystique đồng nghĩa với réflexe gusto-lacrymal déclenché par salivation prandiale).
- Chứng chảy nước mắt vì chứng thần kinh hệ (larmoiement réflexe).
- Chứng chảy nước mắt vì liệt cơ Horner (larmoiement tabétique).
- Chứng chảy nước mắt trong trường hợp bị mục phong tắc, hay mục dương, cũng được gọi là viêm mí mắt (blépharite).
- Chảy nước mắt vì viêm kết mạc cấp (conjonctivite aigue).
- Chảy nước mắt vì viêm mống mắt cấp (iritis aigue).
- Chứng chảy nước mắt vì bệnh tăng nhãn áp cấp (glaucome aigu).
- Chảy nước mắt vì viêm thượng củng mạc (épisclérite)
- Chứng chảy nước mắt vì phản xạ giải giây thần kinh sinh ba (réflexe lacrymal par excitation du nerf trijumeau).
ĐIỀU TRỊ
TÂY PHƯƠNG:
Điều trị chứng chảy nước mắt ở người già, hầu như không có, hoặc rất ít thấy ghi toa. Phần nhiều chỉ có loại thuốc nhỏ, gọi là nước mắt nhân tạo (larmes artificielles) nếu là ngược lại trường hợp mắt khô (secheresse oculaire).
ĐÔNG PHƯƠNG
A) Sợ gió, sợ ánh sáng, nước mắt chảy, ta hãy dùng một vài huyệt chánh như:
- Phong trì, trị các chứng như đau mắt, mắt mờ, viêm kết mạc, v.v.
- Hợp cốc, trị mắt, mắt nom không rõ, tả phong độc.
- Thái xung, Dương lăng tuyền, trị mắt đau, và tả tà khí.
- Quang minh, rất thường dùng trong mọi chứng thuộc về mắt.
- Thiên trụ, trị chứng chảy nước mắt, nước mũi và nhức đầu (Linh Khư)
- Toán trúc, trị chứng chảy nước mắt, mắt đỏ, viêm kết mạc, mắt mờ (amblyopie), mắt ngứa, theo Đại Thành. v..v..
B) Chứng chảy nước mắt do tuổi cao:
- Nên bổ can, thận là việc làm đầu tiên, và tối ư quan trọng, vì tạng phủ yếu kém dần.
C) Một vài kỳ huyệt dưới đây rất hữu dụng cho chứng chảy nước mắt ở lớp tuổi người già:
Chú ý, nên rất thận trọng khi châm vì thuộc bộ phận thị giác, dễ xẩy ra tai nạn khó lường.
- Ngư yêu (lưng cá)
- Đầu quang minh,
- Ngư vĩ (đuôi cá)
- Tiểu cốt không, Đầu lâm khấp chữa trị chứng chảy nước mắt và viêm kết mạc (Đại Thành). v..v...
KẾT LUẬN
Chứng chảy nước mắt ở lớp tuổi người cao niên, thực sự không phải là bệnh chẳng phải là tật, nhưng xem đó như là dấu hiệu của một cơ thể đang yếu dần (décrépit) mà bên kia bóng chiều đã ngả, đang tiến lại gần chúng ta. Bệnh lý ở người già rất phức tạp. Cách chữa trị ở đây không có nghĩa là "cải lão hoàn đồng", nhưng "còn nước còn tát" ta chớ nên vội vã buông chèo. Hãy tận dụng những gì ta còn có thể làm được hầu kiềm hãm và ngăn chận trước sự biến hóa sinh lý biến chuyển nhanh chóng của tạo hóa. Cuộc đời là một sự tranh đấu không ngừng. Ta tiến, nó ngừng; nếu ta ngừng, nó sẽ lấn áp. Vì vậy cách chữa trị ở người già phải được thích ứng, nói một cách cụ thể hơn, ta không thể nào thay một bộ phận tinh xảo vào một hệ thống máy móc đã cũ, đã mòn mỏi qua thời gian (acharnement thérapeutique). Chữa trị bằng cách phòng ngừa, bồi đắp, dậm vá ở lớp tuổi người già, thiết tưởng đấy là chánh sách trung dung và thích hợp. Chữa trị bệnh tật, đã là việc làm cao quý rồi, nhưng kính ái người cao niên, lại còn hoàn hảo hơn. Giáo lí còn ghi khắc trong lòng chúng ta rằng "Kính lão đắc thọ ".
Uống Vitamin D
Có thể ngăn ngừa gãy xương nơi người cao niên
NEW YORK.- Ngăn ngừa gãy xương do lớn tuổi có thể dễ dàng hơn bằng cách dùng Vitamin D chỉ 3 lần trong một năm. Việc ngăn ngừa bị rỗng xương và gãy xương ở người già đặc biệt quan trọng. Thực tế gãy xương hông nơi người cao niên có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh sưng phổi hay máu đông thành cục vì nằm bất động trên giường. Những cuộc nghiên cứu đầu tiên cho thấy rằng việc dùng phối hợp giữa Vitamin D và calcium có thể làm giảm nguy cơ gãy xương. Tuy nhiên, trong một cuộc nghiên cứu mới đây, những nhà nghiên cứu muốn biết xem, liệu Vitamin D không thôi có đem lại hiệu quả như khi uống phối hợp với calcium. Kết quả của cuộc nghiên cứu được đăng tải trên tờ báo y khoa British Medical Journal số ra Tháng Ba.
Những nhà nghiên cứu đã nghiên cứu khoảng 2.500 người tuổi từ 65 đến 85. Mỗi người dùng 100.000 đơn vị (IU) vitamin D, một liều lượng cao so với liều lượng bình thường cho một người là 400 (IU). Những người đã dùng một liều lượng vitamin D, nguy cơ gãy xương giảm xuống 22% trong 5 năm nghiên cứu. Thật ra, theo như cuộc nghiên cứu này thì không có phản ứng phụ bởi Vitamin D và chi phí cũng ít, khoảng 1.59 đô la một năm. Nếu trong tương lai, cuộc nghiên cứu xác nhận Vitamin D có hiệu quả trong việc ngăn ngừa gãy xương, ngay cả khi một người chỉ uống vài lần trong một năm, thì điều này sẽ trở thành một khám phá mới lạ và quan trọng để giúp những người cao niên tránh khỏi các hiểm họa khi bị té ngã.